11 soruda teknoparkların sunduğu avantajlar

Bora Ekmekçi *

Türkiye’de teknolojik üretimi teşvik etmek, üniversite-sanayi iş birliğini desteklemek ve yüksek katma değerli projelerin önünü açmak amacıyla kurulan teknoparklar, son yıllarda girişimciler ve kurumsal teknoloji ekipleri için bir cazibe merkezi haline geldi.Yazılım, Ar-Ge ve inovasyon odaklı projelerin desteklendiği bu bölgelerde, şirketler hem maliyet avantajı hem de nitelikli gelişim imkânı yakalıyor.

Peki teknoparkların sunduğu avantajlar neler? Kimler başvurabilir? Hangi vergi muafiyetlerinden yararlanılır? Gelin birlikte bakalım.

Teknopark nedir ve ne işe yarar?Teknoparklar; üniversiteler, Ar-Ge merkezleri ve özel sektör arasında bir köprü işlevi gören, yenilikçi projelerin üretildiği ve geliştirildiği özel bölgelerdir. Bilgi transferini teşvik eder, firmalara modern altyapı, teşvikler ve akademik destek sunar. Özellikle yazılım ve teknoloji tabanlı şirketler için ideal bir çalışma ortamıdır.

Teknoparkta yer almak için kaç kişi çalıştırmak gerekir?Hiçbir minimum personel şartı yoktur. 1 kişiyle dahi teknoparka başvuru yapılabilir. Bu, küçük girişimlerin teşviklere erişimini kolaylaştıran önemli bir avantajdır.

Hangi vergi avantajları sağlanır?

%100 Gelir Vergisi İstisnası: Bilişim personelinin maaşından alınan gelir vergisi işverene bırakılır.

KDV Muafiyeti: Teknopark projelerinden elde edilen yazılım satışları KDV’den muaftır.

Kurumlar Vergisi İstisnası: Geliştirilen ürünün satışından elde edilen kazanç kurumlar vergisinden muaftır.

Damga Vergisi Muafiyeti: Personel sözleşmeleri için damga vergisi ödenmez.

SGK İşveren Hissesi %50 İndirimli: SGK prim maliyetleri yarıya düşer.

KDV ve Gümrük Vergisi: Ar-Ge projesi kapsamındaki mal ve hizmet alımlarında, KDV ve Gümrük Vergisi muafiyeti.

Uzaktan çalışmak mümkün mü?Evet.

Yazılım/bilişim mezunu personeller için %100 uzaktan çalışma imkânı vardır.

Diğer teknik ve destek personeller için %75 oranında uzaktan çalışmaya izin verilir.Bu esneklik, hibrit ve verimli bir çalışma modelini mümkün kılar. Bu oran, kişi bazında değil, proje bazında değerlendirilir. Yani, 1 bilişim personeli tam zamanlı teknoparka giderek çalışırsa, 4 yazılım personeli evden çalışma yapabilir. Ayrıca, proje kapsamında, DGS (Dışarıda Geçirilecek Süreler) başvurusu ile, merkez ofisten veya müşteri ofisinden çalışma süreleri de bu kuraldan bağımsız işletilebilir.

Yazılım satışında KDV muafiyeti nasıl işler?Proje kapsamında teknopark yönetiminden ve sonrasında vergi dairesinden alınan yazı ile, yazılım satışlarında KDV’siz fatura kesilebilir. Ancak aynı proje için KDV’li ve KDV’siz fatura bir arada düzenlenemez. Bu nedenle projenin başında net planlama yapılması gerekir.

Satış yapılmadan da teşvik alınabilir mi?Evet, teoride mümkündür. Ancak personel giderleri kadar fatura kesilmesi önerilir. Aksi takdirde, muhasebe kayıtlarında bu giderlerin aktiflenmesi ve vergi avantajı yaratması sınırlı olur.

Siparişe dayalı projelerle ilk aydan teşvik alınabilir mi?Evet. Bir müşteriyle yapılan proje sözleşmesi kapsamında siparişe dayalı bir proje tanımlanarak, ilk aydan itibaren fatura kesilerek teşviklerden faydalanmak mümkündür.

Günlük işlerde yapılan geliştirmeler Ar-Ge sayılır mı?Çoğu firma, farkında olmadan Ar-Ge ve inovasyon faaliyeti yürütmektedir. Ürün geliştirme, süreç iyileştirme, yazılım güncellemeleri gibi birçok rutin faaliyet, uzman danışmanlıkla projelendirildiğinde teşvik kapsamına alınabilir. Bu sayede mevcut süreçler hem daha sistematik hale gelir hem de teşvik geliri yaratır.

Teknopark proje çeşitleri nelerdir?

Siparişe dayalı projeler (müşteri adına geliştirilen çözümler)

Kendi ürününüzü geliştirdiğiniz çatı projeler

Ar-Ge Merkezi ile Teknopark arasında ne fark vardır?Ar-Ge Merkezleri:

En az 15 personel zorunluluğu

Doktora/yüksek lisans mezunu istihdam beklentisi

Üniversite & Sanayi iş birliği zorunluluğu

Nitelikli Ar-Ge faaliyeti beklentisi

Yapılan Ar-Ge giderleri üzerinden teşviklendirilir. (Yani, ar-ge ve tasarım faaliyeti giderleriniz (personel, kira, test kitleri, prototip için ekipman vs…) zaten 1 kere kurumlar vergisi matrahından düşülmüştü. Yerinde Ar-Ge & Tasarım merkezi olursanız, bu giderleri 1,5 kat daha matrahtan teşvik kapsamında düşebilirsiniz.

Personel maaşlarındaki gelir vergisi teşviki teknoparklara göre daha azdır. (%80 ila %95)

Teknoparklar:

Minimum personel sınırı yok

Satışlardan teşviklendirilir. (Satışlarda KDV ve Kurumlar vergisi muafiyeti)

Çalışanların maaşlarında %100 gelir vergisi istisnası

Akademiye ve bilgiye kolay ulaşım.

Ekosistem networküne dahil olma.

Kimler teknoparka başvurmalı?

Start-up’lar ve kuluçka firmaları

Yazılım geliştiren tüm şirketler

Şirketlerin yazılım departmanları

Grup şirketlerine yazılım/hizmet geliştiren teknoloji şirketleri

Ticarileşebilir ürün veya yazılım geliştiren herkes

Gelecek nerede?

Amerika Birleşik Devletleri, 1970'lerde Silikon Vadisi’ni kurdu ve bugüne kadar yüzlerce unicorn şirkete ev sahipliği yaptı. Bu model, yalnızca özel sektörün değil, devlet politikalarının da teknoloji odaklı kalkınmada ne kadar belirleyici olduğunu kanıtladı.

Türkiye’nin de benzer bir vizyonla hareket etmesi gerekiyor. Teknoloji odaklı şirketleri desteklemenin yolu, yalnızca finansman sağlamaktan değil; vergi teşvikleri, esnek düzenlemeler ve üniversite-sanayi iş birliğini kolaylaştıran ekosistemler kurmaktan geçiyor.

Teknoparklar, bu hedefin en güçlü araçlarından biri. Ancak birçok firma, kendi içindeki Ar-Ge ve inovasyon potansiyelinin farkında değil. Geliştirme süreçlerinin bir kısmını ya da tamamını teknopark projelerine dönüştürerek, hem şirket içi verimliliği artırmak hem de ciddi teşvik kazançları elde etmek mümkün.

Gelecek, teknolojiyi sadece tüketen değil; geliştirenlerin olacak.

* Proventus Danışmanlık