Bursa’da su kaynaklarında alarm: Barajlarda düşüş, yeraltında 20 metre çekilme

Bursa’nın içme ve kullanım suyu kaynaklarında düşüş sürüyor. Raporda, sanayi bölgelerindeki yüksek su tüketimi ve doğal kaynak sularının ticarileşmesinin kentin su dengesini olumsuz etkilediği belirtiliyor.

Bursa’nın içme suyu ihtiyacı üç ana barajdan sağlanıyor:

* Doğancı Barajı: 110 milyon m³/yıl kapasite

* Nilüfer Barajı: 60 milyon m³/yıl kapasite

* Çınarcık Barajı: 145 milyon m³/yıl kapasite (henüz tam faaliyette değil)

Bursa için felaket çanları çalıyor!

2023 sonunda yapılan ölçümlerde Doğancı Barajı’nda doluluk oranı %28, Nilüfer Barajı’nda %11 olarak kaydedildi.

Nilüfer Barajı’ndaki aktif su hacmi yalnızca 7,5 milyon m³ seviyesine kadar düştü.

Kent genelinde su arzının %69’u barajlardan, %15’i pınar kaynaklarından, %16’sı yeraltı sularından sağlanıyor.

Bursa Ovası’nda yapılan DSİ ölçümleri, yeraltı suyu kotlarının 2012-2022 döneminde 18 ila 22 metre arasında gerilediğini gösteriyor.

Merkez ilçelerde BUSKİ’ye kayıtlı 786 içme-kullanma suyu kuyusu bulunuyor; ancak raporda “özellikle sanayi alanlarında çok sayıda kayıt dışı kuyu tespit edildiği” belirtiliyor.

Yeraltı suyu çekiminin yıllık 33 milyon m³ düzeyinde olduğu, bunun yaklaşık %70’inin endüstriyel kullanım olduğu ifade ediliyor.

Bursa’da faaliyet gösteren 16 organize sanayi bölgesinin (OSB) 10’u su ihtiyacını kendi açtığı kuyulardan, 6’sı ise BUSKİ şebekesinden karşılıyor.

Toplamda günlük 115.000 m³ kapasiteli atıksu arıtma tesisleri bulunmasına karşın, arıtma verimliliği ortalama %65 düzeyinde.

Bursa'da büyük su felaketi kapıda! Yalnızca yedi gün kaldı

Yani sanayi bölgelerinde üretilen atık suyun yaklaşık üçte biri arıtılmadan deşarj ediliyor.

Rapor, Nilüfer, Hasanağa, Demirtaş ve İnegöl OSB’lerinden çıkan atıksuların Nilüfer Çayı’na verildiğini, bu bölgelerde ağır metal oranlarının (kurşun, krom, nikel) DSİ’nin kalite standartlarını aştığını ortaya koyuyor.

Nilüfer Çayı’nda Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) değerleri son on yılda 4 kat artış gösterdi.

Rapora göre Bursa genelinde yaklaşık 20 ruhsatlı doğal kaynak suyu bulunuyor. Bu kaynakların çoğu özel şirketler tarafından işletiliyor.

Bu kaynaklardan çıkan sular farklı markalar altında şişelenerek satışa sunuluyor.

BUSKİ verilerine göre bu dolum tesislerinin kullandığı su miktarı, toplam kentsel su arzının yalnızca %1,7’sine karşılık geliyor.

Ancak raporda, aynı dönemlerde şebeke suyunda 12 saate varan kesintiler yaşandığı ve “suyun kullanım önceliğinde adaletsizlik” algısının arttığı belirtiliyor.

Uludağ havzasındaki kaynaklardan 15 milyon m³/yıl düzeyinde su çekiliyor. Bu miktar, kurak dönemlerde pınarların beslenme hızını düşürüyor.

Kayıp-Kaçak Oranı %36: Her Üç Damladan Biri Yolda

Kent genelinde su kayıp-kaçak oranı %36 seviyesinde.

Merkez ilçelerde %21,6 olan oran, çevre ilçelerde %45,9’a kadar çıkıyor.

BUSKİ’nin altyapı yenileme hızı dikkate alındığında mevcut şebekenin tamamının yenilenmesinin yaklaşık 35 yıl süreceği öngörülüyor.

2024 yılında Bursa genelinde 64 milyar 800 milyon TL’lik trafik cezası kesilmiş olmasına rağmen, su altyapı yatırımları aynı dönemde toplam bütçenin %2,3’ünü oluşturdu.

İklim projeksiyonlarına göre 2100 yılına kadar Bursa merkezde yıllık yağış miktarının %16 azalması, ortalama sıcaklığın ise 3,8°C artması bekleniyor.

Uludağ’da kar örtüsü süresinin 120 günden 70 güne düşeceği tahmin ediliyor.

Bu değişim, pınar kaynaklarının beslenme oranını azaltarak, barajların yeniden dolum süresini de uzatacak.

Kentte yıllık su tüketimi 126,5 milyon m³ seviyesinde.

Konut, sanayi ve tarım arasında su paylaşım oranı yaklaşık olarak %52 – %38 – %10 düzeyinde.

Yalnızca sanayi alanlarında kişi başına düşen günlük su tüketimi 820 litre, kent ortalaması ise 186 litre.