Avrupa Ukrayna’ya ‘garanti’ için toplandı... 26 ülkeden Kiev’e asker taahhüdü

Ukrayna ve Rusya arasında olası bir barış geçen ayki hareketliliğe rağmen uzak görünse de Moskova’ya karşı Kiev’e destek hattını canlı tutmak isteyen Avrupa, olası barışın en önemli parçalarından gördüğü Kiev’e güvenlik garantileriyle ilgili çalışmaları yoğunlaştırdı. Çarşamba günü ülkelerin savunma bakanlarının yaptığı teknik görüşmelerin arından dün de liderler bir araya geldi. Toplantı öncesi ülkelerin pozisyonlarındaki belirsizliğe rağmen 26 ülke Ukrayna’ya savaş sonrası asker sevki konusunda mutabık kaldı.

HAVADA KARADA DENİZDE

Fransa’nın ev sahipliğinde Paris’te yapılan toplantıya bazı liderler şahsen, bazıları ise çevrimiçi olarak katıldı. ABD Başkanı Donald Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff da toplantıya katılırken, liderler Ukrayna’ya sağlanacak güvenlik garantilerini ve olası barış senaryolarını ele aldı. Toplantının ardından konuşan Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 26 ülkenin Ukrayna’ya güvenlik gücü kapsamında asker sevketme taahhütü verdiğini açıkladı. Söz konusu birliklerin “havada, karada ve denizde” faaliyet göstereceğini kaydeden Macron, bu askeri varlığın “Rusya ile savaşa girme amacı gütmeyeceğini” vurguladı. Macron, ABD’nin rolünün de önümüzdeki günlerde netleşeceğini söyledi. Önceki gün Paris’te Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ile bir araya gelen Fransa Cumhurbaşkanı Macron, “Biz Avrupa olarak Ukrayna’ya bir barış anlaşması imzalandığında güvenlik garantileri sunmaya hazırız” ifadelerini kullanmıştı. Ancak Paris’teki zirve öncesi Ukrayna’ya asker gönderme konusunda ise çekinceleri olan ülkeler bulunduğu belirtiliyordu.

HERKES ‘GÖNÜLLÜ’ DEĞİL

Sürecin başından bu yana Rusya karşıtı cephenin en şahin ülkesi İngiltere, Ukrayna’ya asker göndermeye hazır. İngiltere Savunma Bakanı John Healey, BBC’ye verdiği demeçte “barış anlaşması imzalanır imzalanmaz” Ukrayna’nın “denizlerini, gökyüzünü ve topraklarını güvenli hale getirmeye hazır olduklarını” söylerken, İngiliz hükümetinin Ukrayna’ya 5 bin kişilik bir tugay konuşlandırmaya sıcak baktığı kaydediliyor. Fransa da Ukrayna’ya asker konuşlandırılmasından yana.

Hatta Macron geçen haftalarda bu gücün Rusya’nın tekrar saldırması halinde yanıt verebileceğini söyledi. Ancak İtalya ve Polonya gibi ülkeler bu fikre karşı çıkıyor. Her türlü muharip gücün Ukrayna’ya konuşlandırılmasına karşı olan Roma yönetimi, Birleşmiş Milletler çatısı altında “ateşkesi gözetim” bağlamında asker gönderimine ise sıcak yaklaşıyor. Polonya ise  Ukrayna’ya asker gönderilmeyeceğini, savaşın sona ermesi ardından da bu tutumun değişmeyeceğini duyurdu.

