Bu kıyafetleri ne deterjan tanıyor ne sıcak su: Evde yıkamak yeterli değil! Sözcü Gazetesi

"Temizliğin garantisi çamaşır makinesi değil mi?" diye düşünebilirsiniz. Özellikle sağlık çalışanları için giyilen üniformalar söz konusu olduğunda işler pek de öyle görünmüyor. 

İngiltere’de yapılan yeni bir araştırma, evde yıkanan sağlık üniformalarının aslında görünmeyen ama ciddi bir tehdit taşıdığını ortaya koydu: antibiyotik direncine sahip bakteriler. Üstelik sadece hayatta kalmıyorlar; evrim geçirip daha da güçleniyorlar!

MİKROP KIYAFETTE KALIYOR 

De Montfort Üniversitesi’nin yaptığı araştırma, altı farklı ev tipi çamaşır makinesinde, hastanelerde sık rastlanan Enterococcus faecium bakterisiyle kirletilmiş kumaşları test etti.

60°C sıcaklıkta yıkanan kumaşlarda bile makinelerin yarısı bakterileri tam olarak öldüremedi.

Hatta üçte biri, normal yıkama döngüsünde yeterli dezenfeksiyon sağlayamadı!

Sonuç? Sadece üç makine, bakterilerde 100.000 kat azalma sağlayabildi.

MAKİNENİN İÇİNDE BAKTERİ GENLERİ 

Bilim insanları, 12 farklı çamaşır makinesinin iç yüzeyinden örnekler aldı. DNA testleriyle ortaya çıkanlar ise endişe verici:

Pseudomonas, Mycobacterium, Acinetobacter gibi hastanelerde salgınlara yol açabilen bakteriler makine içinde gizleniyor. Üstelik bu bakteriler antibiyotiklere direnç kazandıran genlerle birlikte yaşıyor!

Sebep mi? Biyofilm adı verilen sümüksü tabakalar. Bunlar, deterjanlardan ve ısıdan koruyarak bakterilerin sağ kalmasını sağlıyor.

DETERJANLAR DA YETERSİZ!

Araştırmacılar yalnızca yıkama değil, deterjanın etkisini de inceledi. Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa gibi bakteriler deterjanlara ve antibiyotiklere karşı daha dirençli hale geldi.

Özellikle antibiyotikleri etkisiz kılan efflux pompası genleri aktif hale geldi. Yani çamaşırda hayatta kalan bakteri, daha sonra tedaviye karşı da dirençli oluyor.

Hastaneler genellikle el hijyenine ve yüzey temizliğine odaklansa da, üniformalar sessiz bir taşıyıcı olabilir. Bazı bakteriler pamuklu kumaşlarda 20 güne kadar, polyesterde ise bir haftadan fazla yaşayabiliyor. 

Geçmişte birçok salgın da giysiler ve önlüklerle ilişkilendirildi. Yeni doğan bebeklerde bile çamaşır makineleri kaynaklı enfeksiyonlar görüldü.

EV TİPİ MAKİNELER BU YÜKÜ KALDIRAMIYOR

Evde yıkama pratik olabilir, ama yeterli değil. İngiltere’de hemşirelerin %80’i üniformalarını evde yıkıyor. Ancak çoğu, çamaşır makinesinin gerekli sıcaklığa ulaşıp ulaşmadığını ya da termal dezenfeksiyonu sağlayıp sağlamadığını bilmiyor.

Kumaş türü, deterjan kalitesi ve hatta su sertliği bile sonucu etkiliyor.

BAKTERİLER SADECE YAŞAMIYOR, EVRİMLEŞİYOR

Araştırmada kullanılan shotgun metagenomik yöntemiyle makinelerdeki genetik yapı incelendi. Makinelerin iç yüzeylerinde antibiyotiği parçalayan genler, Bakteri duvarını güçlendiren mutasyonlar, ve direnci artıran pompa sistemleri bulundu.

Daha da çarpıcısı: Bazı temizlik kimyasalları bile bakterilere “nasıl hayatta kalacaklarını öğretebiliyor!”

Peki ne yapmalı?

Uzmanlara göre çözüm yolları şunlar:

Sağlık hizmeti yönergeleri ev tipi makinelerin sınırlarını dikkate alacak şekilde güncellenmeli.

Tüm üniformalar, endüstriyel makinelerde, yüksek ısıda ve belgelenmiş dezenfeksiyon süreçleriyle yıkanmalı. 

Enfeksiyon kontrolü sadece yüzey temizliğiyle sınırlı kalmamalı; kıyafetler de denklemin bir parçası olmalı.