Beşar Esad hakkında tutuklama kararı kaldırıldı: Dokunulmazlığı devam ediyor

Fransa Baas lideri Beşar Esad hakkında kritik bir karar verdi. Fransız basınında çıkan haberlere göre, Yargıtay, Paris Temyiz Mahkemesinin Esad hakkında çıkardığı tutuklama emrini dokunulmazlığı olduğu gerekçesiyle yapılan itirazı değerlendirdi.

Yargıtay bir devlet başkanının dokulmazlığının kaldırılamayacağına hükmetti. Bu durumda ailesi ile kaçtığı Rusya'da mülteci haline gelen eski cumhurbaşkanı Beşar Esad hakkındaki tutuklama emrinin iptaline karar verdi.

Esad hakkında verilecek karar sadece Suriyeliler için değil savaş suçu işlemiş tüm devlet adamlarının kaderi ve karşılaşacakları yargılamalar için büyük önem arz ediyor.

Esad'a karşı açılan davanın taraflarından Suriye Medya ve İfade Özgürlüğü Merkezi (SCM) Başkanı Mazin Derviş, Yargıtay'ın Esad aleyhine vereceği kararın "mağdurlar için büyük bir zafer" olacağını söylemişti.

Derviş böylesi bir kararın "ilk" niteliğinde olacağını söyleyerek "Bu, sadece Suriyeliler için değil hangi ülkeden olursa olsun mağdurlara kapı aralayacak ve ilk kez bir ulusal soruşturma hakimi, bir devlet başkanı hakkında görevde olduğu döneme ilişkin tutuklama emri çıkarma hakkına sahip olacak." ifadelerini kullanmıştı.

Derviş de uzun yıllar Esad'ın cezaevlerinde tutuklu kalmış, çıkarıldığı iddia edilen afların birinde temsili tahliye edilen mahpuslardan olmuştu.

Paris'teki mahkeme, Suriye Medya ve İfade Özgürlüğü Merkezi (SCM), avukatlardan oluşan Açık Toplum Adalet Girişimi (OSJI) ve Suriye'deki insan hakları ihlallerini kayıt altına alan Suriye Arşivi'nin şikayeti üzerine Esed hakkında soruşturma başlatmıştı.

Soruşturma, 2013'teki Doğu Guta kimyasal saldırılarında insanlığa karşı suç ve savaş suçu işlediği şüphesiyle 2021'de açılmıştı.

Mahkeme, Kasım 2023'te, Esad'ı 2013'teki Doğu Guta kimyasal saldırılarında insanlığa karşı suç ve savaş suçuna ortaklık etmekle suçlamış ve Esed hakkında tutuklama emri çıkarmıştı.

Fransa Ulusal Terörle Mücadele Savcılığı (Pnat) görevde olan devlet başkanlarının yabancı mahkemeler önünde "yargı dokunulmazlığı olduğu" gerekçesiyle Esed hakkında çıkarılan tutuklama emrine itiraz etmiş ve temyiz yoluna başvurmuştu.

Pnat'ın başvurusunu değerlendiren Paris Temyiz Mahkemesi de 26 Haziran 2024'te alt mahkemenin Esad hakkında verdiği tutuklama emrini onamıştı.

Mahkeme kararında "kimyasal silah kullanım yasağının, emredici bir norm olarak uluslararası hukukun bir parçası olduğunu hatırlatmış ve bunun "bir devlet başkanının resmi görevinin parçası kabul edilemeyeceğine" hükmetmişti. Mahkeme ayrıca Esad’ın "Suriye’de bu suçlardan yargılanamayacağını ve kişisel dokunulmazlığından feragat etmeyeceğini" belirterek Fransa’da çıkarılan tutuklama emrinin geçerli olduğuna hükmetmişti.

Rusya’da sürgünde olan Esad, Suriye’deki kimyasal saldırılara ilişkin kendisine yöneltilen suçlamaları reddetmişti.

Suriye yönetimi, 21 Ağustos 2013'te başkent Şam'ın Doğu Guta bölgesinde kimyasal silaha başvurarak 1400'ün üzerinde sivili öldürmüştü.

Katliamda, çoğu kadın ve çocuk binlerce sivil de zehirli gazlardan etkilenmişti.

Doğu Guta, 2018'de de Suriye yönetiminin en sıkı ablukayı uyguladığı, neredeyse tüm silahları kullandığı bölge haline gelmişti.

Bölgedeki muhalifler, Şam yönetimi ve Rusya ile yaptıkları mecburi anlaşma neticesinde Nisan 2018'de Doğu Guta'yı boşaltmak zorunda kalmıştı.

5 yıllık kuşatmadan çıkan siviller, halihazırda ülkenin kuzeyinde muhaliflerin kontrolündeki alanlarda yaşam mücadelesi veriyor.

Suriye İnsan Hakları Ağı'nın raporuna göre, Şam yönetimi, Suriye'de iç savaşın başlamasının ardından muhaliflerin kontrolündeki yerleşimlere 217 kez kimyasal silah saldırısı düzenledi.