2025, dünya turizminin en pahalı yılı

Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, yaz mevsiminin sona ermesiyle yüksek yoğun sezonun da bittiği turizmde, 2024 yılında dünyada rekor yılı olan 2019'un sayılarına ulaşan turist sayısının, 2025'te bunu da aşarak, 1,5 milyarın üzerinde gerçekleşeceğini söyledi. 2025 yaz sezonu sonu itibarıyla turizm ülkelerinin hemen hepsinde artışların söz konusu olduğunu belirten Yavuz, İspanya, Fransa gibi klasiklerin yanı sıra Yunanistan, Fas, Brezilya, Şili, Meksika, Japonya, Güney Kore, Malta ve Mısır'ı pandemi öncesine göre yoğun artış alan ülkeler olarak sıraladı. Kayda değer düşüş kaydeden tek ülkenin ise ABD olduğunu dile getiren Yavuz, “Trump'a kızan Kanadalılar Amerika'ya cezayı kesti. Türkiye ise yılı geçen senenin çok az üstünde kapatacak gibi gözüküyor. 2025 yılı dünya turizminin rekor yılı olarak geçerken, hissedilen memnuniyetsizlik gözden kaçmıyor. Turist sayısı bu kadar artarken bu memnuniyetsizlik niye" dedi.

Bu yıl dünyanın neresinde olursa olsun, nerede tatil yaparsa yapsın turistin en çok konuştuğu konunun pahalılık olduğunu açıklayan Yavuz, “Turist için tatilde her şey çok daha pahalı hale geldi. Havalimanında yediği kruvasandan uçağa, otelinden transfer bedeline, kiraladığı arabadan ekstra turlara, otel dışında yediği akşam yemeğinden şehir içinde yaptığı alışverişe, sahilde uzandığı şezlongdan güneş kremine, serinlemek için yediği 2 top dondurmadan içeceğe, gezmek istediği ören yerinden hediyeliklere kadar bu yıl her şey artık ona çok pahalı hale geldi. Bu istisnasız bütün tatil ülkeleri için geçerliydi. Fiyat artışını turist 2 şekilde yaşadı; doğrudan artış ve örtülü artış. Doğrudan artışlar etiketin üzerindeki, örtülü artışlar konaklama vergileri, şehir vergileri, giriş ücretleri vs gibi kalemlerde gerçekleşti" dedi.

'TATİLİN EN PAHALI OLDUĞU YIL, TURİST REKORU KIRILIYOR'

Portekiz'den Japonya'ya dünyanın her yerinde istisnasız fiyat artışı yaşandığını anlatan Yavuz, “Böylelikle 2025 yılı 1950'lerde başlayan kitle turizminin tarihinin en pahalı yılı oldu. Uçaktan otele, yeme içmeden, gezmeye bütün kalemlerde fiyatlar arttı. Dünya genelindeki bu artışın 2 sorumlusu var. Birincisi artan talep, ikincisi artan maliyetler. Bence fiyat artışlarındaki en büyük neden, talebin artması oldu. Fiyatlar ne kadar artarsa artsın, insanlar tatil yapmaktan ödün vermedi. Tatil yapabilmek için bütün fedakarlıkları göze aldılar. Onlar tatile çıktıkça tatilin maliyeti sürekli arttı. Garip ama tatilin en pahalı olduğu yıl, turist rekoru kırılıyor" diye konuştu.

'TALEP DÜŞERSE TURİZM KABUK DEĞİŞTİRİR'

Talep artışının fiyatları yukarı çektiğini, bu haliyle devam edemeyeceğinin bariz olduğunu vurgulayan Yavuz, "Talep bir düşmeye görsün, düşerse turizm kabuk değiştirir ve iddia ediyorum, her şeyi şu anki fiyatların yarısına sunmaya başlarlar. Fiyat artışının diğer nedeni artan maliyetler. Göz ardı edilmesin, hemen her gün her şeyin fiyatı değişebiliyor ve sağlıklı bir bütçeleme mümkün olmuyor. Sahil kenarında çocuklarıyla yemek yiyen bir aileyi düşünün. Yemek masasındaki masa örtüsünden yediği yemeğe, personelden elektriğe fiyatı artmayan hiçbir şey yok. Haliyle masa artık pahalı bir hale geldi" dedi.

