500 bin esnafın vergisi 20 kat arttı İş Yaşam Haberleri

Önceki gün Resmi Gazete'de sessiz sedasız bir düzenleme yayımlandı. Düzenlemeye göre büyükşehirlerin nüfusu 30 bini geçen ilçelerinde faaliyet gösteren esnaf artık basit usulde değil gerçek usulde vergilendirilecek. Bu esnaf da emtia imalatı, emtia alım satımı, inşaat işleriyle uğraşanlar, motorlu taşıtların bakım ve oranı ile uğraşanlar, lokanta, eğlence ve istirahat yerlerine işletenler ile şehir içi yolcu taşımacılığı yapanlar olarak sıralıyor. Bizim anlaşacağımız dilden bakkal, berber, kuaför, taksi, lokanta vb.

Başlangıçta çok önemli bir düzenleme gibi durmuyor ama ayrıntılara bakıldığında düzenleme Türkiye'de vergide yeni bir dönemin başladığını anlatıyor bize. Zaten rakamlara bakınca resim net olarak karşımıza çıkıyor.

Gelir İdaresi Başkanlığı'nın istatistiklerine göre Türkiye'de basit usulde vergi ödeyenlerin cebinden Maliye için geçen yıl boyunca sadece 25 milyon lira çıkmış. Yani bu kesim neredeyse hiç vergi ödememiş. Yine aynı kurumun istatistiklerine göre basit usulde vergilendirilen bu kişilerin sayısı 808 bin. Peki Resmi Gazete'ye göre artık basit değil gerçek usulde vergilenecek 30 büyükşehirlerdeki esnafın sayısı ne? Bu rakam da 544 bin. 30 büyükşehirde bulunan 519 ilçeden nüfusu 30 binin altında olan 191 ilçe var. 191 ilçede toplam 3 milyon kişi yaşıyor. Bu rakamlar düzenlemeye muhatap 500 bin esnafın varlığını ortaya koyuyor. Örneğin İstanbul'da yeni düzenlemeye girmeyecek tek ilçe Adalar.

YILDA 672 LİRA DAMGA VERGİSİ ÖDÜYORLARDI

Peki bu 500 bin esnafın hayatında ne değişecek? Yukarıda değindiğimiz ve Maliye'nin rakamlarının teyit ettiği gibi 500 bin esnaf neredeyse vergi ödemiyor. Sadece yılda 1 kez gelir vergisi beyannamesi veriyorlar ve bunun içinde büyük çoğunluk 2025'te 672 lira damga vergisi ödeyip işlerine bakıyor. Bir kısım esnaf da bin, 2 bin lira gibi göstermelik gelir beyan ediyor. Damga vergisi rakamı 5 gün önceki düzenleme ile bin liraya çıktı. Yani eğer 500 bin esnaf basit usulde vergilendirilmeye devam etseydi gelecek yıl bin lira damga vergisi ödeyip kurtulacaktı. Oya öyle olmayacak.

Şimdi nelerin değişeceğine bakalım. 500 bin esnaf gerçek usulde vergilendirmeye başladığında hiç kazanç beyan etmese bile yılda 12 KDV, 4 muhtasar, 3 gelir geçici vergisi ve 1 de gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda. Artan damga vergisi tutarları ile büyükşehir esnafı zarar dahi beyan etse 7 bin 980 lira KDV beyannamesi için (665*12) 3 bin 160 lira muhtasar beyanname için (665*4) 2 bin 676 lira gelir geçici vergisi ve eki gelir tablosu beyannamesi için (790*3+247*3) ve bin 227 lira da (1000+247) yıllık gelir vergisi ve eki gelir tablosu beyannamesi için sadece damga vergisi ödeyecek. Toplam rakam 19 bin 556 liraya çıkıyor. Yani 2026 yılı için bin lira ödeyip kurtulacak esnaf bu rakımın yaklaşık 20 katı vergi ödemek zorunda kalacak. Tabi kar beyan edildiğinde bu rakam daha da artacak.

KART ZORUNLU OLURSA VERGİ 90 MİLYARI BULUR

Son olarak Maliye'nin buradan kazancını hesaplayalım. Genelde nakit para ile kayıtdışı çalışan taksi ve benzeri alanda faaliyet gösteren bu vergi mükellefleri genelde belge düzeni ile çalışmadığı için başlangıçta Maliye her bir mükelleften yukarıda bahsettiğimiz 19 bin 556 lirayı alabilecek. Böylece toplamda 500 bin esnaftan yıllık 9 milyar 777 milyon lira daha fazla vergi toplanacak. Bir de Maliye eğer bu esnafın faaliyetlerinde ödeme kaydedici cihaz, kredi kartı gibi kayıt dışını ortadan kaldıracak düzenlemeler getirirse bu alandan sağlanacak vergi gelirinin 90 milyar lirayı bulması bekleniyor.