ABD Başkanı Trump Nobel Barış Ödülü nü alabilir mi? Dış Haberler

2025 Nobel Barış Ödülü kazananı bugün açıklanacak. Ancak bu yıl dünyanın en saygın ödüllerinden biri olarak görülen Nobel Barış Ödülü, ABD Başkanı Donald Trump’ın aylardır süren kampanyası gölgesinde geçiyor.

Trump, kendisinden önce bu ödülü kazanan dört selefinin, 2009'da Barack Obama, 2002'de Jimmy Carter, 1919'da Woodrow Wilson ve 1906'da Theodore Roosevelt, izinden gitme arzusunu açıkça dile getirdi. Carter dışındaki tüm isimler ödülü görevdeyken kazanmıştı; Obama ise göreve başlamasından sadece sekiz ay sonra ödüle layık görülmüştü, tıpkı Trump'ın şu anda bulunduğu konumda olduğu gibi.

"OBAMA KÖTÜ BİR BAŞKAN OLMASINA RAĞMEN ALDI"

ABD Başkanı, sık sık kendisinin Nobel Barış Ödülü'nü hak ettiği söyledi, Gazze'de ateşkesin sağlanmasıyla da buna olan vurgusu arttı. Son olarak dün akşam kendisine Nobel Barış Ödülü'nün verilip verilmeyeceği ile ilgili soruya yanıt verdi ve bugüne kadar 7 savaşı sona erdirdiği ve İsrail ile Hamas arasındaki "savaşı" da bitirdiğini söyledi.

İsrail'den Trump için Nobel çağrısı

Daha önce eski ABD Başkanı Barack Obama'nın da Nobel Barış Ödülü aldığını anımsatan Trump, Obama'nın kötü bir başkan olmasına ve hiçbir şey yapmamasına rağmen bu ödülü aldığını savundu.

Ancak uzmanlara göre, Norveç Nobel Komitesi Başkanı Joergen Watne Frydnes bugün saat 11.00’de (TSİ 12.00) Oslo’daki Norveç Nobel Enstitüsü kürsüsüne çıktığında, Trump'ın adının okunması son derece düşük bir ihtimal.

GAZZE ANLAŞMASI BU YIL İÇİN GEÇ KALMIŞ OLABİLİR

Trump, Çarşamba günü Gazze’deki savaşı sona erdirmeyi amaçlayan girişiminin ilk aşaması kapsamında bir ateşkes ve rehine anlaşmasının sonuçlandığını duyurdu.

Ancak Norveç’in VG gazetesine göre komite kararını Pazartesi günü, yani anlaşmanın duyurulmasından önce verdi. Beş üyeli komitenin, bu anlaşmayı önceden bilmiş olsalar bile, genellikle aylar süren tartışmalar sonunda varılan bir kararı aceleye getirmeleri beklenmiyor.

Deneyimli Nobel gözlemcileri, Trump'ın kazanma şansının çok düşük olduğunu savunuyor.

Buna karşılık, ödülün Sudan'daki gönüllü ağ "Emergency Response Rooms"a, bir BM kuruluşuna (örneğin UNHCR, UNICEF veya Uluslararası Adalet Divanı), ya da Kızılhaç veya Sınır Tanımayan Doktorlar gibi bir yardım kuruluşuna verilebileceği düşünülüyor.

Bu yıl ayrıca, dünyada bugüne kadar hiç olmadığı kadar çok gazetecinin, çoğu Gazze'de, haber yaparken hayatını kaybettiği bir yıl oldu. Bu nedenle, komitenin Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) veya Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) gibi örgütleri de ödüle layık görebileceği konuşuluyor. Ancak uzmanlar, Nobel ödüllerinde sürprizlerin her zaman mümkün olduğunun altını çiziyor.

ALFRED NOBEL'İN VASİYETİ

Beş üyeden oluşan Norveç Nobel Komitesi, kararlarını 1895’te İsveçli sanayici Alfred Nobel’in kaleme aldığı vasiyetnameye dayandırıyor. Nobel bu vasiyetle, barış ödülünü edebiyat, kimya, fizik ve tıp dallarındaki ödüllerle birlikte kurmuştu.

Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü (PRIO) Direktörü Nina Graeger, Trump’ın ABD’yi Dünya Sağlık Örgütü’nden ve 2015 Paris İklim Anlaşması’ndan çekmesinin, ayrıca müttefikleriyle yürüttüğü ticaret savaşlarının Nobel’in vasiyetindeki ruha aykırı olduğunu söyledi.

NOBEL KOMİTESİ KARARINI NASIL VERİYOR?

Aktarılan bilgilere göre ödül, adayların güçlü ve zayıf yönlerinin aylarca tartışıldığı, bir yıl süren kapsamlı bir değerlendirme süreci sonunda veriliyor.

Adaylıklar 31 Ocak tarihine kadar komiteye ulaştırılmak zorunda. Komite üyeleri kendi adaylarını da önerebiliyor, ancak bunu en geç Şubat’taki ilk toplantıya kadar yapmak durumundalar.

Sonrasında komite, yaklaşık her ay bir kez toplanıyor. Nihai karar genellikle Ağustos veya Eylül ayında alınıyor, fakat bu yıl olduğu gibi daha geç de olabiliyor.

Komite üyeleri, kendilerinin veya destekçilerinin ödüle layık olduğunu iddia eden kişilerden gelen baskılara alışkın olduklarını söylüyor.

Komite başkanı Frydnes, Reuters'a yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

"Tüm politikacılar Nobel Barış Ödülü'nü kazanmak ister. Biz, Nobel Barış Ödülü'nün dayandığı ideallerin tüm siyasi liderlerin çabalamaya değer bulacağı şeyler olmasını umuyoruz."