ABD GARANTİSİ ŞART

Diğer bir cepheyi ise Almanya’nın da dahil olduğu ve henüz net bir karar vermemiş olan çoğunluk oluşturuyor. Avrupa’nın genelinde Ukrayna’ya asker konuşlandırmanın operasyonel zorluklarının yanı sıra ABD’nin süreçteki rolünün belirsizliği endişelere neden oluyor. Ukrayna’ya gönderilecek bir “güvence gücünün” 30 bin kişilik bir kapasite gerektireceği düşünülürken, bunun büyük kısmını İngiltere ve Fransa gibi ülkelerin üstlenmesi gerekiyor. Ancak hem büyük ülkelerin savaşa hazır askerlerinin büyük kısmını Ukrayna’da kullanacak olması hem de küçük ülkelerin kendi askerlerini Ukrayna’ya kaydırmasıyla ilgili kıta genelinde soru işaretleri var. En başından bu yana Ukrayna savaşını Avrupa’nın sorunu olarak gören ve savaşın maliyetinin ABD’ye yüklenmesinden şikâyet eden Trump yönetimi, Washington’ı koordinasyon ve istihbarat desteği seviyesinde tutmak istedikleri sinyalini veriyor. Birçok uzman ve Avrupalı yetkililer ise ABD’nin katılmadığı bir güvence gücünün Rusya açısından caydırıcı olmayacağı görüşünde. Avrupa ülkeleri de ABD’nin olmadığı bir güvenlik garantisine imza atmaya yanaşmıyor.

ZELENSKİ’DEN TEŞEKKÜR

Bu arada Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın dün çevrimiçi gerçekleşen ‘Gönüllüler Koalisyonu Liderler Zirvesi’ne katıldığını belirttiği ve kalıcı barışın tesisi için Türkiye’nin her alanda öncü rol üstlenmeye hazır olduğunu vurguladığı X platformundaki paylaşımına Ukrayna Lideri Zelenski’den teşekkür mesajı geldi.

PUTİN’İN DAVETİNE ZELENSKİ’DEN YANIT

Rusya Lideri Vladimir Putin’in ikili ya da üçlü zirveye ilişkin önceki günkü “Eğer Zelenski hazırsa Moskova’ya gelsin ve bu görüşme gerçekleşsin” açıklamasına Ukrayna Lideri Volodimir Zelenski’den anlamlı bir yanıt geldi. “Amerikalı ortaklarımız Putin’in beni Moskova’ya davet ettiğini söylediler” diyen Zelenski, “Eğer görüşme yapılmasını istemiyorsanız beni Moskova’ya davet edersiniz” ifadelerini kullandı.

RUSYA’DAN MERZ’E NAZİ YAKIŞTIRMASI

Rusya Dış İstihbarat Servisi (SVR), önceki gün Rusya lideri Vladimir Putin ile ilgili “Putin bir savaş suçlusudur” diyen Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in Nazi sempatizanı olduğunu iddia eden bir rapor yayımladı. Merz’in “Nazi fikirleri ve Rus karşıtı düşüncelerle yetiştirildiği” iddia edilen raporda, “Merz’in babası ve dedesi Joachim Merz ile Josef Paul Sauvigny Nazi rejimine çalışmış kişiler. Merz, yönetime geldiğinde Rusya’ya karşı rövanş düşüncesiyle hareket etmekte. İntikam güdüsü ağır basıyor” dendi.

RUSYA UKRAYNA’DA BATILI GÖREVLİLERİ VURDU

Avrupalı liderler Kiev yönetimine güvenlik garantileri üzerinde tartışmaya devam ederken, dün bir Rus füzesi Ukrayna’da Batılı çalışanları hedef aldı. Rusya’nın dün Ukrayna’nın Çernihiv bölgesine İskender füzeleriyle düzenlediği saldırıda Danimarkalı 2 mayın temizleme görevlisi hayatını kaybetti, 3 kişi de yaralandı. Çernihiv Valisi Vyacheslav Chaus, ölen kişilerin Danimarka Mülteci Konseyi’ne bağlı çalışanlar olduğunu duyurdu. Kiev’e 125 km uzaklıkta bulunan ve en yoğun çatışmaların yaşandığı bölge, Şubat 2022’de Rus güçler tarafından işgal edilmiş, Nisan 2022’de Ukrayna birlikleri tarafından geri alınmıştı.