8.8 lik depremin ardından Ateş çemberi tetiklendi: İlk patlama sonrası felaket zinciri Sözcü Gazetesi

Pasifik Okyanusu çevresindeki 40 bin kilometrelik "Ateş Çemberi", dünya üzerindeki en aktif sismik kuşaklardan biri. Depremler ve yanardağ patlamalarıyla bilinen bu bölge, şimdi çok daha büyük bir tehdit altında. Rusya açıklarında meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki mega deprem, yalnızca bulunduğu bölgeyi sarsmakla kalmadı; devasa yer altı basınç sistemlerini tetikleyerek yüzlerce aktif volkanı etkileyebilecek bir zincirleme reaksiyonun kapısını araladı.

Bilim insanları, bu denli güçlü bir depremin yer kabuğundaki magma odalarını istikrarsızlaştırabileceği ve önümüzdeki iki yıl boyunca çok sayıda volkanın patlama riskini artırabileceği uyarısında bulunuyor. İlk patlama sinyalleri Kamçatka’daki Klyuchevskaya Sopka’dan geldi bile. Uzmanlar, şu an özellikle Rusya, Japonya, Filipinler ve Endonezya’daki yanardağların tehlikeli şekilde "uyanma" ihtimali taşıdığını söylüyor.

14 YILIN EN BÜYÜK DEPREMİ

8.8 büyüklüğündeki deprem, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) verilerine göre Kamçatka’nın 135 kilometre doğu-güneydoğusunda 7:24 PM EST’de meydana geldi. Bu sarsıntı, son 14 yılda dünya genelinde kaydedilen en güçlü depremler arasında yer aldı. Deprem sonrası Hawaii’de sahil kesimlerinde suyun çekildiği görüldü ve tsunami dalgaları Oahu’nun kuzey kıyısında beş metreye ulaştı.

VOLKANLAR TETİKLENEBİLİR

Daily Mail'de yer alan habere göre; Kaliforniya Üniversitesi’nden jeobilimci Michael Manga’ya göre, deprem sırasında açığa çıkan enerji, sarsıntının merkezinden çok uzaklardaki magma odalarının dengesini bozabilir. Özellikle Japonya, Filipinler, Endonezya ve Rusya’nın Kamçatka Yarımadası’ndaki 100’den fazla volkan için risk artmış durumda. Manga, “Kamçatka’daki Klyuchevskoy yanardağı depremin hemen ardından patladı” dedi.

VOLKANİK PATLAMA RİSKİ YÜZDE 12'YE KADAR ARTABİLİR

Büyük depremler, yer kabuğundaki kırık hatları boyunca sismik dalgalar göndererek magma odalarında stres artışına yol açabiliyor. Bu da magma içindeki gaz kabarcıklarının dengesizleşmesine ve yukarı doğru hareket etmesine neden olarak patlamaya elverişli bir ortam yaratabiliyor. Özellikle yüzeye yakın, aktif ya da “patlamaya hazır” durumdaki yanardağlar bu tür sarsıntılardan doğrudan etkilenebilir.

California Üniversitesi'nden jeobilimci Michael Manga'ya göre, böyle bir depremin ardından bazı yanardağların patlama ihtimali yüzde 5 ila yüzde 12 oranında artabilir. Bu artış küçük görünebilir; örneğin yıllık patlama riski yüzde 1 olan bir yanardağın riski %1.1'e çıkar. Ancak bu tür değişimler hafife alınmamalı çünkü bu etkinin süresi kısa vadede birkaç ay, uzun vadede ise iki yıla kadar devam edebilir.

LAV AKIŞI VE PATLAMALAR GÖZLEMLENDİ

Kamçatka’daki 4.750 metre yüksekliğindeki Klyuchevskaya Sopka yanardağında lav akışları ve patlamalar gözlemlendi. Patlamadan önceki haftalarda kraterin lavla dolmaya başladığı, aralıklı kül bulutlarıyla birlikte patlamanın beklendiği belirtilmişti.

NASA’ya göre Kamçatka, yaklaşık 300 yanardağa ev sahipliği yapıyor, bunlardan 29’u aktif. “Ateş ve Buz Diyarı” olarak bilinen bölge, yeryüzünün en aktif volkanik bölgelerinden biri.

ATEŞ ÇEMBERİNDE ZİNCİRLEME ETKİ RİSKİ

Ateş Çemberi, Rusya’dan Japonya’ya, Amerika’nın batı kıyısından Antarktika’ya kadar uzanan derin okyanus hendekleri ve levha altı bölgeleriyle karakterize. Bu nedenle çemberin bir noktasında meydana gelen büyük bir sismik olay, diğer bölgelerde de alarm zillerini çalabiliyor.