AK Parti, 2026 yı “Reform Yılı” ilan etti Son dakika haberleri

Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bu reform hamlesinin önemli bir veçhesini yerel yönetimlerde mali disiplini güçlendirecek adımlar teşkil edecektir” dedi.

Bu kapsamda Mahalli İdareler Reform Paketi'nin de hazır olduğunu belirten Erdoğan, belediye başkanlarının daha verimli hizmet etmesinin yanında halkın daha iyi hizmet almasını sağlayacaklarını söyledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan daha önce yerel yönetimler reformunun ana hatlarını, “Yeni bir belediye yönetimi statüsüne ihtiyaç var. Vali ve kaymakamlarımızı daha aktif hale getirmeliyiz” şeklinde çizmişti. AK Parti TBMM Grubu da bu konu üzerinde tarafların görüş ve önerilerini de alarak bir taslak çalışma yaptı. Bu dönemde TBMM’ye sunulacak kanun teklifi ile Anayasa’da bulunan, belediyelerin vatandaşların insani yaşam koşullarını sağlama ödevine atıfla bir “hizmetler hiyerarşisi ve öncelikli hizmetler” statüsü oluşturulacak. Birçoğu borç batağında olan, personel maaşı ve çöp toplama gibi zorunlu hizmetler dışında alt yapı yatırımı yapamayan belediyelerin merkezi idareden bağımsız ancak denetlenebilir bir şekilde bütçe oluşturmaları ve metro ulaşım altyapısı, su kaynaklarının çeşitlendirilmesi başta olmak üzere makro yatırım gerektiren projelere odaklanabilmesi sağlanacak.

Özetle bu çalışmanın amacı; “belediyelerin hizmet odaklı ödevlerini aksatmadan yerine getirmesi, kaynakların etkin kullanımı ve bunların etkin denetimi” şeklinde özetleniyor.

Parti ayrımı yapmaksızın ifade etmek gerekirse, birçok belediye kaynaklarını etkin kullanmadığı gibi harcamalarındaki denetim de istenilen seviyede değil. Bu konuda şeffaflığı sağlayacak düzenlemelere ihtiyaç var. Ankara Büyükşehir’de yaşanan konser harcamaları tartışması, açılan soruşturma; geçmişte çok sayıda AK Partili belediye başkanın görevden el çektirilmesi, her ne kadar terörle gerekçelendirilse de son dönemdeki kayyum atamaları hep bu kapsamda değerlendirilebilir. Ekonomik kaynağa ulaşmak günümüzde zorlaştığı gibi bunun etkin şekilde çarçur edilmeden kullanılması da çok önemli. İyi yönetişim kavramı burada kullanılabilir. Bir örnekle açıklamak gerekirse İstanbul Esenyurt Belediyesi’nde yürütülen soruşturmada ulaşılan bulgulara göre; Başkan Yardımcısı’nın sorumluluğunda olan Emlak Vergisi alacakları yüzde 40 seviyesinde iken, yıl sonunda 7 milyon TL’lik tahsilat yapılmasına rağmen alacaklar yüzde 40’a düşmüş. Alacakların yüzde 53’ünün bilançoda görünmediği ortaya çıkmış. Tahsilat yapılmamasına rağmen, bir şekilde borçluların vergi borçları silinmiş. Diğer usulsüzlük ve yolsuzluklardan ayrı olarak bu tür uygulamalara belediyelerde sıkça rastlandığı ve bu idarelerin vergi gelirlerinde büyük kayıplar yaşadığı ifade ediliyor.

ÖNCELİKLİ HİZMETLER

Belediyeler öncelikle içme suyu, kanalizasyon, çevre temizliği, ulaşım-trafik ve sosyal donatı hizmetlerini yerine getirecek. Bu hizmetlerden sonra konser ve diğer kültürel faaliyetlere yer verecek. Merkezi idareden ve İller Bankası’ndan gelen ödenek ve dış kredilerin amacı doğrultusunda kullanılması sağlanacak. Hizmetlerde bir öncelik sıralaması yapılacak. Örneğin ulaşım alt yapısı veya içme suyu hattının yenilenmesi, ya da su arıtma tesisi için alınmış bir dış kredi, amacı dışında kullanılamayacak. Belediyeler ancak öncelikli hizmetleri yaptıktan ve kendi öz kaynaklarını oluşturduktan sonra diğer etkinliklere yönelebilecek.

