Beyazperdede tanıdık yüzler, edebiyatta özlenen kalemler

Bu sezon bol ödüllü filmleri içeren bir vizyon takvimi bizi bekliyor. Ünlü yazar Stephen King’in
1982 tarihli romanının uyarlaması ‘Ölüme Koşan Adam’dan yönetmen James Cameron’ın ‘Avatar: Ateş ve Kül’üne, yönetmen Christopher Nolan’ın destansı ‘Odyssey’inden yazar Albert Camus’nün ölümsüz klasiği ‘Yabancı’ya uzanan geniş yelpaze, hem gişe filmlerini
hem de bağımsız sinemayı sevenler için güzel bir sezon vaat ediyor. 2017’de oyunculuğu bıraktığını açıklayan İngiliz oyuncu Daniel Day-Lewis’in beyazperdeye geri dönmesi sezonun sürprizlerinden... Paul Mescal, Elle Fanning, Matt Damon da önümüzdeki dönemde izleyeceğimiz oyunculardan...   

Sinema salonları sinefillerle dolarken kitapçılarda da raflar Haruki Murakami’den Ahmet Ümit’e, Han Kang’dan Kemal Varol’a sevilen yazarların yeni eserlerine yer açmaya hazırlanıyor. Bu yıl aramızdan ayrılan Selim İleri’nin vefatından önce üzerinde çalıştığı ‘Sen Diye Biri’ heyecanla beklenen eserlerden... 

Yeni sezonda hangi eserleri okuyacağımızı ve hangi filmleri izleyeceğimizi kitap ve sinema dünyasından uzman isimlere sorduk.

SİNEMA

Romandan filme...

Uğur Vardan, Hürriyet sinema yazarı

◊ ‘Ölüme Koşan Adam’
(The Running Man), 7 Kasım

Yakın gelecekte çok izlenen bir programda ‘koşucular’ profesyonel suikastçılardan 30 gün boyunca kaçmaya çalışır. Yazar Stephen King’in yapıtı, 1987’de Arnold Schwarzenegger’ın ana karakteri canlandırdığı bir filmle sinemaya uyarlanmıştı, şimdi yeni bir versiyon karşımızda. Yönetmen Edgar Wright, ana karaktere de bu kez Glen Powell hayat veriyor.

◊ ‘Predator: Vahşi Topraklar’
(Predator: Badlands), 21 Kasım

Klanı tarafından dışlanan genç bir Predator ve ittifak yapmak zorunda kaldığı bir kadın Android... Dan Trachtenberg’ün yönettiği yapımda Elle Fanning’i metalik (!) bir rolde izleyeceğiz, Dimitrius Schuster-
Koloamatangi de Predator’ı canlandırıyor.

◊ ‘Avatar: Ateş ve Kül’
(Avatar: Fire and Ash) 19 Aralık

James Cameron imzalı serinin üçüncü adımında Pandora’daki savaş büyüyor ve ortaya beklenmedik ittifaklar çıkıyor. Serinin hayranları yeni bir büyülü görsel yolculuğa hazırlansınlar.

◊ ‘Anakonda’ (Anaconda) 26 Aralık

Doug ve Griff yıllardır en sevdikleri film olan ‘Anaconda’yı yeniden çekmenin hayalini kurmaktadır. Orta yaş krizine girdiklerinde bu hayali artık ertelememeye karar verir ve ekiplerini toplayarak Amazon’un derinliklerine doğru yola çıkarlar. Jack Black ve Paul Rudd’un sürükledikleri yapım umarım beklentileri karşılayan bir aksiyon-komedidir. Yönetmen Tom Gormican.

◊ ‘Yabancı’ (L’Étranger), 16 Ocak 2026

Albert Camus’nün varoluşçu felsefenin edebiyattaki en güçlü temsilcilerinden kabul edilen romanı yeniden sinemada. Bu kez kamera arkasına François Ozon geçmiş, başrolleri Benjamin Voisin, Denis Lavant ve Pierre Lotin paylaşıyor. Açık söylemek gerekirse benim en çok merak ettiğim film bu...

Ödülleri ve mendilleri hazır edin
Cumhur Canbazoğlu, Sinemamuzik sitesinin kurucusu, gazeteci

◊ ‘Görünmez Kaza’
(It Was Just an Accident), 1 Ekim

Cannes’dan büyük ödül Altın Palmiye’yi alan İranlı cesur yönetmen Cafer Panahi, filminde hapis günlerinde kendisine işkence eden eski istihbarat görevlisiyle bir garajda tesadüfen karşılaşan adamı anlatıyor. İlginç olan, filmin, İran yerine Fransa tarafından Oscar’a gönderilmesi. İnsanın insana ettiğini yine hınzır mizah ve bol trajediyle ustaca harmanlıyor Panahi.

