Afyonkarahisar’daki Eber Gölü alarm veriyor: Su seviyesi yüzde 90 düştü

Afyonkarahisar'ın Çay, Bolvadin ve Sultandağı ilçe sınırlarında yer alan Eber Gölü, birçok endemik bitkiyi ve hayvan popülasyonunu barındırıyor. Tektonik kökenli son buzul çağı göllerinden Eber'de vahşi tarımsal sulama ve kuraklık nedeniyle önceki yıllara oranla su seviyesinde önemli ölçüde azalma yaşandı. Ulusal öneme sahip sulak alanlardan biri olan, Türkiye'nin 12'nci büyük gölü olarak nitelendirilen Eber Gölü, kuruma tehlikesiyle karşı karşıya geldi. 1993 yılında 10-15 metre derinliğe sahip olan gölde şu anda su seviyesi 1,5 metreye kadar geriledi.

AKÜ Doğa Koruma ve Biyoizlem Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Uğur Cengiz Erişmiş, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yılda 11 milyon ton su kullanım izni verilen gölden, 2022 yılı verilerine göre kaçak kullanımlar nedeniyle yılda 33 milyon ton çekildiğini söyledi.

Prof. Dr. Erişmiş, "Son 2 aydan beridir yani nisan, mayıs aylarından beridir, 10 günlük aralıksız neredeyse yağışlar oldu. Yine peşi sıra yağmur devam etti. Bu seviye itibarıyla bakılacak olursa su seviyesinde kısmı olsa da artış var. Fakat bizim şöyle bir sorunumuz var. Göldeki var olan su 1990'ların, 91'lerin seviyelerindeki veya 2024'teki, 2023'teki beklentiyi beklememek lazım. Şu anda var ama eylül ayında ne olacağıyla ilgili havalar ısındığından, kaçak sulama ve bu türlü tarımsal faaliyetlerden, vahşi sulama bağlamına bakıldığı zaman suyun azalacağını söyleyebiliriz" dedi.

Göldeki kaçak sulamanın önüne geçilmesi gerektiğini, bu yöndeki çalışmaların devam ettiğini aktaran Prof. Dr. Erişmiş, "Sultandağı, Çay, Bolvadin, Çobanlar bu çevre içerisinde resmi verilerle bizim kullanmamız gereken su miktarı 11 milyon ton. Bize diyorlar ki 'Geleceğe Eber Gölü'nü bırakmak istiyorsanız ancak 11 milyon ton su kullanabilirsiniz bir yıl içerisinde.' Fakat 2022 verilerine göre buna internetten de ulaşılabilir, her yıl 33 milyon ton su kullanılıyor burada. Bu alan içerisinde. Otomatikman her zaman borçtan yiyoruz, kendi kredimizi yemiş oluyoruz. Bundan dolayı da sudaki azalma bunu da etkilemiş oluyor" diye konuştu.

Eber Gölü'ndeki 22 milyon ton kayıp suyun önlenmemesi, merkezi tarımsal sulamaya geçilmemesi halinde gölün kuruma tehlikesiyle karşı karşıya olduğuna işaret eden Prof. Dr. Uğur Cengiz Erişmiş, şöyle devam etti:

"Şimdi su seviyesi ortalama olarak en derin yerde 1,5 metre civarındadır. 2014'te 3,5- 4 metreye kadar derinliğe sahiptik. Fakat 90'larda 93'lerde ben hatırlıyorum kendi doktora çalışmam zamanında da 10 metrenin 15 metrenin üzerinde bir yükseklik vardı ki Derekarabağ tarafı, mesela orada camiler var, o caminin önünde iskele yapılmıştı. Oradan suya giriliyordu. Şimdi eylül ayında bu 1,5 metrelik suyun buharlaşmayla ve bu vahşi sulamayla 75 santime kadar düşme olasılığı var."

Son 40 yılın en düşük seviyesine ulaştı

Yağışlar 35 yılın en düşük seviyesinde