41 bin yıl gerçekleşti... Uzaydan gelen tehdit tüm insanları etkiledi Sözcü Gazetesi

Dünya'nın manyetik alanında yaklaşık 41 bin yıl önce yaşanan dramatik bir zayıflama, o dönemde yaşayan insanlar üzerinde şaşırtıcı etkiler yaratmış olabilir. Bilim insanları, bu olağandışı uzay havası olayının hem gökyüzünü hem de insan davranışlarını şekillendirmiş olabileceğini ortaya koydu.

Arkeolog Raven Garvey ile jeofizikçiler Agnit Mukhopadhyay ve Sanja Panovska'nın ortak çalışması, Laschamps Sapması olarak bilinen kısa süreli ama yoğun manyetik alan çöküşünü mercek altına aldı ve Science Advances dergisinde yayımlandı.

Laschamps Sapması sırasında, Dünya’nın manyetik kutupları sabit kalmak yerine binlerce kilometre boyunca düzensiz biçimde dolaştı. Aynı anda manyetik alan gücü günümüzün yalnızca yüzde 10’una kadar düştü. Bu durum, Dünya’yı zararlı güneş ışınlarından koruyan manyetosferin işlevini büyük ölçüde yitirmesine yol açtı.

Sonuç olarak, yalnızca kutuplarda görülen kutup ışıkları (aurora) Ekvator’a kadar inmiş olabilir. Gökyüzü bir yandan göz alıcı bir manzara sunarken, diğer yandan artan ultraviyole radyasyon sebebiyle insanların sağlık açısından tehdit altında kalmasına yol açmış olabilir.

Araştırmacılar, bu dönemde yaşayan insanların bu olağandışı koşullara nasıl yanıt verdiğini sorguladı. Arkeolojik veriler, o dönemde mağaralarda yaşama eğilimin arttığını, daha koruyucu giysiler üretildiğini ve cilde “mineral güneş kremi” gibi davranan okrunun (bir tür toprak boyası) daha sık kullanıldığını gösteriyor.

Bu değişiklikler yalnızca Homo sapiens için değil, aynı dönemde Avrupa’da yaşayan Neandertaller için de geçerli olabilir. Ancak iki türün çevresel zorluklara yaklaşımı farklılık göstermiş olabilir. Araştırmacılar, uzay havasının tek başına bu davranış değişikliklerine yol açmadığını ancak güçlü bir katkı faktörü olabileceğini vurguluyor.

Bu araştırma aynı zamanda disiplinler arası iş birliğinin gücünü ortaya koyuyor. Arkeologlar genellikle geçmiş iklim koşullarını dolaylı verilerle yorumlarken, jeofizikçiler uzay havasını daha teknik modellerle inceliyor. Bu iki alanın birleşmesi, görünmeyen ama etkili bir doğa gücünün insan yaşamındaki rolünü daha iyi anlamamıza olanak sağladı.

Bilim insanlarına göre Laschamps gibi manyetik alan sapmaları geçmişte yaşandı ve gelecekte tekrar yaşanacak. Bu nedenle, antik insanların verdiği tepkileri anlamak, gelecekte benzer olaylara karşı hazırlıklı olmamız açısından büyük önem taşıyor.