Sayıştay, Mülkiye Teftiş ve İçişleri Kontrolörleri tarafından denetlenen belediyeler için harcamaların etkin ve yerinde yapılması sağlayacak bir Denetim Komisyonu kurulması planlanıyor. AK Parti kaynakları, bunun için Anayasa değişikliğine ihtiyaç olmadığını ifade etse de Anayasa düzleminde de konunun tartışılması bekleniyor. Kapsamlı bir yerel yönetimler reformu için 5393 sayılı Belediyeler Kanunu ile birlikte Büyükşehir Belediye Kanunu’nda değişiklik yapılabileceği, bunun yeterli olacağını savunan da var. Belediyelerin ödev, hizmet ve sorumluklarının kanunlarda net olmadığına dikkat çekilirken, aynı zamanda il-ilçe belediyeleri arasındaki yetki karmaşası ve hizmetlerin verilmesinde kimin sorumlu olduğuna dair anlaşmazlığın da giderilmesi amaçlanıyor. Yeni düzenleme ile belediyelerin görev, yetki ve sorumlulukları daha net çizilecek; harcamaları ve hizmet kalitesi ölçülecek. Suiistimallerde komisyon devreye girecek.

Büyükşehir, il, ilçe belediye başkanlarının bazı yetkileri sınırlanacak, harcamaları sıkı denetlenecek, kendi öz kaynaklarını oluşturmaları sağlanacak, hizmetlerde öncelik sıralaması ve hiyerarşi oluşturulacak. Önümüzdeki süreçte istisna hale getirilmesi planlanan kayyum atama uygulamalarına bunun bir alternatif olmadığı, Milli Dayanışma Kardeşlik ve Demokrasi Süreci ile yerel yönetimlere yeni bir model amacı taşımadığı ifade ediliyor. Yeni bir yerel yönetim modeli getirilecekse şüphesiz bunun Anayasa ile de çerçevesinin çizilmesi gerekiyor.

İstanbul gibi Türkiye’nin finans ve iş dünyasının kalbinin attığı, turizm potansiyeli olan bir dünya markası kent için aynı zamanda Bodrum gibi turizm yıldızı kentlerimiz için özel koruma statüleri oluşturulması zaman zaman gündeme geliyor. Bu reformla birlikte fırsat gelmişken, İstanbul’u ya da Bodrum’u koruma statüsü uygulanması çok yerinde bir karar olacaktır. Deprem riskini, iklim krizini, susuzluk ve kuraklığı, barınma ve gıda sorunlarını, göçleri ve şehirlerin güvenliğini her zamankinden daha fazla düşünmemiz gereken bugünlerde bazı şehirlerden kırsala tersine göçün teşvik edilmesi, zorunlu haller dışında imar izni verilmemesi; suyundan trafiğine özel çok özel düzenlemeler yapılması gerektiğine yönelik kanaat hepimizde var. Bir İstanbul, bir Bodrum daha yok. Buraları kaybetmeden özel tedbirler almamız gerekiyor.

REFORMLA HEDEFLENEN NE?

Yeni yerel yönetimler reformu stratejisinin hedefleri şöyle:

*Kentsel dönüşümü teşvik edici bir düzenleme yapılacak. Aksi durumda ödevini yerine getirmeyen belediyeye cezai işlem uygulanacak veya bazı yetkileri elinden alınacak. Mevzuata aykırı imar uygulamalarına imza atan belediyelere ağır cezai işlem uygulanacak.

*Belediyelerin imar izni ve uygulamalarındaki yetkilerinin daraltılması veya merkezi hükümetin temsilcilerinin yer alacağı komisyon ile imza ve karar yetkisinin paylaşılması planlanıyor.

*Belediyeler öncelikli hizmetlere teşvik edilecek, hizmetler hiyerarşisi oluşturulacak. Temel hizmetlerin aksatılması durumunda belediyeye müdahale edilecek.

*Özellikle turizm beldelerinde yaz aylarında mevsimlik olarak nüfusu artan belediyelere aktarılan pay başta olmak üzere farklı bir bütçe yönetimi ve strateji izlenmesi sağlanacak. Turizm bölgelerine özel bir statü uygulanması planlanıyor. Su, çöp ve ulaşım hizmetlerinde daha titiz denetimler yapılacak.

*Bütün belediyeler için etkili bir kontrol-denetim ve yönlendirme mekanizması oluşturulması hedefleniyor.