BDDK dan bankalara faiz için yeni sınır Sözcü Gazetesi

Bankacılık sisteminde faiz değişimlerinin yaratabileceği riskleri önceden tespit etmek ve yönetmek amacıyla, BDDK tarafından hazırlanan "Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Yaklaşımla Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik", Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Söz konusu yönetmelikle birlikte, bankaların bilançolarında ve bilanço dışı kalemlerinde yer alan faiz oranına duyarlı pozisyonlarının nasıl değerlendirileceği ve risk hesaplamalarının hangi yöntemle yapılacağı netleştirildi.

Yönetmeliğin amacı; bankacılık hesaplarında bulunan aktif ve pasif kalemlerden kaynaklanan faiz oranı risklerinin, belirlenen standart yaklaşımlar çerçevesinde ölçülmesini ve izlenmesini sağlamak olarak belirlendi.

Yapılan düzenlemeye göre, faiz oranı riski standart rasyosu hesaplanırken, katılma hesaplarından kaynaklanan pozisyonlar BDDK tarafından belirlenen oranlar dahilinde dikkate alınacak. Ekonomik değer değişiminde ise faize duyarlı çekirdek sermayeden hariç tutulan varlıklar ve hisse senedi yatırımları dışındaki tüm bilanço kalemleri ile gelecekteki nakit akışları hesaba katılacak.

Yeni sistem kapsamında bankalar, ekonomik değer değişimlerini 6 ayrı faiz şoku senaryosu üzerinden her raporlama döneminde ayrı ayrı analiz edecek. Bu hesaplamalar, belirli para birimleri ve faizle bağlantılı emtialar için ayrı ayrı yapılacak.

Ayrıca, bu pozisyonlar üç sınıfa ayrılarak (tam uyumlu, uyumlu olmayan, az uyumlu) standartlaştırma düzeyleri belirlenecek. Faiz oranına duyarlı tüm nakit akışları, ait oldukları para birimine göre ilgili vade dilimlerine yerleştirilirken, faiz marjları da hesaplamaya dahil edilecek.

Öte yandan, faiz oranı opsiyonları içeren ürünlerin ekonomik değeri üzerindeki etkileri de dikkate alınacak. Bu tür finansal araçlara, 8’inci madde kapsamında belirlenen ek hesaplamalar uygulanarak risk değerlendirmesi yapılacak.

Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte bankaların faiz riskine karşı daha şeffaf ve düzenli bir raporlama yapmaları hedefleniyor.

Yönetmelik, bankaların bilançolarında yer alan kalemlerden kaynaklanan faiz oranı riskini (yani faiz oranlarındaki değişimlerden dolayı oluşabilecek zarar riskini) ölçmek ve değerlendirmek için standart bir yöntem getiriyor.

Bir bankanın faiz oranları değiştiğinde zarar etme riskidir. Örneğin:

Banka uzun vadeli sabit faizli kredi verdiyse ve faizler yükselirse, yeni fonlama maliyeti artar

Faiz riski standart rasyosu hesaplanacak:

Bankaların, bilanço içi (kredi, mevduat gibi) ve bilanço dışı (vadeli işlemler gibi) pozisyonları dikkate alınarak bu risk için belirli bir hesaplama yapılacak.

Özellikle katılım bankacılığı için bazı oranlar Kurul tarafından belirlenecek.

Ekonomik değer değişimi hesaplanacak:

Bankanın faize duyarlı tüm varlık ve yükümlülüklerinin gelecekteki nakit akışları dikkate alınarak, faiz oranı şoklarına (örneğin aniden faiz yüzde 3 artarsa gibi) nasıl tepki vereceği analiz edilecek.

Faize duyarlı kalemler detaylı şekilde sınıflandırılacak:

Tam uyumlu, kısmen uyumlu veya az uyumlu.

6 farklı faiz şoku senaryosu kullanılacak:

Farklı senaryolar altında riskin nasıl değişeceği her raporlama döneminde ayrı ayrı hesaplanacak.

Opsiyonlar da dâhil edilecek:

Faiz oranına duyarlı otomatik mekanizmalar (örneğin değişken faizli kredilerdeki sınırlar, erken ödeme opsiyonları vs.) hesaplamaya dahil edilecek.

Sonuç olarak bu yönetmelik, bankaların faiz oranı değişimlerinden nasıl etkilenebileceğini daha şeffaf ve standart bir şekilde ölçmesini sağlayacak. Böylece sistemik risklerin azaltılması, bankaların daha sağlam bir yapıda faaliyet göstermesi hedefleniyor.