2024 te orman kaybı rekor kırdı: Kayıpların yüzde 42 si tek ülkede Sözcü Gazetesi

Maryland Üniversitesi GLAD Laboratuvarı’nın, WRI Küresel Orman İzleme platformunda sunduğu verilere göre, sadece tropikal birincil orman kaybı 6,7 milyon hektara ulaştı. Bu, Panama büyüklüğünde bir alanın yok olması demek.

Yangınlar, bu kaybın başlıca nedeni olarak öne çıkıyor. 2023’e kıyasla beş kat daha fazla birincil orman yangına kurban gitti. Yalnızca bu yangınlar, 4,1 gigaton sera gazı emisyonuna yol açtı. Bu miktar, bir yıl boyunca tüm hava yolu taşımacılığının ürettiği karbonun dört katından fazla.

Euronews'te yer alan habere göre; Brezilya, 2024 yılında en fazla orman kaybeden ülke oldu. Ülkenin COP30’a ev sahipliği yapmaya hazırlandığı bir yılda, tüm tropikal orman kayıplarının yüzde 42’si bu ülkede yaşandı. Yangınlar, bu kaybın yüzde 66’sını oluşturdu. Tarımsal nedenlerle çıkan yangınların yanı sıra iklim değişikliği ve El Niño etkisiyle gelen kuraklık, yangınları daha da körükledi.

Brezilya’nın ardından Bolivya, yüzde 200’lük artışla ikinci sıraya yerleşti. 1,5 milyon hektarlık kayıp yaşayan ülke, orman alanı daha büyük olan Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ni geride bıraktı. Kongo’da da yangın kaynaklı orman kaybı yüzde 150 arttı. Bu ülkelerin ormanları, dünya karbon dengesinde hayati rol oynayan yutak alanlar. Ancak artan yangınlar bu işlevi tehdit ediyor.

Kolombiya’da ise orman kaybı yüzde 50 arttı ancak bu durumun başlıca nedeni yangınlar değil. Barış görüşmelerinin sekteye uğraması, yasa dışı madencilik ve koka üretimi gibi faktörler etkili oldu.

Yangınlar yalnızca tropik bölgelerde değil, Rusya ve Kanada gibi kuzey ormanlarında da etkiliydi. 2024, Küresel Orman İzleme verilerine göre ilk kez hem tropik hem boreal ormanlarda yangınların yaşandığı yıl oldu. Bu bölgelerdeki ormanlar, iklim değişikliğine bağlı olarak kuraklığa ve yangına daha duyarlı hale geliyor.

Bazı ülkelerde ise pozitif gelişmeler yaşandı. Örneğin Endonezya, tüm olumsuz koşullara rağmen orman kaybını yüzde 11 azaltmayı başardı. Malezya da yüzde 13’lük bir azalma sağladı. Bu başarılar, yerli toplulukların öncülüğünde geliştirilen koruma projeleri ve arazi politikalarının etkili olduğunu gösterdi. Bolivya’daki Charagua Lyambae koruma alanı, 2024’te yangınları uzak tutmayı başaran örneklerden biri oldu.

Ancak genel tablo hâlâ karamsar. Glasgow’da 2021’de imzalanan deklarasyona rağmen, orman kaybı 2030 hedefinden uzak. Ormanları korumak için yangın önlemleri, sürdürülebilir ticaret zincirleri ve daha fazla finansman şart. WRI’dan Kelly Levin, "Veriler, verilen sözler ile kaydedilen ilerleme arasında keskin bir uçurumu gözler önüne seriyor." dedi.