Altın Kubbe: Trump ın duyurduğu füze savunma sistemi nedir?

Reuters

Donald Trump Altın Kubbe planını duyururken

ABD Başkanı Donald Trump, fütürist Altın Kubbe savunma sisteminin başkanlık döneminin sonunda "tam olarak faaliyete geçeceğine" söz verdi.

Trump, ilk etapta 25 milyar dolarlık bir yatırım sözü verirken, toplam maliyetin yaklaşık 175 milyar dolar olacağını söyledi. Ancak yetkililer nihai faturanın bu rakamın en az üç katı olabileceği konusunda uyarıyor.

Planlar kara, deniz ve uzayda "yeni nesil" teknolojilerden oluşan bir ağ oluşturmayı içeriyor. Bunlar arasında, gelen füzeleri caydırma amacı taşıyan uzay tabanlı önleyiciler ve sensörler de yer alıyor.

Altın Kubbe, Rusya ve Çin gibi ülkelerden gelen ve giderek karmaşıklaşan hava tehditlerine karşı koruma sağlamak amacıyla mevcut sistemleri genişletecek ve geliştirecek.

Altın Kubbe nasıl çalışacak?

Trump'ın planı kısmen, kısa menzilli füze tehditlerini engellemek için radar savunma sistemleri kullanan ve 2011'den bu yana kullanımda olan İsrail'in Demir Kubbe'sinden esinleniyor.

Ancak Altın Kubbe çok daha büyük olacak ve daha geniş yelpazedeki tehditlerle mücadele edebilecek şekilde tasarlanacak.

Potansiyel olarak yüzlerce uydudan oluşan bir ağ kullanmak geçmişte aşırı pahalı bir şey olurdu ama son yıllarda uydu maliyetleri hızla azalıyor.

"Ronald Reagan bunu yıllar önce istedi ama ellerinde teknoloji yoktu" diyen Trump, eski başkanın 1980'lerde önerdiği, halk arasında "Yıldız Savaşları" olarak adlandırılan uzay tabanlı füze savunma sistemine atıfta bulundu.

Trump, Altın Kubbe'nin "dünyanın diğer tarafından veya uzaydan fırlatılan füzeleri bile durdurabilecek kapasitede" olacağını da ekledi.

Altın Kubbe seyir füzeleri, balistik füzeler (ses hızından daha hızlı hareket edebilen hipersonik silahlar dahil) ve uzaya çıktıktan sonra tekrar dünyaya inen füzelere karşı savunma için inşa edilecek.

BBC'ye konuşan ABD Siber ve Teknoloji İnovasyon Merkezi Kıdemli Direktörü Emekli Tümamiral Mark Montgomery, Altın Kubbe'nin "toplamda yüzlerce uyduya denk gelen üç veya dört gruptan oluşacağını" söylüyor:

"Fırlatılan füzeleri tespit eden yüzlerce uydu olacak.

"Sonra bunları takip eden ve ateş kontrolü yapan bir dizi uydu olacak.

"Son olarak kinetik silahlar veya düşman füzesini düşürmek için kullanılan diğer sistemleri içeren angajman uyduları olacak."

Altın Kubbe üç yılda tamamlanabilir mi?

Getty Images

Trump Altın Kubbe'nin "dünyanın öbür ucundan, hatta uzaydan gönderilen füzeleri bile" durdurabileceğini söylüyor

BBC'ye konuşan The Economist Savunma Editörü Shashank Joshi, ABD ordusunun planı çok ciddiye alacağını, ancak Trump'ın döneminde tamamlanabileceğini düşünmenin gerçekçi olmadığını, büyük maliyetin ABD savunma bütçesinin önemli bir kısmını tüketeceğini söylüyor

Eski Amiral Montgomery de aynı fikirde:

"Bunun doğru bir şekilde yapılması için 5-10 yıla ihtiyacı var.

"Üç yıl içinde bizi daha güvenli hale getirecek şeyler olacak mı? Evet olacak.

"Ama Trump'ın dönemi bitene kadar yüzde 100 güvenilir bir sistem olası gözükmüyor."

ABD hükümetinin Kongre Bütçe Ofisi - Kongre'ye nesnel ekonomik analiz sağlamakla görevli - yalnızca sistemin uzay tabanlı kısımları için 20 yıllık bir süre içinde maliyetin 542 milyar dolara çıkabileceğini belirtiyor

Altın Kubbe'yi kim üretecek?

Milyarlarca dolarlık Altın Kubbe projesine liderlik etmekle görevli kişi, ABD Uzay Kuvvetleri Generali Michael Guetlein.

Aralık 2023'ten bu yana ABD ordusunun "füze uyarısı, uzay farkındalığı, konumlandırma, navigasyon ve zamanlama, iletişim ve uzay elektronik savaşı" alanlarına bakan kolu olan Uzay Kuvvetleri'nde uzay operasyonları başkan yardımcısı olarak görev yapıyor.

Trump tarafından "çok yetenekli bir adam" olarak tanımlanan Guetlein, daha önce Uzay Sistemleri Komutanlığı başkanı ve uzaktan algılama sistemleri direktörü olarak görev yaptığı için role önemli uzay ve füze tespit deneyimi getiriyor.

ABD'nin Oklahoma eyaletinde doğup büyüyen Guetlein, 1991'de Oklahoma Eyalet Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne katıldı.

Rusya ve Çin Altın Kubbe hakkında ne düşünüyor?

Altın Kubbe, özelikle Rusya ve Çin tarafından fırlatılan füzelere karşı savunma amacı taşıyor.

Savunma İstihbarat Ajansı tarafından yakın zamanda yayınlanan bir brifing belgesinde, füze tehditlerinin "ölçek ve karmaşıklık açısından genişleyeceği" ve her iki ülkenin de "ABD savunmasındaki boşlukları istismar etmek" için aktif olarak sistemler tasarladığı iddia edildi.

Çin ve Rusya ise bu yaklaşımı "derinden istikrarsızlaştırıcı" olarak eleştiriyor.

Rusya ve Çin arasında bu ayın başlarında yapılan görüşmelerden sonra yayınlanan bir Kremlin açıklamasında, yeni savunma sisteminin "uzayda savaş operasyonları yürütmek için cephaneliği önemli ölçüde güçlendirilmesini açıkça öngördüğü" belirtildi.

Çin ise Altın Kubbe'nin uzayda silahlanma yarışı başlatma ve uluslararası güvenliği tehlikeye atma riski taşıdığını söyledi.

Çin Dışişleri Bakanlığı bu hafta yaptığı açıklamada Altın Kubbe'nin BM Dış Uzay Anlaşması'na aykırı ve saldırgan yönleri olduğunu belirtti, ABD'yi sistemden vazgeçmeye çağırdı.

Kanada Altın Kubbe'ye dahil olacak mı?

Beyaz Saray'da planlarını açıklayan Trump ise Kanada'nın sisteme dahil olmak istediğini duyurdu.

Bunun ardından Kanada Başbakanı Mark Carney'nin ofisi, Amerikalı meslektaşlarıyla yeni bir güvenlik ve ekonomi işbirliği hakkında görüştüklerini söyledi.

Bu yılın başlarında, dönemin Kanada Savunma Bakanı Bill Blair da Kanada'nın kubbe projesine katılmakla ilgilendiğini, bunun "mantıklı" ve ülkenin "ulusal çıkarına" olduğunu savunmuştu.

Bu haber, BBC gazetecileri tarafından hazırlandı ve kontrol edildi. Bir pilot proje kapsamında çevirisi için yapay zekadan da faydalanıldı.