12’nci günde savaş bitti mi bitmedi mi

ABD Başkanı Donald Trump önceki gece sosyal medya hesabından açıklama yaparak, İsrail’in 13 Haziran’da İran’ın nükleer tesisleri, askeri altyapısı ve üst düzey generallerine yönelik saldırısıyla başlayan İsrail-İran savaşında “ateşkesin sağlandığını” duyurdu. Ancak Trump’ın açıklamasına rağmen İsrail ve İran’ın karşılıklı suçlamaları ve misilleme tehditlerini sürdürmesi kafa karışıklığına neden oldu.

‘LÜTFEN İHLAL ETMEYİN’

Önceki gece İran’ın ABD’nin nükleer tesislerine yaptığı saldırıya misilleme olarak Katar ve Irak’taki ABD üslerini hedef alması savaşın daha da büyüyebileceği endişelerine sebep olmuştu. Truth Social’dan paylaşım yapan Trump, saldırının geri püskürtüldüğünü belirterek “İsrail ve İran arasında tam ve eksiksiz bir ateşkes için anlaşmaya varıldı. 12 günlük savaş resmen sona erecek. Her bir ateşkes boyunca diğer taraf da barışçıl ve saygılı olarak kalacak” diyerek ateşkesi duyurdu. Trump, her şey planlandığı gibi gittiği takdirde sona erecek olan savaşın “12 gün savaşı” olarak anılması gerektiğini ifade etti. Savaşın uzaması halinde tüm Ortadoğu’yu yok edebileceğini belirten Trump, “Ateşkes devrede, lütfen ihlal etmeyin” dedi.

KARŞILIKLI SUÇLAMALAR

Ancak Trump’ın ateşkes duyurusunun ardından gelen saldırı suçlamaları sürecin akıbetiyle ilgili soru işaretlerine neden oldu. Önceki gece İran’dan atılan bazı dronların engellendiğini duyuran İsrail ordusu, dün sabah İran’ın yeni bir füze saldırısı dalgasına başladığını bildirdi. İran’ın attığı füzelerden birinin Berşeva’daki bir apartmana isabet etmesi sonucu 4 kişi öldü, 22 kişi yaralandı. Tahran ve çevresinde de önceki gece boyunca patlama sesleri duyuldu. Sabah saatlerinde İran’ın ateşkesi ihlal ettiğini öne süren İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, orduya Tahran’daki hedefleri yoğun şekilde vurma emri verdiğini duyurdu. İran ise İsrail’e son saldırılarının ateşkes ilanından önce yapıldığını duyurdu.

TRUMP: SALDIRIYI DURDUR

İsrail’in saldırı açıklamaları Trump’ı küplere bindirdi. Lahey’deki NATO zirvesi için ABD’den ayrılmadan önce gazetecilere açıklama yapan Trump sinirli bir tavırla yaşananlardan “mutlu olmadığını” söyledi. İran’ın da İsrail’in de ateşkesi ihlal ettiğini belirten Trump, ateşkesin ardından İsrail’in “hiç görülmedik şekilde” saldırıda bulunduğunu belirterek, “Onlardan memnun değilim. İran’dan da memnun değilim ancak İsrail’in bu sabah yaptıklarından hiç hoşnut değilim” ifadelerini kullandı. Trump ardından İngilizce küfürlü şekilde, “İki ülke o kadar uzun süredir ve o kadar şiddetli çatışıyorlar ki ne ‘halt’ ettiklerini bilmiyorlar” diyerek helikoptere yürüdü. Truth Social hesabından İsrail’e İran’a saldırmaması yönünde uyarılarda bulunan Trump’ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu arayarak, “Saldırıyı durdur” dediği ve ABD’nin daha fazla müdahil olmayacağını söylediği iddia edildi. Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada da, “Trump’ın isteği üzerine” saldırıların sınırlandırıldığı bildirildi.

İKİ TARAF DA ZAFER DEDİ

Öte yandan dün her iki ülke yetkilileri de “zafer kazandıkları” yönünde açıklamalar yaptı. İsrail 12 günlük operasyonda tüm savaş hedeflerine ulaştığı açıklamasını yaparken, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi, İslam cumhuriyeti güçlerinin İsrail’i “tek taraflı” olarak ateşi kesmeye “zorladığını” savundu.

NOBEL’E ADAY GÖSTERİLDİ

ABD’nin Georgia eyaleti Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi üyesi Buddy Carter, İsrail ile İran arasında ateşkes anlaşmasına aracılık ettiği gerekçesiyle Nobel Barış Ödülü Komitesi’ne mektup yazarak Trump’ı Nobel’e aday olarak sundu.

12 GÜNDE NE OLDU

* 13 Haziran sabah erken saatlerde İsrail, “Yükselen Aslan” kod adlı operasyonda 200’den fazla savaş uçağıyla İran’ın Natanz, Fordo, Tahran ve Tebriz’deki nükleer tesisler, askeri üsler ve komutanların yer aldığı yaklaşık 100 hedefe saldırdı.

* İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami dahil üst düzey askeri yetkililer ile altı nükleer bilim insanı hayatını kaybetti.

* İran ise ‘Gerçek Vaad 3’ operasyonunu başlatarak İsrail’e en az 100 kadar füze fırlattı.

* 15 Haziran pazar gecesi İsrail ordusu Tahran’da 80’den fazla hedefe saldırı düzenlediklerini açıklarken, İran da İsrail’in Tel Aviv ve Hayfa kentlerini hedef aldığını duyurdu.

* 17 Haziran’da İsrail, Tahran’daki devlet televizyonu binasına ve Kirmanşah kentinde bulunan Farabi Hastanesi’ne saldırı düzenledi.

* İran bombaları 19 Haziran’da İsrail Berşeva’daki Soroka Hastanesi’ne isabet etti. İran saldırının hastanenin hemen yanındaki askeri ve istihbarat tesislerini hedef aldığını belirtti.

* 21 Haziran’ı 22 Haziran’a bağlayan gece ABD, Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer merkezlerine B‑2 bombardıman uçakları ve denizaltıdan fırlatılan Tomahawk seyir füzeleriyle saldırdı.

* ‘Gece Yarısı Çekici’ adı verilen operasyonda B-2 uçakları ABD’den kalkıp Atlantik ve Akdeniz üzerinden geçip İran’ın nükleer tesislerini MOP kod adlı dev sığınak delen bombalarla vurdu.

* 23 Haziran akşamı İran, “Zaferin Müjdecisi” adlı füze saldırısıyla Katar’daki El-Udeyd ABD üssünü hedef aldı. Toplam 19 füzeden 6’sı tesise ulaştı, ancak herhangi bir can kaybı yaşanmadı.

* Bilgi Notu: Savaş sürecinde İran’da 13’ü çocuk olmak üzere 610’dan fazla kişi öldü, en az 4 bin 700 kişi yaralandı. İsrail’de ise 28 can kaybı ve binin üzerinde yaralı mevcut.