Arap aşiretler Süveyda’ya dayandı… Suriye’de tehlikeli tırmanış

 SURİYE’nin güneyindeki Süveyda bölgesinde yaklaşık bir haftadır süren gerilimin, önceki gün Şam yönetimi ile Dürzi toplumu arasında varılan ateşkes anlaşmasının ardından dinmesi beklenirken, Dürzi Şeyhi Hikmet el Hicri’ye bağlı silahlı çetelerin Arap aşiretlerine saldırmasıyla yeniden alevlendi. Dürzi milislerin sivil Araplara yönelik saldırılarının duyulması ve şiddet içeren bazı görüntülerin sosyal medyada paylaşılmasıyla ülkenin diğer bölgelerinde yaşayan Arap aşiretleri seferberlik ilan etti. Bölgeye ulaşan bazı gruplar Dürzi çetelerle çatışmaya başlarken, daha önce Bedevi Araplarla Dürziler arasında yaşanan gerilimde bölgeye intikal eden Şam’a bağlı güvenlik güçlerine saldıran Dürzi çeteler; bu kez, Arap aşiretlerini durdurması için Şam’dan yardım talep etti. Şam yönetimi ise tüm tarafların ve silahlı grupların silahlarını teslim edip vilayetin tamamını devlet idaresine devretmesi halinde müdahale edeceğini bildirdi.

HİCRİ’NİN GRUPLARI ALEVLENDİRDİ

Dürzi toplumundan bir tüccarın Bedevi aşiretlerine mensup kişiler tarafından kaçırılmasıyla 13 Temmuz Pazar günü başlayan gerilim daha sonra Dürzi çetelerin Arap mahallelerine saldırmasıyla büyüdü. Gruplar arasındaki çatışmaları sona erdirmek için bölgeye gönderilen güvenlik güçlerinin Hikmet el Hicri’ye bağlı Dürzi gruplar tarafından pusuya düşürülmesi ve 18 güvenlik mensubunun öldürülmesiyle gerilim tırmandı. Bunun üzerine Şam yönetimi bölgeye askeri sevkiyatını arttırarak yüzde 90’ını Dürzilerin oluşturduğu Süveyda kentinde kontrolü eline aldı. Tam bu noktada İsrail savaş uçakları Şam’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve Savunma Bakanlığı’nı bombaladı. Türkiye ve ABD’nin yoğun diplomatik çabaları neticesinde ateşkes anlaşması imzalanırken Şam’a bağlı birlikler Süveyda’dan ayrıldı. Bunun üzerine bölgenin kırsalına kaçan El Hicri’ye bağlı güçler, kente geri dönerek bölgedeki Arap sivillere yönelik tam bir cadı avı başlattı.

ŞARA’YA ‘MÜDAHALE ETME’ ÇAĞRISI

Dürzi milisler, kentte kontrolü sağladıktan sonra Şehba, Tel Luhuf, Meyamas, Kefer, Raha, Sehvt Balata ve Ufeyne bölgelerinde çok sayıda Bedevi Arabı ya öldürdü ya da yerinden etti. Yerinden edilenler dışında birçok Arap ailesi, korkudan dolayı evlerinden ayrılarak Şam’ın kontrolündeki Dera’ya kaçtı. Bunun üzerine galeyana gelen Arap Aşiretleri ortak bir karar alarak seferberlik ilanında bulundu. Yapılan açıklamada “Kadınlarımızı korumak, halkımızı savunmak, Allah’ın emrine icabet etmek için yola çıkıyoruz. Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’dan sürece müdahil olmamalarını rica ediyoruz” denildi. Suriye medyasına konuşan diğer aşiret liderleri de Horan ovalarından 100 bin Arabın yerinden edildiğini çocuklara karşı işlenen suçların sızdırılan videolarının aşiretlerin öfkesini tetiklediğini söyledi. 41 Arap aşiretinin katıldığı seferberlik sonucu Menbiç’ten İdlib’e, Deyrizor’dan Humus’a on binlerce savaşçı Süveyda’ya hareket etti. İsrail’in SİHA saldırılarına rağmen durmayan aşiretler Süveyda’da Dürzi silahlı milislerle çatışmaya başladı.