Tatilinden vazgeçmek istemeyen turistin bu durumla baş edebilmek için hesap yaptığını anlatan Yavuz, "Önce destinasyonlar revize edildi. Nereye gidileceğine artık bütçeye bakarak karar verildi. Maliyeti düşürmek için konaklama süresi kısaltıldı. Gerekirse tatilden vazgeçmemek için 3-4 gün feda edildi. Ekstra harcamalar kesildi. Tatil esnasında tur alıp gezmek, SPA'da masaj yaptırmak, araba kiralamak, alışverişe çıkmak gündemden çıktı. En az giderle tatili geçirmek turistin tek çaresi haline geldi. Hele Türkiye'de turist her şey dahile sımsıkı sarıldı. İşte böyle bir sezonun sonuna doğru gidiyoruz. 2025 hem tatilciler hem turizmciler hem tatil destinasyonları için zor bir yıl oldu. 2026'ya buradan bakmakta fayda var" dedi.

ÜLKELERE GÖRE FİYATLARDAKİ DEĞİŞİM

Recep Yavuz, fiyat artışlarıyla ilgili İspanya, Yunanistan, İtalya, Fransa, Türkiye ve Portekiz'den örnek verdi:

"Yunan halkı artan fiyatlar yüzünden kendi adalarında tatil yapamaz oldu. Hatta şöyle yorumlar var, '1 haftalık ada tatili 3 bin 500 avro, aylık gelirimiz 1000-2000 avro arasında. Artık tatil bizim için hayal bile değil.' Yunanistan'da en önemli gider kalemlerinden biri konaklama vergilerine yapılan aşırı artışlar oldu. 5 yıldızlı otelde 1 oda için gece başı konaklama vergisi 10 avro oldu. Müze ve ören yerleri, bilet fiyatları yüzde 66 arttı ve halk çok büyük tepki verdi. En çok ziyaret edilen Atina Akropolü, 30 avroya yükseldi. Santorini ve Mykonos Cruise gemileriyle gelip, karaya adım atmak isteyenler, 20 avro kişi başı ödemek durumunda. Çok yoğun trafiğin gerçekleştiği adalar arası feribot seferlerinin maliyeti bile bir aile için 450 avro oldu. Yunanistan'daki en ilginç durum, şezlong konusu. Yunanistan sahillerinde fiyatlar değişkenlik göstermekle birlikte 2 şezlong 1 şemsiye en az 50 avrodan başlıyor ve 300'e kadar çıkıyor. Hele Vuliagmeni gibi lüks yerlerde ön sıradan yapılan bir rezervasyon için şezlong ve şemsiye seti, hafta sonu 235 avrodan başlıyor, 340 avroya çıkabiliyor. Otelden daha pahalı. İşte bu yüzden bu yıl Yunan halkının yüzde 46'sı tatil yapmadı. Tatile çıkamayan 5 milyon Yunanlıdan doğan açığı da büyük ölçüde Türk turistler kapattı."

"Bu yıl 100 milyon turistle yeni bir rekor kırması beklenen İspanya'da son 3 yıl içinde otel fiyatları yüzde 23 arttı. Ortalama geceleme 136 avro seviyesine çıktı. İspanyollar, 'Turist go home' dedikçe ülkeye daha çok turist geliyor. Sahillerdeki kiralık evlerin fiyatı uçtu. Yüzde 20 artışa rağmen yaz başında sahil bölgelerindeki bütün evler kiralanmıştı. Restoranlardaki artışların sınırlı kaldığı (yüzde 5-8) İspanya'da en büyük artış vergilerde yapıldı. Barcelona lüks otelde geceleme vergisini 7 avroya çıkardı. Mayorka, Ibıza, Menorca adalarında konaklama vergisi gecelik 6 avro seviyesine çıktı. Katalonya'da 1 Ekim'den itibaren 'eco -tax' vergisi planlanıyor. Meşhur La Sagrada Familia ziyareti 26 avro, Elhamra Sarayı 22 avro oldu."

