Banka, esnaf ve müşteriyi karşı karşıya getiren komisyon!

Kredi kartı ile yapılan alışverişlerde yaşanan komisyon gerilimi yeniden gündemde. Bankaların POS cihazı üzerinden uyguladığı yüksek komisyon oranları nedeniyle esnaf, bu maliyeti ürün fiyatlarına yansıtmaya başladı. Ancak tüketiciden alınan bu farkın yasalara aykırı olduğu vurgulanıyor. Hem küçük esnaf hem de vatandaş büyük bir çıkmazın ortasında kaldı.

Bankaların POS cihazı üzerinden uyguladığı komisyon oranları bazı anlaşmalarda yüzde 4’ü buldu. Ertesi gün tahsilat yapılması durumunda bu oran daha da yükseliyor. Örneğin, taksitli satışlarda komisyon yüzde 5.5 ila 7.5 arasında değişebiliyor. Üstelik bankalar yalnızca komisyonla sınırlı kalmayıp, yazılım, cihaz bakımı ve ekstre gönderimi gibi kalemlerden de ücret talep ediyor.

Artan maliyetler karşısında esnaf, kar oranı düşen ürünlerde zarar etmemek için çözümü ürün fiyatlarına ek ücret yansıtmakta buldu. Kartla yapılan ödemelerde 10 ila 25 TL arasında değişen farklar talep edilmeye başlandı. Ancak bu durum, yasal zemine aykırı.

5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 17. maddesine göre, esnafın kartlı ödemelerde müşteriden ek komisyon talep etmesi yasak. Yani tüketiciye “nakit başka, kartla başka fiyat” uygulanması haksız uygulama sayılıyor.

Ticaret Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı ise bu konuda açık: Karta komisyon talep eden esnaflar, Tüketici Hakem Heyeti’ne veya Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na şikâyet edilebilir. Şikâyetler sonucunda tüketiciye haksız alınan fark faiziyle birlikte geri ödenebiliyor.

Geçtiğimiz dönemde bazı esnaflar POS komisyonlarından kaçınmak için ödemeleri doğrudan IBAN üzerinden almaya başlamıştı. Ancak bu yöntem, Vergi Denetim Kurulu tarafından kayıt dışı ticaretin önlenmesi denerek denetime alınmış, tespiti halinde de ağır cezalarla caydırıcı bir hale getirilmişti. Böylece IBAN ile tahsilat yapan esnaf, vergi cezası riskiyle karşılaştı. Sonuç olarak, pek çok işletme yeniden POS cihazlarına yöneldi ve komisyon farkı tüketiciye yansıtılmaya başladı.

Küçük ölçekli esnafın birçok üründe kâr marjı yüzde 3’ü geçmiyor. 500 TL’lik bir satıştan esnafın kazancı 15 TL iken, banka sadece komisyon olarak 20 TL kesebiliyor. Geri ödeme süresi de 40-45 güne kadar uzadığında, bu durum esnafın kazancını neredeyse sıfıra indiriyor.

Kartla ödeme yaptıktan sonra ek ücret talep edilen vatandaşlar, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak ücretin iadesini talep edebilir.

BDDK veya Ticaret Bakanlığı’na şikâyetle yasal süreci başlatabilir.

Satıcıya karta farklı fiyat uygulamasının yasal olmadığını bildirebilir.