Ankara susuzlukla mücadele ediyor! Başkenti neler bekliyor? ’Elimizde sadece 50 günlük ihtiyacı karşılayacak su kaldı

SU BİRİKTİRME KAPASİTEMİZ ÇOK YÜKSEK AMA...

“Ankara’nın normal şartlar altında günlük 1,16 milyon metreküp bir suya ihtiyacı var. Bu rakam yıllık 425 milyon metreküpe karşılık geliyor. Buna karşılık toplam rezervuar hacmi 1,75 milyar metreküp civarında. Yani ihtiyacın 4 katından fazla bir biriktirme kapasitesi söz konusu” diyen Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Su Kaynakları Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ceyhun Özçelik yağışların azalmasına vurgu yaptı ve şunları söyledi:

“2024 Ekim ayından bu yana geçen bir yıllık süre içerisinde İç Anadolu Bölgesinde toplam yağışlarda %36’lık bir azalma meydana geldi. Meteorolojik kuraklığın getirdiği yağışlardaki bu azalma, doğal olarak yüzeysel su kaynaklarına da yansıyarak hidrolojik kuraklığa yol açtı. Gerek kuraklık nedeniyle gerekse su kaynaklarımızı etkin kullanamamış olmamız dolayısıyla rezervuarlarımızdaki su seviyesi ölü hacim dolaylarında seyrediyor ve Ankara’da su kesintilerini yaşıyoruz.”

SON GÜNLERDE NELER OLUYOR?

Özçelik, “Ankara, şehir merkezine yaklaşık 80 kilometrelik bir çap içerisinde bulunan çok sayıda barajdan su temin eder durumda. Öyle ki, Sakarya Havzasındaki sular yetmemiş, Kızılırmak’tan da su kullanır hale gelmişiz. Son günlerde Ankara’nın birçok ilçesinde yaşanan su kesintileri de Kızılırmak üzerine bulunan Kesikköprü barajından şehre su getiren iletim hatlardaki patlamalardan kaynaklı” dedi.

DETAY DETAY ANKARA BARAJLARININ DURUMLARI

“Ankara’nın içme suyu dağıtımındaki en önemli merkez İvedik İçme suyu Arıtma Tesisidir. Günlük kapasitesi yaklaşık 1,7 milyon metreküp civarın olan bu tesis tek başına tüm Ankara’ya yetecek kadar suyu arıtarak şehre dağıtacak bir kapasiteye sahip. Ancak, barajlardan gelen suyun yetersiz olması nedeniyle bugün itibariyle İvedik Arıtma Tesisinden şehre verilen su miktarı 1,17 milyon metreküp civarında” diyen Ceyhun Özçelik şu detayları verdi:

-- İvedik İçme suyu Arıtma Tesisine su sağlayan 3 önemli baraj bulunuyor; Çamlıdere, Kesikköprü ve Kurtboğazı. Çamlıdere barajından İvedik Arıtma Tesisine iletilen su miktarı günlük 580 bin metreküp, Kesikköprü barajından iletilen su miktarı ise patlaklar nedeniyle tek hattan 240 bin metreküp civarında. Geri kalan 350 bin metreküp su Kurtboğazı barajından sağlanıyor.

Kesinti yaşanan bölgelerde vatandaşlar ellerinde damacana, bidonlar ve kaplarla çeşme başında sıraya giriyor.

ELİMİZDE KALAN TEK SU 50 GÜNLÜK İHTİYACI KARŞILAYACAK BOYUTTA

-- Çamlıdere ve Kesikköprü barajlarından İvedik İçme suyu Arıtma Tesisine gelen su miktarları iletim hatlarının kapasiteleriyle sınırlı. Bu durum Kurtboğazı barajının ve bu baraja su aktarılan bağlantılı barajların, Ankara’nın su ihtiyacını karşılamadaki önemini ortaya koyuyor. Maalesef, bu barajlarda doluluk oranları oldukça düşük.

-- Kurtboğazı barajı ve bu baraja aktarım yapan üç barajda toplamda yaklaşık 60 milyon metreküp su bulunuyor ve bu, susuzluğa karşı elimizde bulanan kalan tek su. Kabaca, Ankara’nın 50 günlük su ihtiyacını karşılayabilecek boyutta olduğunu söyleyebiliriz. Bu su tükenirse Ankara’da kesintiler sürekli hale gelecektir.

KESİNTİLER NASIL SON BULACAK?

Özçelik, Ankara içme suyu temininde sürekliliğin sağlanabilmesi ve kesintilerin son bulması için gereken hususların birkaç başlıkta özetlenebileceğini söyledi, “Bunlardan en önemlisi kayıp-kaçakların önlenerek barajlardaki stresin azaltılmasıdır. Yüzde 40’ın üzerindeki bir kayıp-kaçak oranının yarıya düşürülmesi,1 milyon kişiye su sağlama anlamına geliyor. Çamlıdere ve Kesikköprü barajlarının iletim hatlarında yaşanacak işletme problemlerinin önüne geçilmesi ve aşırı basınç oluşturacak yanlış işletme politikalarının önlenmesi çok önemli” dedi.

‘ŞEHRİN YÜZDE 70’İNİ SUSUZ BIRAKACAK POTANSİYELE SAHİP’

“Bu hatlardaki patlamalar, patlayan boru sayısına ve de Kurtboğazı ve bağlantılı barajlarda kalan su miktarına bağlı olarak şehrin yüzde 20 ila 70’ini susuz bırakacak potansiyele sahip. Bu nedenle, su açığını gidermek için iletim hatlarında meydana gelecek kontrolsüz basınç artışlarının önüne geçilmesi gerekiyor. Şu an yaşadığımız kesintinin ana nedeni de tam olarak bu zaten” diyen Özçelik ekledi:

“Kurtboğazı Barajı ve bağlantılı su aktaran barajlar Ankara’nın su temini güvenliğinin sigortası niteliği taşıyor. Bu barajlardaki su miktarının olabildiğince yüksek tutulması gerekiyor. Gelecek yıllarda da kuraklığın devam etmesi durumunda Ankara’yı çok daha zor günlerin bekleyebileceği unutulmamalı.”

Halihazırda Çamlıdere ve Kesikköprü barajlarında yeterli miktarda su potansiyeli mevcut. Kurtboğazı ve bağlantılı barajların ölü hacimlerinden su almak suretiyle barajların tamamen kurutulması, bölgenin ekosisteminde kalıcı tahribatlar meydana getirecek. Doğru bir bakış açısıyla, tüm su kaynaklarını bütünleşik bir şekilde değerlendirecek etkin bir su kaynakları yönetimi sağlamalı, zamanında önlemler almalı, bölgeyi tamamen kurutacak yaklaşımlardan uzak durmalıyız. Aksi halde Ankara şehir merkezini çevreleyen onlarca kilometre karelik alanı çöle çevirme riskiyle karşı karşıya kalabiliriz.

Doç. Dr. Ceyhun Özçelik

Fotoğraflar: Anadolu Ajansı