Anneler gününün dünya tarihindeki gelişim süreci nedir? İlk ne zaman kutlandı?

Anneler Günü’nün bugünkü hâline gelmesi, sadece bir tesadüf değil; bir kadının yıllar süren azmi ve toplumsal mücadelelerinin sonucudur. Hem dünyada hem Türkiye’de Anneler Günü’nün bilinmeyen tarihine yakından bakıyoruz.

ANNELER GÜNÜ NASIL ORTAYA ÇIKTI? İLK KUTLAMA NASIL BAŞLADI?

Her yıl Mayıs ayının ikinci Pazar günü kutlanan Anneler Günü, dünya genelinde milyonlarca insanın annelerine duyduğu sevgiyi, saygıyı ve minnettarlığı ifade etme fırsatı bulduğu özel bir gün. Ancak bu duygusal kutlamanın ardında yatan tarihsel süreç, oldukça ilginç ve düşündürücü olaylara dayanıyor.

ANTİK DÖNEMLERDE ANNELERE TAPINMA

Anneleri onurlandırma fikri aslında yeni değil. Antik Yunan ve Roma dönemlerinde, doğurganlık tanrıçalarına (örneğin Yunan mitolojisinde Rhea, Roma mitolojisinde Cybele) tapınmak için bahar festivalleri düzenlenirdi. Bu festivallerde, annelik kavramı kutsal kabul edilir ve doğanın canlanışıyla özdeşleştirilirdi.

ORTA ÇAĞ’DA “ANNE KİLİSE” GÜNÜ

İngiltere'de Orta Çağ’da, Paskalya’dan üç hafta önce kutlanan "Mothering Sunday" adlı dini bir gün vardı. Bu günde insanlar, doğdukları yerin kilisesine yani "anne kilise"ye gider, ailelerini ziyaret ederdi. Zamanla bu gelenek, biyolojik annelere hediye verilmesi ve onlarla vakit geçirilmesi şeklini aldı.

MODERN ANNELER GÜNÜ’NÜN MİMARI: ANNA JARVIS

Modern anlamda Anneler Günü’nün temelini atan kişi Anna Jarvis oldu. ABD'nin Batı Virginia eyaletinde yaşayan Jarvis, 1905 yılında annesi Ann Reeves Jarvis’in ölümünden sonra onun anısını yaşatmak için bir gün belirlenmesini istedi. Jarvis’in annesi, İç Savaş yıllarında kadınlar arasında barış ve sağlık koşullarını iyileştirmek için gönüllü çalışmalar yapmıştı.

İLK RESMİ ANNELER GÜNÜ: 1908

Anna Jarvis’in çabaları meyvesini verdi ve 10 Mayıs 1908 tarihinde, Batı Virginia’da yer alan bir kilisede ilk resmi Anneler Günü kutlaması yapıldı. Aynı gün Philadelphia’da büyük çaplı başka bir etkinlik daha düzenlendi. Jarvis, bu özel günün her yıl tekrarlanması için ülke genelinde kampanyalar yürüttü.

ABD’DE RESMİ TATİL OLARAK KABUL EDİLİŞİ: 1914

Anna Jarvis’in çabaları nihayet 1914 yılında sonuç verdi. ABD Başkanı Woodrow Wilson, her yıl Mayıs ayının ikinci Pazar günü "Anneler Günü" olarak kutlanmasını ilan etti. Böylece Anneler Günü, ABD'de resmen ulusal bir gün hâline geldi.

ANNA JARVIS’İN PİŞMANLIĞI VE TİCARİLEŞME TEPKİSİ

İlginçtir ki, Anneler Günü’nün fikir annesi olan Anna Jarvis, ilerleyen yıllarda bu günün ticari bir şölene dönüşmesinden büyük rahatsızlık duydu. Çiçekçilerin, kart üreticilerinin ve mağazaların bu günü kazanç kapısı hâline getirmesini eleştirdi. Hatta bu nedenle davalar açtı, protestolar düzenledi.

ANNELER GÜNÜ DÜNYAYA NASIL YAYILDI?

Anneler Günü, Amerika’daki başarısının ardından Avrupa başta olmak üzere birçok ülkeye yayıldı. Her ne kadar tarih ve gelenekler ülkelere göre değişse de, anneleri anmak ve onurlandırmak fikri evrensel olarak benimsendi.

TÜRKİYE’DE ANNELER GÜNÜ NASIL BAŞLADI?

Türkiye’de Anneler Günü’nün resmi olarak kutlanmaya başlaması, 1950’li yıllara dayanıyor. Türkiye'de Anneler Günü'nün mayıs ayının ikinci pazarında kutlanması Türk Kadınlar Birliği'nin girişimleriyle 1955 yılında kabul edildi.

İlk Anneler Günü'nde yılın annesi olarak Erzurumlu Nene Hatun seçildi.

KISA SÜREDE BENİMSENDİ

Annelere duyulan sevgi ve saygı, Türk toplumunun kültürel dokusunda güçlü bir yer tuttuğu için bu gün, kısa sürede geniş kitleler tarafından benimsendi. Özellikle okullarda şiirlerle, etkinliklerle ve hediyelerle kutlanmaya başlandı.

Görsel Kaynak: istockphoto