2024 yılında dünyada nükleer silahlara dakikada 190 bin dolar harcandı Dünya Haberleri

Nükleer silaha sahip 9 ülke, 2024 yılında cephaneliklerini geliştirmek için toplamda 100 milyar dolardan fazla harcama yaptı. 2025 yılı başı itibarıyla dünyada yaklaşık 12 bin 241 nükleer savaş başlığı bulunurken, bunların 9 bin 614'ü askeri kullanım için stoklarda tutuluyor.

Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın (NPT) imzalanmasının 57'nci yıl dönümünde, dünya genelindeki nükleer silah harcamaları ile ülkelere ait güncel verileri derledi.

Soğuk Savaş'ın ardından nükleer silahların sayısında yıllar süren düşüş, yerini yeniden silahlanmaya bıraktı.

Uluslararası Nükleer Silahların Kaldırılması Kampanyası'nın (ICAN) yayımladığı "Hidden Costs" raporuna göre, 9 nükleer silahlı ülke 2024'te kitle imha silahlarına 100 milyar dolardan fazla harcadı. Bu rakam, dakikada yaklaşık 190 bin 151 dolara tekabül ediyor.

Rapora göre bu, bir önceki yıla kıyasla yüzde 11'lik (9,9 milyar dolar) bir artış anlamına geliyor.

Nükleer silahlanmaya en çok yatırım yapan ülke ABD

Son beş yılda (2020–2024) nükleer silaha sahip ülkeler bu alandaki harcamalarına toplam 415,9 milyar dolar ayırdı.

2024'te nükleer silaha en fazla harcamayı 56,8 milyar dolarla ABD yaparken bu rakam, diğer 8 ülkenin toplamından daha fazla.

Bununla birlikte Çin 12,5 milyar dolarla ikinci sırada yer alırken, İngiltere 10,4 milyar dolarla üçüncü sıraya yerleşti.

Ülkelerin nükleer silahlara yaptığı harcamalarda İngiltere'yi sırasıyla Rusya (8,1 milyar dolar), Fransa (6,9 milyar dolar), Hindistan (2,6 milyar dolar), İsrail (1,1 milyar dolar), Pakistan (1,1 milyar dolar) ve Kuzey Kore (630 milyon dolar) izliyor.

Nükleer harcamalar sadece kamu bütçesini tüketmekle kalmıyor, aynı zamanda kamu denetiminden de büyük ölçüde kaçırılıyor.

Başka ülkelerin nükleer silahlarını topraklarında barındıran ülkelerde bu bilgilere hem halkın hem de parlamenterlerin erişimiyse neredeyse imkansız.

ICAN yetkilileri, nükleer silahların kamu kaynaklarını gerçek insani ihtiyaçlardan uzaklaştırarak yalnızca birkaç özel şirketin çıkarına hizmet ettiğini vurguladı.

Öte yandan, 98 ülke, 2021'de yürürlüğe giren Nükleer Silahların Yasaklanması Anlaşması'nı (TPNW) imzalayıp, onaylayıp veya kabul ederken, anlaşmayı imzalayan ülkeler nükleer silah faaliyetlerini yasakladı ve bunların imhası için çalışma sözü verdi.

2024'te nükleer silah şirketlerine 43,5 milyar dolarlık kazanç

2024 yılında nükleer silahların geliştirilmesi ve bakımı üzerine çalışan en az 26 şirket, bu alandaki çalışmalarından 43,5 milyar dolar kazanç sağladı.

Bu şirketlerin elinde toplam değeri 463 milyar doları aşan aktif sözleşmeler bulunurken, yalnızca 2024 yılı içinde yaklaşık 20 milyar dolarlık yeni sözleşme imzalandı.

Aralarında Boeing, Lockheed Martin ve General Dynamics'in de yer aldığı bu firmalar, hükümetlerin politikalarını ve halkın nükleer silahlara yönelik tutumlarını etkilemek için düşünce kuruluşlarına milyonlarca dolar fon verirken sadece Fransa ve ABD'deki lobilerin çıkarlarını temsil etmeleri için 128 milyon dolardan fazla ödeme yaptı.

Ayrıca firmalar, 2024'te başbakanlık ofisiyle 18 toplantı da dahil olmak üzere üst düzey İngiltere yetkilileriyle 196 toplantı gerçekleştirildi.

Nükleer silah sayısı artıyor

Bununla birlikte Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) 2025 Yıllık Raporu, dünya genelinde nükleer cephaneliklerin modernize edildiğini, yeni savaş başlıklarının geliştirildiğini ve nükleer risklerin arttığını ortaya koydu.

2025 yılı başı itibarıyla dünyada yaklaşık 12 bin 241 nükleer savaş başlığı bulunuyor.

Bunların 9 bin 614'ü potansiyel askeri kullanım için stoklarda tutulurken, yaklaşık 3 bin 912'si ise konuşlandırılmış durumda. Yaklaşık 2 bin 100 başlık ise yüksek operasyonel alarm durumunda bekletiliyor.

Bu yüksek alarm durumu savaş başlıklarının çoğu ABD ve Rusya'ya ait olsa da Çin'in de barış zamanında bazı başlıkları hazır konumda tuttuğu değerlendiriliyor.

SIPRI'ye göre ABD ve Rusya, dünya nükleer silahlarının yaklaşık yüzde 90'ına sahip. Kullanıma hazır nükleer savaş başlıkları açısından ABD 1770 ile ilk sırada, Rusya 1718 ile ikinci sırada.

Küresel nükleer silahlar ve modernizasyon yarışı hız kazanıyor

Şubat 2026'da sona erecek olan Yeni START anlaşmasının yenilenmemesi halinde, her iki ülkenin konuşlandırdığı savaş başlığı sayısında artış bekleniyor. ABD'nin yeni stratejik olmayan nükleer silahları da envantere eklemesi gündemde.

Çin'in 2025 itibarıyla 600 savaş başlığına ulaştığı tahmin edilirken, Kuzey Kore'nin de yaklaşık 50 savaş başlığına ve 40'tan fazla başlık üretebilecek fisil materyale sahip olduğu tahmin ediliyor.

SIPRI tahminlerine göre, nükleer cephaneliğini modernize ettiği düşünülen İsrail'in elinde 90 adet savaş başlığı bulunurken, Dimona'daki plütonyum üretim tesisinde iyileştirmeler yapıyor ve Jericho füze ailesine yönelik testler yürütüyor.

İsrail'in nükleer başlıkları F-15, F-16 ve F-35 tipi savaş uçaklarının yanı sıra yaklaşık 50 adet karadan fırlatılabilen Jericho II ve III balistik füzesi ile Almanya üretimi Dolphin sınıfı denizaltılardan ateşlenebilen yaklaşık 20 Popeye Turbo seyir füzesiyle kullanılabiliyor.

Bu silah sistemlerinin, 4 bin 500 kilometreye kadar menzile ulaşabildiği değerlendirilirken, SIPRI verilerine göre İsrail'in, 2022'de nükleer kapasitesini inşa etmek ve sürdürmek amacıyla yaklaşık 1,2 milyar dolarlık harcama yaptığı tahmin ediliyor.