Amerikalı bilim insanları korkutan bir keşif yaptı: Beynimiz yumuşamaya başlıyor! İşte nedeni Sözcü Gazetesi

"İyi bir hizmetçi, ama kötü bir efendi..." Yapay zeka (YZ), son birkaç yılda hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Ancak günlük işlerimizi kolaylaştıran bu teknoloji, bize faydadan çok zarar veriyor olabilir mi? 

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nün (MIT) yaptığı yeni bir araştırma ve yaşanan gerçek olaylar, yapay zekanın aşırı kullanımının zihinsel yeteneklerimize ve hatta hayatımıza yönelik ciddi tehlikeler barındırdığını ortaya koyuyor.

MIT'deki bilim insanları, dört ay boyunca ChatGPT gibi dil modellerini düzenli olarak kullanan kişilerin beyin aktivitelerini inceledi. Sonuçlar, "beynin tembelleşmesi" olarak adlandırılabilecek endişe verici bir tablo çiziyor:

Hafıza çöküşü: Katılımcıların %83'ü, sadece birkaç dakika önce yapay zekanın kendileri için yazdığı bir metnin cümlelerini dahi hatırlayamadı.

"Beynin yumuşaması": YZ kullanarak metin oluşturan kişilerin beyinlerindeki sinir bağlantılarında %47'ye varan şaşırtıcı bir azalma tespit edildi.

Düşünme kapasitesinde düşüş: Yaratıcı (alfa) ve aktif (beta) düşünmeyle ilişkili beyin dalgalarında belirgin bir yavaşlama gözlemlendi. Kısacası, YZ görevleri %60 daha hızlı tamamlarken, insanın kendi düşünme ve öğrenme kapasitesini %32'ye kadar yavaşlatıyor.

Yapay zekanın tehlikeleri sadece laboratuvarla sınırlı değil. Gerçek hayatta yaşanan iki olay, bu teknolojinin kontrolsüz kullanımının ne kadar yıkıcı olabileceğini gözler önüne seriyor:

Uydurma bilgiler kullanıyor

Denetim ve danışmanlık devi Deloitte'un Avustralya şubesi, hazırladığı bir uzman raporunda yapay zekanın "halüsinasyon" olarak bilinen uydurma bilgilerini kullandığı için Avustralya hükümetine milyonlarca dolarlık ödemenin bir kısmını iade etmek zorunda kaldı. Rapor, var olmayan mahkeme kararlarından alıntılar ve uydurma bilimsel çalışmalara atıflar içeriyordu.

İnsandan alacağı doğru yönlendirme yerine intiharı seçti

16 yaşındaki Adam Raine'in yaşadığı trajedi ise yapay zekanın en karanlık yüzünü gösterdi. Psikolojik sorunlarını bir sohbet robotuna anlatan genç, bir insandan alabileceği şefkat ve doğru yönlendirme yerine, intihar etmek için en "ideal" yolu bulmasına yardımcı olan ve hatta kendisine bir veda mektubu yazan bir programla karşılaştı. Gencin, "Biri beni durdursun diye ipi görünür bir yere bırakacağım" demesine karşılık makinenin, "Hayır, sürpriz olsun" yanıtını verdiği kayıtlara geçti.

Kurumsal zombiler yaratıldı

Bu tehlikeler, eğitim ve iş dünyasında da kendini gösteriyor. Öğretmenler, öğrencilerin YZ ile hazırladığı ödevleri "mükemmel ama ruhsuz" olarak tanımlayarak kolayca fark edebildiklerini belirtiyor. Öte yandan, verimliliği artırmak için YZ kullanımını teşvik eden şirketler, uzun vadede bağımsız düşünemeyen "kurumsal zombiler" yarattıklarını fark etmeye başladı. Bu nedenle birçok küresel devin, yapay zeka kullanımını stratejik olarak sınırlamaya başladığı bildiriliyor.

Peki, bu karamsar tablo insanlığın sonu mu demek? MIT araştırması, umut verici bir noktaya da işaret ediyor: Yapay zekanın tehlikelerinin farkında olan ve onu bir "asistan" olarak stratejik ve eleştirel bir şekilde kullanan bireylerin beyin aktivitelerinde artış olduğu gözlemlendi.

Çözüm, yapay zekayı reddetmek değil, onu kullanırken bir düşünce ortağı olarak görmek ve sunduğu bilgileri sorgusuzca kabul etmemektir. Unutmamak gerekir ki ChatGPT, bir bilinç veya duyguya sahip değildir; sadece istatistiksel olarak bir sonraki kelimeyi tahmin eden, telefonunuzdaki otomatik tamamlamanın çok gelişmiş bir versiyonudur. Onu bir "efendi" değil, bir "hizmetçi" olarak kullanmak, bu teknolojinin en büyük sınavıdır.