Cinnah 19 Apartmanı nın mimari yapısı 68 yıldır korunuyor

Türkiye’nin modern mimarlık tarihine yön veren yapılardan biri olan Cinnah 19 Apartmanı, taşıdığı mimari estetiğiyle dikkat çekiyor. 1957 yılından bugüne kadar hiçbir değişikliğe uğramadan bugüne ulaşan yapı, mimar Nejat Ersin tarafından tasarlandı.

Bayındırlık Bakanlığı Meydanlar Müdürlüğü’nde çalışanlar tarafından kullanılmak üzere inşa edilen apartman, ilerleyen yıllarda sivil kullanıma açıldı. 5 katlı ve her katta 5 dubleks daire ile toplam 17 daireye sahip olan apartman; Ankara manzaralı bir seyir terası, barbekü alanı, her evde bulunan şömine, terasında güneşlenme yerleri ve yüzme havuzu gibi özellikler taşıyor. Dairelerinden bazıları iş yeri, bazıları da ev olarak kullanılan binanın en önemli özelliği ise güney cephesindeki geometrik düzenli yarı açık duvar ile güneş ışınlarını gölgeleyerek doğal ışıklandırma düzeni sağlaması.

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Mimarlık Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Selda Bancı, Cinnah 19 Apartmanı'nın dönemine göre ütopik bir yapı olduğunu belirterek, "Cinnah 19, aslında özgün ismiyle Meydanlar Müdürlüğü İşçileri Yapı Kooperatifi, havaalanında çalışan mühendis ve mimarlara mesken oluşturmak amacıyla mimar Nejat Ersin tarafından 1956-57’de tasarlanmaya başlıyor ve 1960’larda yapımı tamamlanıyor. Mimar Nejat Ersin, bu binayı inşa etmeden önce kendi ifadesiyle kitapları ve dergileri tetkik ediyor.

Dönemin, modern mimarlığın önemli isimleri Le Corbusier, Oscar Niemeyer, Lucio Costa, Edward Durell Stone gibi mimaride öne çıkan isimlerin yapmış olduğu çalışmaları inceliyor. Özellikle o dönem için Le Corbusier'nin ikamet blokları, dubleks daireler ve Edward Durell Stone'un beton grillleri yani güneş kırıcı olarak adlandırdığımız yapı elemanları, Nejat Ersin’in oldukça ilgisini çekiyor. Bu anlamda Cinnah 19, 20’nci yüzyıl modern mimarlığının Ankara ve Türkiye'deki özgün örneklerinden biri. Orijinal durumunu koruyor. Yapıda özellikle kütlesel ve dış cephe yaklaşımları olarak bakarsak müdahaleler, yapısal değişimler söz konusu değil" diye konuştu.

Cinnah 19 Apartmanı’nın çatı terasında tasarlanan ve toplu halde yaşam kültürünü yansıtan sosyal mekanların, modern mimarlığın Türkiye'deki ilk örneklerinden olduğunu vurgulayan Bancı, "Yapının en önemli karakteristik özelliklerinden biri de şu an içinde bulunduğumuz iç sokak. Buna yarı açık bir koridor da diyebiliriz. Yapının şu an güney cephesinde bulunuyoruz ve Stone'dan ilhamla Nejat Ersin'in tasarladığı, brise-soleil güneş kırıcıları görüyoruz. Kullandığı bu yapı elemanları, mekanda, iç mekana yansıyan farklı ışık ve gölge etkileri yaratıyor.

Bu mekanı kapalı bir koridor yerine, gün ışığının ve temiz havanın girip çıktığı yarı açık bir mekana dönüştürüyor. Dairelere güney cephesinde yer alan bu iç sokaktan giriliyor. Mimarın, çatı ve teras katında planladığı kolektif yaşantı vurgusunu anmak gerekiyor. Yapının terasında küçük bir yüzme havuzu, güneşlenme terasları, bir Amerikan bar, buna hizmet verecek mutfak, lavabolar ve soyunma odaları gibi küçük hizmet mekanları planlanmış durumda" ifadelerini kullandı.

Cinnah 19 Apartmanı’nın dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes'in de dikkatini çektiğini söyleyen Selda Bancı, "Olayı bizzat mimar Nejat Ersin aktarıyor; Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes’in yapının önünden geçerken ilgilenip durmaları ve yakınlarda çalışan mimar Nejat Ersin'i çağırıp bilgi almak istemeleri, mimar ve mühendislere ait bir apartman olduğunu öğrendiklerinde de ilgiyle karşıladıklarını aktaran bir anısı var. Yapının ön ve arka cephesinin kapanmaması bağlamında belediyeye bildirilerek istimlak edildiği ve 1960 darbesi sonrasında 1964-1965 yıllarında yapılan yasal düzenleme ile istimlakin kaldırıldığı ve yapının bu ada parsel düzeninde bugünkü haline ulaştığını biliyoruz" dedi.

20’nci yüzyıldan kalma önemli sivil mimari örneklerin Ankara'da ve benzeri pek çok şehirde yıkılma riskiyle karşı karşıya olduğunu ifade eden Bancı, "Kentsel dönüşüm gibi girişimlerle apartmanların yıkılarak yenilenmesi gibi bir süreç yaşıyoruz. Oysa bu yapılar yaşam kültürüyle birer kanıt ve bugün her birimiz, bu yapıları korumakla ve gelecek nesillere miras olarak aktarmakla görevli durumdayız. Türkiye'nin ilk meslek örgütlerinden biri olan Mimarlar Derneği 1927'nin gelip bu yapı içerisine yerleşerek, burada yer alarak mimarlık kültürünün gelişmesine dayalı bütün aktivitelerini, merkezini buraya taşımasının yapı özelinde de olumlu etkileri oldu.

Cinnah 19'da bugün konutların yanı sıra mimarlık ve tasarım disiplinine ait ofis ve şirketler ile sanat galerileri bulunuyor. 6 tane de aile yaşıyor. Cinnah 19 sosyal medyada da ilgi çekiyor, popüler bir apartman. Gün içerisinde farklı kesimlerden ziyaretçiler alıyor. Yapının iç mekanlarını fotoğraflamak, çekimler yapmak isteyen pek çok öğrenci ziyaretçisi de oluyor ve şehir dışından, yurt dışından pek çok misafiri burada ağırlıyor. Bu bağlamda, Mimarlar Derneği 1927, yapının tanıtımında görev üstleniyor. Ama bir yönüyle de elbette yapılar yaşayan varlıklar ve zaman içerisinde yaş alıyorlar. Düzenli bir bakım ve onarıma ihtiyaçları var. Bugün bunlar ciddi bütçelerle sağlanabiliyor" diye konuştu.