Bölgeye intikal halindeki Arap aşiretleri de düşünüldüğünde bu yoğunluktaki bir güce direnemeyeceğinin farkında olan Hikmet el Hicri’ye bağlı güçler, Şam’dan yardım talebinde bulundu. Daha önce Şam’a bağlı birliklere pusu kurarak öldüren Dürzi çetelerin, Arap aşiretlerinin tepkisi sonrası Şam’dan yardım istemesi dikkati çekerken Suriye İçişleri Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada, Suriye güvenlik güçlerinin Dürzi milisler ve Arap aşiretler arasındaki çatışmaları bastırmak üzere bölgede yeniden konuşlanmaya hazırlandığı aktarıldı. Öte yandan Tel Aviv yönetimi, Suriye’nin güneyindeki kaos sebebiyle Suriye iç güvenlik güçlerinin Süveyda vilayetine girmesine 48 saatliğine izin verdiği aktarıldı. Bölgede kaos devam ederken Şam Yönetimi de dün gece bir basın açıklaması yayınladı. Açıklamada, “Devlet, kaos ya da keyfi intikam anlayışını değil, hukukun üstünlüğünü ve adaletin hâkimiyetini esas alır” denildi. Ayrıca tüm taraflara itidal çağrısı yapıldı.

‘ÖZEL GÜÇ’ KONUŞLANDIRILACAK

Suriye Cumhurbaşkanlığı tarafından da ‘çatışmaları yatıştırmak’ için özel güç konuşlandırılacağı duyuruldu. Cumhurbaşkanlığı ofisinden yapılan açıklamada, çatışmalardan dolayı, “istikrarı yeniden tesis etmek için bölgeye özel güç gönderileceği” belirtildi. İsrail, Şam’ın, güneye güçlerini yeniden konuşlandırması halinde Suriye hükümetini saldırılarla tehdit etmişti. Öte yandan İsviçre merkezli Uluslararası Kızılhaç Komitesi de kentte yaşanan şiddet olaylarının ciddi sıkıntılara yol açtığını duyurdu. Kızılhaç’ın Suriye sorumlusu Stephan Sakalian, “Hastaneler yaralıları tedavi etmekte zorlanıyor. Aileler sevdiklerini defnedemiyor. Kaybedilen her saat daha fazla acıya neden oluyor” dedi.

SURİYE’YE DESTEĞİ YİNELEDİ

DIŞİŞLERİ Bakanı Hakan Fidan, Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ile telefon görüşmesi yaptı. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, görüşmede, Suriye’nin güneyindeki durum ele alındı. Fidan, gelişmelerin yakından takip edildiğini belirterek, bir an önce sükunetin sağlanmasının önemini kaydetti. Türkiye’nin Suriye’nin toprak bütünlüğüne, birliğine ve egemenliğine olan desteğini vurgulayan Fidan, İsrail’in olaylara müdahalesinin kabul edilemez olduğunu belirtti. Fidan, ardından ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile görüştü. ABD’nin Suriye’de oynadığı yapıcı rolü desteklediğini belirten Fidan, Türkiye’nin çatışmaların ve gerginliğin kalıcı biçimde sona erdirilmesi için ABD ve diğer ülkelerle çalışmaya hazır olduğunu ifade etti.

İSRAİL VE SURİYE ANLAŞTI

ABD’nin Türkiye Büyükelçisi Tom Barrack, gece saatlerinde İsrail ile Suriye’nin ateşkes konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı. Anlaşmanın, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun desteğiyle Türkiye, Ürdün ve bazı komşu ülkelerin katılımıyla sağlandığı bildirildi. Barrack, ateşkesin özellikle Suriye’deki Dürzi nüfusunun korunmasını hedeflediğini ve bölgede barışı sağlamak amacıyla Dürziler, Bedeviler ve Sünnilerin silah bırakmaya davet edildiğini ifade etti.

AŞİRET REİSLERİNDEN ‘KAHVELİ’ YEMİN

Suriye Arap Aşiretleri Meclisi’nin seferberlik ilan etmesinin ardından bir araya gelen aşiret reisleri, başta Süveyda olmak üzere Suriye’nin tüm şehirlerinin tamamen Suriye ordusunun kontrolüne girene kadar Arap kahvesini içmeyeceklerine dair yemin ederek kahvelerini yere döktü. Uzmanlar, Bedevi geleneğinde ‘intikam alınmadan kahve içilmez’ kuralı olduğunu hatırlatırken kahveyi yere dökmenin öfke, intikam işareti olduğu ve kahveyi içmemek barış ve ateşkesin reddi anlamına geldiği aktarıldı. Hedeflere ulaşana kadar kahve içmemenin Arap kültüründe kararlılık ve bağlılığın bir ifadesi olduğu kaydedildi.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, hafta sonundan beri devam eden çatışmalarda 594 kişinin öldüğünü bildirdi.