Cağaloğlu Anadolu Lisesi Cern’de deney yapacak... Daha şimdiden tarihe geçtiler

İstanbul’daki Cağaloğlu Anadolu Lisesi öğrencilerinden oluşan 7 kişilik ‘PhysiCal Takımı’, 2021 yılından beri fizik ve matematik alanlarında çalışmalar yapıyor. Takımın kaptanı 12’nci sınıf öğrencisi Baran Buluttekin, 4 yıldır İsviçre’deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nin (CERN) düzenlediği ‘Okullar için Işın Hattı (Beamline for Schools) Yarışması’na hazırlanıyor. Yarışmada ekipler, parçacık fiziğiyle ilgili deney önerileri hazırlıyor ve bunları CERN’e sunuyor. CERN her yıl bu deney önerilerinden uygun olanları belirleyerek kazanan öğrencileri merkeze davet ediyor. 12 yıldır düzenlenen bu yarışmada daha önce Türkiye’den hiçbir okul takımı başarılı olamamıştı. Bu yıl ise yarışmaya 72 ülkeden 3 bin 500 başvuru yapıldı. Türkiye, Belçika, Meksika, Kanada ve Amerika’dan olmak üzere beş ekip bu yılın kazananları olarak seçildi. PhysiCal Takımı,  yakın gelecekte popüler olması beklenen nükleer enerjinin ortaya çıkardığı radyoaktif atıkların insana ve doğaya verdiği zararın en aza indirileceği bir deney önerisi hazırlayarak bu başarıyı elde etti.

SÜREYİ KISALTMASI DÜŞÜNÜLÜYOR

Takım üyelerinden Defne Çabukel, “Yarışma tarihinde ilk kez kazanan Türk ekibi olduk. Dünyadaki enerji kaynakları giderek azalıyor. Nükleer ise çok daha az bir uğraşla çok yüksek enerji elde edilmesini sağlıyor. Ancak nükleer enerji elde edilirken ortaya çıkan radyoaktif atıklar da büyük sorun yaratıyor. Bu atıklar insanlarda kansere yol açabildiği gibi uzun vadede tarım ve hayvancılığı da olumsuz etkileyebiliyor. Biz de önerdiğimiz deneyle nükleer enerjinin radyoaktif atıklarını daha az zararlı hale getirmeyi amaçlıyoruz. Normalde bu atıkların verdiği zararlar 5 ile 10 yıl arasında azalabiliyor ancak bizim önerdiğimiz yöntemle bu sürenin 1 yıla kadar düşmesi mümkün olabilecek” dedi.

‘DİĞER ÇALIŞMALARA ÖNCÜLÜK EDECEK’

Deney  hakkında bilgi veren okulun kimya öğretmeni Osman Türcan, “CERN’de bu radyoaktif maddenin çekirdeğine çok yüksek hızlarla daha küçük çekirdekler gönderilecek. Bu parçacıklar atom çekirdeğine çarparak onu daha zararsız hale getirecek. Bu deneyin normal bir kimya laboratuvarında yapılma şansı yok. Deneyimiz CERN’de gerçekleştirildiğinde, hem literatüre katkı sağlayacak hem de bu alanda yapılacak diğer çalışmalara öncülük edecek” diye konuştu.