"İtalya fiyatlar konusunda en acımasız olan ülke. Uçak fiyatları 2019'a göre iç hatlarda yüzde 81, Avrupa uçuşlarında yüzde 61, feribot ücretleri yüzde 13, tren ücretleri yüzde 11, kiralık araç yüzde 17, benzin yüzde 8, otellerde yüzde 40, kiralık evlerde yüzde 22'ye varan artışlar yapıldı. Ören yerleri yüzde 20 zamlanırken, plaj girişleri yüzde 32 arttı. Bütün bunların üstüne şehir vergileri İtalya tatilinin ayrılmaz bir parçası oldu. Venedik'te geceleme vergisi 25 avroya kadar çıkıyor. Şehre giriş ücreti 3-10 avro arasında değişiyor. Almanların en sevdiği Gardasee'deki esnaf, 'Artık Almanlar Mercedeslerle değil, otobüslerle gelip, pizzayı paylaşarak yiyor' diye yakınıyor."

REKOR FİYATLAR

"2025 yazında Paris'te otel fiyatları 2019 yılına göre yüzde 30 arttı. Yüksek sezonda Paris'te ortalama geceleme fiyatı 220 avroya ulaştı. Louvre Müzesi 22 avro, Versailles Sarayı 23 avro, Eyfel Kulesi 35 avro ile rekor fiyatlara yükseldi. Nice ve Cannes gibi Cote d'Azur sahillerinde plaj girişleri 50-100 avro arasındaydı. Şezlong kiraları 120 avrolara kadar çıktı. Fransa'nın birçok şehrinde 2-8 avro arasında şehir vergisi uygulanıyor. Paris'te bir kahve 6-7 avro civarında. 100 milyon turistle dünyanın en çok turist alan ülkesi Fransa, fiyat artışlarının en sert hissedildiği ülkelerden biri oldu."

"Son yılların yükselen destinasyonu Portekiz'de 2025'teki fiyat artışları, diğer ülkelerden daha az değildi. Lizbon ve Porto'da otel fiyatları son 3 yılda yüzde 25 yükseldi. Sezonda geceleme fiyatı 180 avro oldu. Algar ve sahillerinde şezlong setleri 40-70 avro arasında değişiyor. Lizbon'da konaklama vergisi 6 avro oldu. Belem Kulesi ve Jeronimos Manastırı gibi çok ziyaret edilen ören yerleri, 10-15 avrodan 20-25 avroya çıkarıldı. Portekiz'de en çok şikayet edilen konulardan biri de deniz mahsulü ürünlerinin sunulduğu restoranların fiyatları oldu."

'PAKET TATİL FİYATLARI ARTTI'

"Türkiye'de tur operatörlerine göre paket tatil fiyatları 2025 yılında yüzde 10-30 arasında arttı. En önemli artış yüzde 35 ile konaklama, restoran ve yan giderlerde olduğu görünen Türkiye'de, TÜİK verilerine göre lokanta ve oteller grubundaki fiyatlar, yıllık yüzde 48, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 41 oranında arttı. Dünya ortalamasının üstüne çıkan müze ve ören yerlerindeki yüksek artış, kültür turizmine en ağır darbe oldu. Efes 40 avro, Pamukkale 30 avro, Topkapı Sarayı 50 avro oldu. Lüks tatil yerlerindeki beach fiyatları ise kontrolden çıkmış durumda. Misafir yorumlarında Türkiye ile ilgili en önemli tespit, önceleri 'uygun fiyat, iyi hizmet ' olarak anılırken, artık 'yüksek fiyat, iyi hizmet' olarak anılıyor. Türkiye böylelikle rakiplerine karşı elindeki en önemli rekabet gücünü kaybetmiş oluyor. Bence bizi 2024 yılı kandırdı. Talebi gören fiyatını artırdı, üstüne artan maliyetler gelince tatil ekstra lüks bir hal aldı."