90 ton ele geçirildi, çiftçiler tedirgin! Gürer, Yumaklı ya sordu

CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, 2025 yılında artan sahte gübre vakaları ile ilgili olarak Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya yönelttiği yazılı soru önergesine gelen yanıtın yetersiz olduğunu vurguladı. Gürer, sahada yaşanan ciddi sorunlara karşı sorularına somut veri yerine yönetmeliklerle yanıt verilmesini eleştirdi.

Gürer’in, sahte gübre miktarından, çiftçilerin yaşadığı zarara ve sübvansiyon taleplerine kadar pek çok soruya somut yanıt beklentisi, Bakan Yumaklı’nın verdiği teknik ve genel içerikli açıklamalarla karşılanmadı.

Gürer aldıklara cevaba dair şunları kaydetti:

"2024’te ne kadar sahte gübre yakalandığını sorduk, yönetmelikler anlatıldı. Çiftçinin zararını sorduk, genel destek programları anlatıldı. Bu yaklaşım, sahadaki gerçek mağduriyeti görmezden gelen ciddiyetsiz bir tavırdır"

CHP’li Gürer, 2025 yılında kamuoyuna yansıyan verilere göre toplam 90 ton sahte gübre ele geçirildiğini açıkladı. Denetimlerde ortaya çıkan tablo şöyle:

Bu veriler, sahte gübre sorununun yalnızca ekonomik değil, tarımsal üretimi doğrudan tehdit eden yapısal bir kriz haline geldiğini gösteriyor.

Gürer, sahte gübre kullanımının yalnızca ürün verimini düşürmediğini, aynı zamanda toprak kalitesini de bozduğunu belirterek şunları söyledi:

"Çiftçimiz sahte gübre yüzünden hem verim kaybediyor hem de tarlasında yıllarca sürecek yapısal bozulmalar yaşıyor. Denetimler artırılmalı, cezalar caydırıcı olmalı, çiftçiye sahte ürünlerden korunacak bir sistem sunulmalı."

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verdiği bilgiye göre, 2025’te 8.380 gübre bayisinde 38.629 ürün denetimi yapıldı. Ancak Ömer Fethi Gürer, bu rakamların yeterli olmadığını belirtti:

“Denetim yapmak elbette önemlidir. Ancak sahte gübre yüzünden oluşan kayıpların boyutu açıklanmadan, sorunun büyüklüğü kavranamaz. Denetimlerin etkinliği sorgulanmalıdır.”

Gürer ayrıca gübre fiyatlarındaki artış nedeniyle çiftçilerin gübre kullanımını azalttığını, bunun da ciddi verim kayıplarına yol açtığını vurguladı. Tarım ve Orman Bakanlığı ise mevcut durumda gübre maliyetlerinin yalnızca %25’inin desteklendiğini, bazı bölgelerde planlama kapsamında %100'e kadar destek sağlandığını bildirdi.

Ancak Gürer'e göre bu destekler tüm çiftçilere yaygınlaştırılmalı:

"Çiftçinin üzerindeki maliyet baskısı azaltılmadan, tarımsal üretimi artırmak mümkün değildir. Gübre sübvansiyonu %50’ye çıkarılmalı, sahte gübreye karşı ise sıfır tolerans uygulanmalıdır."

Tarım ve Orman Bakanlığı, Gübre Takip Sistemi (GTS) sayesinde gübrelerin üretimden son kullanıcıya kadar izlenebildiğini, denetimlerde sahte ürün tespit edilmesi halinde idari ve adli yaptırımların uygulandığını belirtti. Ayrıca, hizmet içi eğitimler, çiftçi bilgilendirme toplantıları ve eş zamanlı denetimlerin sürdüğünü ifade etti.

Ömer Fethi Gürer, sahte gübreyle mücadelede daha şeffaf, veriye dayalı ve çözüm odaklı bir politika izlenmesi gerektiğini vurguladı. Çiftçilerin üretimden kopmaması ve tarımsal sürdürülebilirliğin sağlanması için acil önlem alınması gerektiğini söyledi.