Çiftçilere servet vaat ediyor: Paulownia Sihirli Ağaç mı, yoksa yeni Bitcoin tuzağı mı? Sözcü Gazetesi

Yılda 3 metreye varan büyüme hızı ve yüksek karbon emilimi özellikleriyle "mucize ağaç" olarak tanıtılan Paulownia, Avrupalı çiftçilere cazip bir yatırım fırsatı olarak sunuluyor. Şirketler, 8 yıl içinde 10 katına varan kâr vaatleriyle fidan satışı yaparken, uzmanlar ve ilk yatırımcılar bu "sihirli" vaatlere şüpheyle yaklaşıyor. Hayal kırıklığı yaratan ilk sonuçlar, gizli maliyetler ve "yeşil aklama" (greenwashing) iddiaları, bu yeni tarım trendinin ardındaki gerçekleri sorgulatıyor.

Pazarlamayı yapan şirketlerin modeli basit: Çiftçilere hektar başına 7.000 Euro gibi bir maliyetle Paulownia fidanları satılıyor ve sekiz yıl sonra elde edilecek odunun 80.000 Euro gibi rekor bir fiyata geri alınacağı taahhüt ediliyor. 

Finansal getirinin yanı sıra, bu ağaçların yüksek karbon tutma kapasitesi sayesinde çiftçilerin "karbon kredisi" kazanacağı ve çevre dostu bir üretime geçeceği de vurgulanıyor.

Ancak Fransa'daki çiftçi Pascal Garnier'nin deneyimi, bu parlak tablonun ardındaki zorlukları gösteriyor. Garnier'nin iki yıl önce ektiği ağaçlar, yağışlı kış ve elverişsiz toprak nedeniyle 50 cm ile 2 metre arasında düzensiz bir büyüme sergiledi. 

Garnier, "Bu geleceğe dair bir bahis; henüz doğrulanması gerekiyor" diyor. Ayrıca toprağı hazırlamak, plastik branda ve file sermek, budama ve bakım gibi işlemlerin ciddi bir emek ve ek maliyet gerektirdiğini belirtiyor.

Fidanlık sahibi Rodolphe Huault ise projenin sürdürülebilirliğine ve kârlılık vaatlerine dair ciddi şüpheler taşıyor. 

Huault, ormancılıkta %4-5'lik bir kârlılığın büyük başarı sayıldığını, %70'lik kâr vaatlerinin ise "korkutucu" derecede gerçek dışı olduğunu söylüyor. 

"8 yılda yetişen bir Paulownia'nın, 50 yılda yetişen bir meşe kadar değerli olacağına inanmak güç" diyerek durumu özetliyor.

Uzmanlar, Paulownia yatırımının yarattığı bu atmosferi, tıpkı Bitcoin gibi spekülatif varlıklara benzetiyor. Kamuoyunda her zaman 1 Euro'ya alıp 100.000 Euro'ya satan dâhiyane yatırımcının hikayesi konuşulur ve herkes "Vay canına, ne kadar da dahiyane bir fikir!" der. Ancak bu başarı hikayelerinin gölgesinde, bu uğurda tüm birikimini kaybeden sayısız insan olduğu gerçeği genellikle göz ardı edilir. Bu nedenle, "sihirli ağacın" sunduğu parlak vaatlerin, birçok yatırımcı için benzer bir hayal kırıklığına dönüşme riski taşıdığı konusunda uyarılarda bulunuluyor.

Huault'un en sert eleştirisi ise projenin çevresel iddiasına yönelik: "Daha fazla CO2 emeceğimizi söyleyerek ekolojik bir söylemde bulunurken, diğer yandan tarlalara kilometrelerce plastik branda sermenizi istiyorlar. Bu, yeşil aklamaya benziyor. 20-30 yıl sonra o plastikleri tarladan kim temizleyecek?"

Fransız Tarım Odaları Ağı da Haziran 2025'teki bir yayınında, bu tür projelere "dikkatle" yaklaşılması gerektiği konusunda çiftçileri uyardı. Teklif cazip görünse de, uzun vadeli sonuçlara dair veri eksikliği, "mucize ağaç" etrafındaki coşkuyu şimdilik gölgede bırakıyor.