◊ ‘Savaş Üstüne Savaş’
(One Battle After Another), 3 Ekim

Çektikleri ya çok sevilen ya da hiç beğenilmeyen Paul Thomas Anderson bu kez Leonardo DiCaprio’yla. Müthiş aksiyon ve çılgın müzikle etkileyici bir macera. Eski devrimci dostlar, aralarından birinin kaçırılan kızını kurtarmak için yeniden işbaşı yapıyor ve yapım 2 saat 50 dakikalık uzun süreye rağmen son derece iyi akan anlatımla baştan sona gerilimi tepelerde tutuyor. Leonardo DiCaprio çok iyi ama Sean Penn gerçekten büyük oyuncu. Sinema tarihinde filmin yerini şimdiden ayırsınlar.

◊ ‘Hamnet’ (Hamnet), 6 Şubat 2026

Oscar adaylığı kesin gibi. Başrollerdeki iki popüler oyuncu, Paul Mescal ile Jessie Buckley çok başarılı. 11 yaşındaki oğlunu yitiren Shakespeare’i ‘Hamlet’ oyununu yazmaya sürükleyen ortam ve olaylar, aşk ve kederi birlikte seyretmeyi sevenleri mest edecek. Chloé Zhao’nun başyapıt denemesi denebilir; kusursuza yakın, hassas. Mendiller hazırlansın.

◊ ‘Odyssey’ (The Odyssey),
17 Temmuz 2026

Sıradışı filmlerin yönetmeni Christopher Nolan bu kez de gişe rekorlarını gözüne kestirmiş durumda. Matt Damon, Tom Holland, Zendaya’lı kadroyla ve 250 milyon dolarlık bütçeyle Odysseus’un Troya Savaşı’nın ardından uzun ve tehlikeli eve dönüş yolculuğunu, oya gibi işleyerek, ince ince, vurucu ayrıntılarla anlatmayı beceriyor.

◊ ‘Anemone’ (Anemone)

2017’de oyunculuğu bıraktığını duyuran, yıllar sonra oğlu Ronan’ın yönettiği film için kararından vazgeçen Daniel Day-Lewis, 20 yıl boyunca ormanda tek başına yaşayan eski bir askerin, kardeşiyle bir araya gelmesini ve kente kabul sürecinde yaşadıklarını, parçalanmış hayatını sorguluyor. Sezonun en çok beklenenlerinden...

EDEBİYAT

Güçlü kadınların sesleri

Gülden Öktem, Milliyet kitap editörü

‘Yunanca Dersleri’
Han Kang (April Yayınları)

Güney Koreli yazar Han Kang’ın eserleri Nobel Edebiyat Ödülü’ne değer görüldükten sonra başka dillere birbiri ardına çevrilmeye devam ediyor. Yazarın Kore’de 2011’de yayımlanan bu romanı iki sıradan insanın sıradan hikâyesini nazik bir dille anlatan nahif bir eser.

‘Gerçekler Sizi Özgürleştirir
Ama Önce Öfkelendirir’
Gloria Steinem (Düşbaz Kitaplar)

Kitap, gazeteci ve aktivist Steinem’ın ilişkilerden ataerkiye, feminizmden günlük yaşama uzanan pek çok konuya dair kaleme aldıklarını bir araya getiriyor. Elif Doğan’ın çevirisiyle önümüzdeki aylarda yayımlanacak.

‘Bir Sohbet’ Annie Ernaux,
Rose-Marie Lagrave (Sel Yayınları)

Yayınevinin 2025 yayın kataloğunda yer verdiği ve Türkçeye ‘Bir Sohbet’ olarak çevrilebilecek bu kitap Nobel ödüllü feminist yazar Annie Ernaux’yla sosyolog Rose-Marie Lagrave’ın feminist kimlikleri ekseninde edebiyattan politikaya uzanan sohbetlerini içeriyor.

‘Ailenin İlgası’
Sophie Lewis (Ayrıntı Yayınları)

Eser geleneksel aile kavramı üzerine kafa yorarken başka bir toplumsal örgütlenmenin mümkünatını sorguluyor. Önümüzdeki aylarda okurla buluşacak.

