Apple’a Türkiye’de ilk ‘planlı eskitme’ davası!

Avukat Erdost Balcı, Apple'ın 2017 model MacBook Air 13 inç bilgisayarına yazılım desteğini kesmesi üzerine cihazının işlevsiz hale geldiğini belirterek şirket aleyhine dava açtı. Balcı, 2017 yılında satın aldığı MacBook'unu avukatlık mesleğinde temel iş aracı olarak kullandığını, özellikle dilekçeler, müvekkil dosyaları ve masraf tablolarını Apple'ın kendi geliştirdiği Pages ve Numbers yazılımlarıyla hazırladığını ifade etti. Ancak Apple'ın yazılım desteğini kesmesiyle bu programlara ve içerdiği belgelere erişim sağlayamadığını belirten Balcı, müvekkil evraklarına ulaşamamasının iş süreçlerini sekteye uğrattığını ve mesleki verimliliğini ciddi şekilde düşürdüğünü dile getirdi.

ŞİRKETİ ARADI ÇÖZÜM BULAMADI
28 Şubat 2024 tarihinde Apple destek hattıyla iletişime geçen Balcı'ya iki çözüm önerildi: "Üçüncü taraf yazılımlar kullanmak ya da yeni bir Apple cihazı satın almak." Üçüncü taraf yazılımların garanti dışı ve güvenilirliğinin tartışmalı olması nedeniyle bu seçenekten faydalanamayan Balcı, Apple'ın kullanıcıyı seçim hakkı tanımadan yeni ürün almaya zorladığını savundu. Bu süreçte belgelerine erişemediği için mesleki faaliyetlerinde aksaklıklar yaşayan Balcı, 7 Mart 2024'te 47 bin 499 TL ödeyerek yeni bir MacBook satın almak zorunda kaldı. Bu harcamayı doğrudan zarar kalemi olarak gösteren Balcı, faturayı dava dilekçesine ekledi.

Dava dilekçesinde Apple'ın bu uygulamasının "planlı eskitme" stratejisi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği vurgulandı. Planlı eskitme, şirketlerin yazılım veya donanım desteğini keserek kullanıcıları cihazlarını makul ömürlerinden önce değiştirmeye zorlaması olarak tanımlanıyor. Balcı'nın açtığı bu dava, Apple'a karşı Türkiye'de yazılım desteği nedeniyle açılan ilk dava olma özelliğini taşıyor. Mahkemeden çıkacak karar, benzer mağduriyetler yaşayan kullanıcılar açısından emsal oluşturabilecek nitelikte.

AVRUPA VE ABD'DE EMSAL DAVALAR ORTAYA ÇIKTI
Avukat Erdost Balcı söz konusu dava dilekçesinde hukuki dayanakları şu şekilde sıraladı: Türk Borçlar Kanunu m.49: Hukuka aykırı fiille verilen zararın giderilmesi yükümlülüğü. Sözleşmeye aykırılık: Yazılım desteğini tek taraflı biçimde sonlandırma. Ağır kusur: Davalı şirketin zararı öngörerek hareket etmesi. Davacı, Apple'ın kullanıcı sözleşmesindeki bu uygulamasının haksız şart niteliğinde olduğunu ve ABD'de emsal davalar bulunduğunu savundu.

TAZMİNAT TALEBİNDE BULUNDU
BALCI, yeni bilgisayar için yaptığı 47 bin 499 TL'lik harcamanın doğrudan zarar kalemi olduğunu, ayrıca iş kaybı ve zaman kaybı için de tazminat hakkını saklı tuttuğunu belirtti. İlk etapta 1000 TL maddi tazminat talep edilirken, daha fazla zarar kaleminin ilerleyen süreçte talep edilebileceği ifade edildi.