Bu ateşin sorumlusu fatura soyguncusu ‘elektrik çetesi’

Geçen yıl 20 Haziran’da Diyarbakır-Mardin arasındaki tarım arazilerinde, elektrik nakil hatları sebebiyle başlayan yangında binlerce hektar alan, yüzlerce yabani ve evcil hayvan ile 15 vatandaş yaşamını yitirmişti.

Biraz daha eskiye gidelim… 2021’de Muğla, Marmaris ve Manavgat’ta, 2022’de Datça’da, 2023’te Çanakkale’de çıkan büyük orman yangınları da elektrik nakil hatları kaynaklıydı. Ve bugün… Çeşme, Foça, Seferihisar ile Ödemiş’te çıkan yangınların da elektrik dağıtım hatlarından kaynaklandığını, İzmir Valisi Süleyman Elban açıkladı.
Yani mevsim koşulları, ihmal vb. yanında Türkiye’de artan orman yangınlarının ana sebeplerinden birisinin elektrik hatları olduğu anlaşılıyor. Bunu hem yaşananlar hem de resmi veriler kanıtlıyor. Nitekim yanan alanlara bakıldığında yüzde 25’inden elektrik nakil hatlarının sorumlu olduğu görülüyor. Yok olan orman sahalarında elektrik kaynaklı yangınların oranı 2010’da yüzde 4.9 düzeyindeydi. Bugün yüzde 25! 15 yılda 5 katlık bir artış söz konusu.

Bu bize bir şey anlatıyor: Elektrik dağıtım hatlarının özelleştirilmesinden sonra orman yangınları da jet hızıyla büyümüş.

2010 sonrasında Türkiye 21 bölgeye ayırarak, bu bölgelerdeki elektrik dağıtımı 14 şirkete ihale edildi. Ve o günden beri kamu kaynakları ‘destek’ adı altında bu şirketlere aktarılırken, her ay şişen faturalarımızın yüzde 66’sı da onların kasasına giriyor.

Şirketler neredeyse sadece para topluyor. Oysa esas görevleri arasında yeni yatırımlar yapmak, hatları sürekli denetlemek ve yenilemek bulunuyor. İşte tüm sorun da buradan kaynaklanıyor. Hatların yenilenmesine ve denetlenmesine neredeyse tek kuruş ayırmıyorlar.

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Başkanı Mahir Ulutaş konuya dair şunları söylüyor:
“Önlem olarak elektrik dağıtım şirketleri, ormanlık bölgelerdeki elektrik hatlarını yaz mevsimi öncesi ve mevsim boyunca düzenli olarak kontrol etmelidir. Hatlarda tekniğine uygun olmayan veya gevşek ekler ve bağlantılar, kırık izolatörler, uygun olmayan yüksek gerilim (YG) sigortalar düzeltilmeli; topraklama sistemlerinin işlerliği ve yönetmeliklere uygunluğu denetlenmelidir. Elektriksel koruma önlemleri kontrol edilmeli, elektrik direklerinin dipleri temizlenmeli ve hat güzergâhındaki ağaçların bakımı yapılmalıdır. Özetle, nakil hatları ve trafoların bulunduğu bölgelerde temizlik çalışmaları yürütülmelidir. Orman Genel Müdürlüğü, orman içindeki tüm elektrik hattı güzergâhlarındaki ağaçların bakımını ve budamasını takip etmeli, dalların iletim hatlarına temas etmesine izin vermemelidir. Aslında Elektrik Mühendisleri Odası olarak orman yangınlarına önlem alınması için yaz başında, 16 Mayıs 2025 tarihinde yazılı bir basın açıklaması yaparak hem Orman Genel Müdürlüğü’ne hem de elektrik dağıtım şirketlerine bu önlemlerin alınması için çağrı yapmıştık.”

Özetle yıllardır dağıtım hatlarına dikkat çeken uzmanlar, daha iki ay önce de “Aman hatları kontrol edin” diye uyarmış. Lakin dinleyen kim? İktidarın aciliyeti bambaşka. İzmir bölgesindeki yangınların sorumlusu olarak açıklanan Aydem Enerji’nin santrali kömür bulsun diye zeytinlikleri de madenciliğe açmakla meşgul!