Avrupa ile Asya arasında yükselen güç Türkiye: İnce ipte ustaca yürüyor

Almanya'nın köklü gazetelerinden Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) gazetesi bugün Türkiye ile ilgili dikkat çekici bir analize imza attı. Avrupa'nın Türkiye'ye ihtiyacı olduğunu vurgulayan gazete bunun nedenlerini örneklerle açıkladı ve şu ifadeleri kullandı;

"Türkiye Ukrayna’da olası bir barış gücüne katılmaya hazır olduğunu açıkladı. Ayrıca Avrupa Birliği’nin 150 milyar avroluk ortak savunma projeleri fonu olan “Avrupa İçin Güvenlik Hareketi”ne (SAFE) Türkiye’nin dahil edileceği açıklandı. İspanya, Portekiz, Polonya, Romanya ve Estonya gibi AB ülkeleri, Türk savunma sanayisinin halihazırda müşterisi durumunda.
TÜRKİYE ERDOĞAN'IN GÖRMEK İSTEDİĞİ KONUMA ULAŞTI

Bu gelişmeler, Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görmek istediği konuma geldiğini gösteriyor. Erdoğan, 11 Nisan 2025’te Antalya Diplomasi Forumu’nda yaptığı konuşmada, “Avrupa güvenliği Türkiye olmadan düşünülemez,” demiş, ülkenin bu konuda sorumluluk almaya hazır olduğunu belirtmişti. Daha önce, 18 Aralık 2024’te Ankara’da yaptığı bir konuşmada ise, Suriye’deki gelişmelerle ilgili Türkiye’nin, tarihten gelen bir görevi olduğunu ifade etmişti.

Erdoğan döneminde Türkiye, küresel sahnede bir “orta güç” (mittelmacht) olarak konumlandı. Bugün yalnızca Çin ve ABD, Türkiye’den daha fazla diplomatik temsilciliğe sahip. Erdoğan, Türkiye’nin sınırlarını bir sahne olarak görmeyecek kadar iddialı; kendisini uluslararası krizlerin arabulucusu konumuna getirdi.

Afrika gibi birçok ülkede Türkiye, geleneksel büyük güçlere alternatif olarak memnuniyetle karşılanıyor. Bu çerçevede Ankara, dış politikasını ve ekonomik ilişkilerini çeşitlendirmeye yöneldi.

KÖRFEZ AÇILIMI VE SAVUNMA SANAYİİ

Türkiye, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile ilişkilerini normalleştirdi. Geçmişte yaşanan soğukluklar unutuldu. Şimdi her iki taraf da Orta Doğu’yu istikrara kavuşturma ve savunma alanında iş birliğini geliştirme konusunda ortak hareket ediyor.

Körfez ülkeleri, Türk savunma sanayisinin ürünlerine büyük ilgi gösteriyor. Suudi Arabistan 2023’te TB2 SİHA’sını satın aldı ve ortak üretim için anlaşmaya varıldı. Şimdi ise KAAN savaş uçağı, Altay tankı, deniz araçları ve füze sistemlerine ilgi gösteriyor. Baykar, Aselsan, Fergani ve Otokar gibi şirketler, Suudi Arabistan’da üretim yapmayı taahhüt etti. Bu adımlar, “Vizyon 2030” çerçevesinde yerli üretimi artırmak isteyen Krallık için Türkiye’yi ideal bir ortak haline getiriyor.

Türk hükümetinin önceliği otomotiv ve yenilenebilir enerji sektörleri. 500 binden fazla çalışanın yer aldığı otomotiv sektörü, Türkiye’nin en büyük sanayi kolu. Avrupa’nın 4. büyük otomobil üreticisi olan Türkiye, elektrikli araçlara yöneliyor.

TOGG, yılda 50 binin üzerinde araç üretirken, Çinli BYD, Türkiye’de kuracağı fabrikayla yılda 150 bin araç üretmeyi hedefliyor. Bu yatırım Türkiye’nin Avrupa pazarına açılan üretim kapısı olma rolünü güçlendiriyor.

BYD’nin yatırımı, Türkiye’nin Avrupa ile Asya arasındaki eşsiz konumunu nasıl değerlendirdiğini gösteriyor. Türkiye, Batı ile bağlarını koparmadan, Asya’nın sunduğu yeni fırsatlara da yöneliyor. Ankara, geçen yıl BRICS üyeliğine başvurdu.

2015’te Çin’in “Yeni İpek Yolu” (BRI) projesine katılan Türkiye, bunu kendi geliştirdiği “Orta Koridor” projesiyle birleştirmek istiyor. Bu koridor, Doğu Asya’yı Orta Asya ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlamayı amaçlıyor. İstanbul Havalimanı ve Turkish Airlines da bu jeopolitik köprünün hava taşımacılığı ayağını oluşturuyor.

TÜRKİYE AVRUPA İÇİN VAZGEÇİLMEZ BİR ENERJİ GEÇİŞ NOKTASI

Türkiye, Avrupa için vazgeçilmez bir enerji geçiş noktası: Baku-Ceyhan ve Kerkük-Ceyhan petrol hatları ile TANAP, Blue Stream ve TurkStream doğal gaz hatları, Türkiye üzerinden geçiyor. 2002’de Asya ile ticareti, AB ile olanın yarısı kadarken; bugün Asya ile ticaret hacmi Avrupa’yı geçmiş durumda. Ancak doğrudan yatırımlar ve ihracat açısından Avrupa hâlâ Türkiye’nin başlıca partneri.

Bu, Türkiye için hassas bir denge oyunu. Çin ve Rusya ile ilişkiler derinleştirilirse, Batı’dan gelen yüksek teknolojili sermaye akışı sekteye uğrayabilir. Örneğin Türkiye’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarda farklı bir yol izlemesi Batı’da eleştiriliyor. Ancak “stratejik özerklik” hedefiyle Türkiye, şimdilik bu ince ipte ustaca yürüyor."