Son bir bakış

İhsan Yılmaz, Hürriyet gazetesi
kültür sanat müdürü ve köşe yazarı

‘Sen Diye Biri’
Selim İleri
(Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları)

Bu yıl aramızdan ayrılan yazarın vefatından önce üzerinde çalıştığı ‘Sen Diye Biri’ ekim sonunda okurla buluşacak. Onun dünyasına son bir kez bakmak için iyi bir fırsat.

‘Annemin Uyurgezer Geceleri’
Ayfer Tunç (Can Yayınları)

Türk edebiyatının üretken yazarının yeni romanı önümüzdeki aylarda çıkacak.

Her sabah aynı güne uyanmak

Erkan Aktuğ, Radikal Kitap Sanat editörü

‘Hacim Hesabı Üzerine’ Solvej Balle
(Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları)

Danimarkalı yazar Solvej Balle’nin dünyada kapladığımız yer üzerine felsefi bir soruşturma olarak nitelendirilen ‘Hacim Hesabı Üzerine’si, şimdiye kadar okuduğumuz hiçbir kitaba benzemeyen, heyecan verici, hipnotik bir roman. Her sabah aynı güne, 18 Kasım’a uyanan bir kadının hikâyesini anlatan romanın ilk cildi İş Kültür’den çıktı. Balle’nin yedi cilt olmasını planladığı serinin ilk beş cildi Danimarka’da yayımlandı. Yazarın ilk üç cildini kendi imkânlarıyla yayımladığı bu sıradışı serinin şöhreti kulaktan kulağa yayıldı ve 2022’de Balle’ye İskandinavya’nın prestijli edebiyat ödülü Nordic Council Literature Prize’ı kazandırdı. Sonrasında İngilizce hakları için yoğun rekabet yaşandı, Booker ödüllerinde kısa listeye kalınca Balle edebi bir fenomene dönüştü. Üçüncü cildinin İngilizcede kasım sonunda çıkması bekleniyor. Kitabın hayranları arasında Norveçli yazar Karl Ove Knausgaard da var: “Solvej Balle zaman içinde bir alan açtı ve bu kesinlikle muhteşem. Olağanüstü bir kitap.” Edebiyat meraklıları kayıtsız kalamayacak.

Beklemeye değecek
Sibel Oral, yazar-Oksijen gazetesi yazarı

‘Ballı Turta’ Haruki Murakami-Kat Menschik
(Doğan Kitap)

Haruki Murakami ile Kat Menschik’in yeniden buluştuğunu görmek çok heyecan verici. ‘Ballı Turta’ Murakami’nin öykü evrenini Menschik’in benzersiz illüstrasyonlarıyla bambaşka bir katmana taşıyor. Daha önce ikiliyi bir araya getiren ‘Uyku’, ‘Fırın Saldırısı’ ve ‘Tuhaf Kütüphane’yi okumuştum. Ve şimdi bu büyülü birlikteliği Türkçede Ali Volkan Erdemir’in titiz çevirisiyle okumak ayrı bir sevinç.

‘Onu Sevdiğim Zamanlar’ Kemal Varol
(Doğan Kitap)

Kemal Varol, metinlerine derinlik katan, okuru  hikâyesinin içine usulca davet eden bir romancı. Bu yüzden üç yıl aradan sonra yayımlanacak romanını merakla bekliyorum.

‘Yazışmalar’ Albert Camus-Maria Casares
(Can Yayınları)

Albert Camus (Fransız yazar, felsefeci)  ve Maria Casares’in (İspanyol doğumlu Fransız oyuncu)  mektuplarından oluşan ‘Yazışmalar’ kitabı 2017 yılında Fransa’da yayımlanmış ve epey ses getirmişti. Mektup, başlı başına bir edebiyat türü; üstelik iki sanatçının kaleminden çıkmışsa, benim için daha özel, daha merak uyandırıcı bir anlam taşıyor.

‘Bizi biz yapan nedir?’

İsmet Çubuk, kitap içerik üreticisi (@bibliyografic)

‘Öteki İsim’ Jon Fosse (Monokl Yayınları)

Kariyerinin zirvesinde olan 2023 Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan yazar Jon Fosse’nin yeni kitabı, ‘Yedileme’sinin ilk cildi olan ‘Öteki İsim’, Norveç’in batı kıyısında birbirine yakın yaşayan iki adamın hayatını anlatıyor. Yaşlı, dul bir ressam olan Asle hayatını aklından geçirir. Yalnız yaşayan Asle’nin iki arkadaşı var; balıkçı-çiftçi olan komşusu Åsleik ve birkaç saatlik mesafede yaşayan galerici Beyer. Bjørgvin’deyse yine ressam olan başka bir Asle daha yaşamaktadır. O ve anlatıcı, aynı kişinin iki versiyonu, aynı hayatın iki versiyonu olan ikizlerdir. Hipnotik bir üslupla yazılmış ‘Öteki İsim’, “Bizi biz yapan nedir” ve “Neden bir hayatı yaşıyoruz da başka bir hayatı yaşamıyoruz” sorularının peşinden gidiyor.

