8.8 lik deprem sonrası tsunami tehlikesi dünyayı ayağa kaldırdı! Türkiye nasıl etkilenecek?

Rusya’nın Kamçatka Yarımadası açıklarında 8,8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’na (USGS) göre sarsıntı, yerin yalnızca 19 kilometre derinliğinde gerçekleşti. Deprem sonrası ABD’nin batı kıyıları, Çin, Rusya, Hawaii, Alaska ve Japonya başta olmak üzere birçok bölgede tsunami uyarısı yapılırken tahliyeler yapılmaya başlandı.

Depremin merkez üssüne en yakın yerleşim olan Petropavlovsk-Kamçatski’de 13 metrelik tsunami dalgaları görüldü.

Yaşanan deprem felaketinin ardından dünyanın birçok noktasında olduğu gibi Akdeniz Sismoloji Merkezi tarafından da tsunami uyarısı verildi.

Yapılan uyarıların ardından "Türkiye'yi nasıl etkileyecek" sorusu da gündeme geldi. Bu sorunun cevabını Prof. Dr. Ahmet Ercan Odatv'den Gözde Sula'ya verdi.

"Bu deprem üç tane kıta parçasının kesim yerinde olmuştur. Bulunduğumuz depremin olduğu yer Amerika kıtası olarak geçer. Kamçatka, Amerika kıtasının Asya'daki devamıdır.

Kamçatka'nın bir hareket yönü vardır. Kamçatka'nın hareket yönü Avrasya kıtasına yani, batısına doğru bir kayma gösterir.

Bugünkü Yakutistan'ın doğusunda, batısında olan Avrasya kıtasının ise hareketi Amerika kıtasını kaktıracak bir şekilde doğuya doğrudur. Hemen bunun altlarında Pasifik kıtası vardır.

Bu Pasifik kıtasının üzerinde Japonya, Kore Pasifik Okyanusu bulunur. Bu kıtanın da hareketi kuzeye Kamçatka'ya doğrudur. İşte Pasifik kıtası ile Avrasya kıtası ve Amerika kıtasının kesiştiği yer Kamçatka'dır.

Dolayısıyla biz jeofizik mühendisleri kıtaların kesim yerlerinden ve aynı zamanda kırıkların çatlaklarından çok korkarız. Kaldı ki bu depremin olduğu yer bizim için bir şaşırılacak bir olay değil, beklenen bir olaydır. Daha önce de biliyorsunuz Japonya sınırları içinde, Pasifik Okyanusu içinde benzer şekilde deprem oldu.

Bu deprem 9.5 dolayında bir depremdi ve çok büyük sonuçları oldu. Yalnız buradaki şimdi süpürtü dalgası uyarıları ister istemez dünya bilimcileri tarafından yapıldı. Ancak ben burada yine dünya bilimcilerin yaptığı açıklamaya katılıyorum.

Şöyle ki burada 10-15 metrelik süpürtüler beklemiyoruz dediler. "3 m dolayında olmasını bekliyoruz." dediler. Bunun nedeni bunun bir çarpışma noktası olmuş olması. Bir göçme söz konusu değil deniz içinde. Eğer bir göçük olmuş olsaydı büyük bir süpürtü beklenirdi. İlk bilgilere göre bir göçük değil, bir bindirme söz konusu.

Yani iki kıtasının tam çarpıştığı bir yerde deprem oluştu. Ve burada yerin içinde büyük bir büzülme var. Yer kabuğunda ve belki bir bir yer kabuğu diğer yer kabuğunun üzerine Pasifik Okyanusu içinde bindirmiş de olabilir. Yani yerin biçimi değişti bir bakıma.

8.8'lik bir deprem son yılların en büyük depremi. Sanıyorum dünya üzerinde de en büyük 6. deprem. Şu anda bütün dünya sarsılıyor. Yani bütün yer yuvarı sarsılıyor. Tüm yer yuvarında jeofizik algılama durakları bu sarsıntıyı ölçüyorlar.

Bu üç türlü hareket yapar. Bir tanesi burkulma hareketi Ekvator'un bulunduğu yerden Kuzey Kutbu sağa dönerken Güney Kutbu sola dönüş yapar. Böyle bir burkulma hareketi. Aynı zamanda Ekvator bölgesinde sıkışma olurken efendim kutuplarda bir uzama, bir mekik hareketi görülür. Ve aynı zamanda üçüncü bir hareket olarak da dünya büzülür ve şişer. Büzülür, şişer.

Bunun sonucunda dünya üzerindeki kırıklar gıcırdamaya başlar. Eğer, dünya üzerindeki bu kırıklar boşalma noktasına kadar bir gerginlik biriktirmiş ise buralarda depremler beklenir. Şu anda deprem odağının olduğu Kamçatka'nın 200 km yarıçaplı alanı 1. derece deprem bölgesidir.

Burada bir hafta, 10-15 gün içinde büyüklüğü 7.8- 8'e varan artçı depremlerin yoğun olarak olduğunu göreceğiz. Ayrıca dünya üzerinde depremi yaratmak üzere gerginlik biriktirmekte olan kırıklarda orta büyük depremlerin olduğunu da göreceğiz. Yani bu dünyanın her tarafında gerçekleşebilir.

Ha Türkiye bundan payını alır mı? Alır. Tüm Türkiye'nin payı ne kadar olur? %3 olayında bir payı da olur. Yani çünkü bütün levhalar iletişim halindedir. Bütün yer yuvarında. Bu depremlerin kaynağı astonosferdeki çevrim akımlarıdır. Yani yüzer yuvardaki çevrim akımlarıdır.

Buradaki yüzeryuvar kalınlığı, astonosfer kalını yaklaşık 50 km'dir. Yani bütün yer kabuğu o sıvı olan magma'nın üzerinde yüzer ve bu hareketleri yapan yerin kendisidir. Yani basınç ve sıcaklık farklılığından stratosferdeki çevrim akımlarıdır. Bunları kontrol etmek, denetlemek olasılığı yoktur.

Türkiye'de Türkiye'de nerelerde deprem hazırlığı içinde olduğunu bilmiyoruz.

Ama şu anda Türkiye'de bu depremin etkileri görülürse %52 oranında Kuzey Anadolu kırağı üzerinde efendim %32 oranında, Batı Anadolu kırıkları üzerinde %13 oranında Doğu Anadolu kırıkları üzerinde etkisi görülebilir"