‘Kalbinizi parçalara ayıracak’

Selin Gürel, film eleştirmeni

◊ ‘Sırat’ (Sirât), 3 Ekim

Bir film tarafından gafil avlanmanın nasıl bir duygu olduğunu yeniden hatırlayacaksınız. Hakkında hiçbir şey bilmeden izlerseniz bu yıl tanık olacağınız en sıradışı film olmaya aday.

◊ ‘Düşüşün Tınısı’ (Sound of Falling), 6 Ekim

Dönemler ve nesillerarası anlattığı bol katmanlı hikâyesini o kadar derinlerde yeşertiyor ki, nihayetinde hikâyenin kendisinin bile bir önemi kalmıyor. Arthouse (bağımsız) sinemada daha önce yaşanmamış bir deneyim.

◊ ‘Üzgünüm, Bebeğim’ (Sorry, Baby), 12 Aralık

Travma sonrası hayatın akışının nasıl değiştiğine ve dile getirilmeyen duygulara dair, son derece ince işlenmiş, çok özel bir film. Bana kalırsa, yılın en iyi bağımsızı.

◊ ‘Kalan Aşk’ (The Love That Remains), 16 Ocak 2026

Görünüşte sadece iki insanın ayrılık sürecini ve ailenin bu yeni duruma nasıl uyum gösterdiğini izliyoruz, ancak ‘The Love That Remains’ yarattığı benzersiz, sihirli anlarla her geçen dakika kalbinizi yeniden ve yeniden parçalara ayırıyor.

◊ ‘Anemone’ (Anemone)

2017’de oyunculuğu bıraktığını duyuran, yıllar sonra oğlu Ronan’ın yönettiği film için kararından vazgeçen Daniel Day-Lewis, 20 yıl boyunca ormanda tek başına yaşayan eski bir askerin, kardeşiyle bir araya gelmesini ve kente kabul sürecinde yaşadıklarını, parçalanmış hayatını sorguluyor. Sezonun en çok beklenenlerinden...

‘Kuzenler’ Aurora Venturini (Siren Yayınları)

Arjantinli yazar Venturini, otobiyografik nitelikteki
bu romanını 85 yaşında kaleme almış ve eser, Página/12 ödülüne değer görülmüş. Sert ve acımasız bir aile hikâyesi olduğunu biliyorum. Ve sanırım farklı, deneysel bir anlatısı var, bu yüzden merak ediyorum. Onu özel kılan, bir ömrün sonunda yazılmış olması ve taşıdığı yoğunluk. Üstelik Seda Ersavcı’nın çevirisiyle okurla buluşacak olması da önemli.

Herkese hitap ediyor

Ebru Aykaç, kitap içerik üreticisi (@ebruaykac)

‘Bolzano’da Son Sahne’ Sándor Márai (Can Yayınları)

Çok sonradan keşfedilmiş bir yazar. Ülkesinden uzakta, sürgünde yaşayan,
 89 yaşında intihar ederek hayatına son vermiş bir yazar. Yazdığı her metin olağanüstü. Basit
cümlelerle büyük duygular uyandıran, zamansız bir yazar. Her kesime ve her insana hitap eden biri. Yazmış olduğu her eseri çok merak ettiğim gibi bu kitabı da merakla bekliyorum.

Gün sayan diğer eserler

◊ ‘Sade Bir Hayat’ Hwang Bo-Reum
(Athica Yayınları)

◊ ‘Alchemised’ SenLinYu
(NOX yayınları)

◊ ‘Patasana 25 Yaşında’
Ahmet Ümit (Yapı Kredi Yayınları)

◊ ‘Zilli Zarife’ Haldun Taner
(Yapı Kredi Yayınları)

◊ Dostoyevski,
Nietzsche ve Sartre serisi
Yalın Alpay (Destek Yayınları)

◊ ‘Aylardan Kasım Günlerden Perşembe’ Ayşe Kulin
(Everest Yayınları)

◊ ‘Örümcek Burgacı’
Alper Canıgüz (Everest Yayınları)

◊ ‘Altı Harfli Bir Tatlı’
Şermin Yaşar (Doğan Kitap)

◊ ‘Herkesin Unuttuğunu
Biz Hatırlamasak’
Pelin E. Özkan
(Doğan Kitap)