Çocukları tehdit eden ‘ölüm tuzağı!’ Üç yaşındaki kız komada yaşam savaşı veriyor… Evdeki herhangi bir eşyada bulunabiliyor, tanı ise genelde gözden kaçıyor

Temmuz ayı başında Millie'nin karın ağrısı, yüksek ateş ve yeşil renkli kusma gibi şikayetleri hızla kötüleşti. Durumu ağırlaşan küçük kızın bağırsakları çalışmamaya başladı. Acil ameliyat için uçakla Bundaberg'den 370 km uzaklıktaki Brisbane'e sevk edilen Millie, yaşam destek ünitesine bağlandı. Doktorlar, ebeveynleri Emily ve Luke'a, önümüzdeki günlerin kritik olduğunu ve Millie'nin hayatta kalacağının kesin olmadığını söyledi.

BAĞIRSAĞININ BÜYÜK KISMI ALINDI

Yapılan tetkiklerde, Millie'nin farklı zamanlarda yuttuğu iki küçük, yüksek güçlü mıknatısın midesinin içinde birleştiği anlaşıldı. Bu mıknatıslar, bağırsaklarının delinmesine ve içeriğinin karın boşluğuna sızmasına yol açarak sindirim sisteminde felaket bir hasar yarattı.

Vücudunda şiddetli bir enfeksiyon ve sepsise (kan zehirlenmesi) neden olan bu durum nedeniyle, cerrahlar Millie'nin vücudundan bir litreden fazla irin boşalttı ve bağırsağının büyük bir kısmını almak zorunda kaldı. Önümüzdeki haftalarda Millie'nin bağırsağının yeniden birleştirilmesi için birden fazla ameliyat geçirmesi bekleniyor.

YASAKLAR YETMİYOR, FARKINDALIK HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR

Millie'nin ailesi, kızlarının başında olmak için tüm hayatlarını askıya almış durumda. Aile dostları tarafından başlatılan bir yardım sayfasında, "Bu, her ebeveynin kabusudur ve henüz bitmedi," ifadelerine yer verilirken, ailein artan faturalar, kira, seyahat ve yaşam masraflarıyla mücadele ettiği belirtiliyor.

Açılan yardım kampanyası, ailelerin aynı korkunç deneyimi yaşamaması için yüksek güçlü mıknatısların hayatı tehdit eden tehlikelerine dikkat çekiyor. Millie'nin yuttuğu türdeki mıknatıslar Avustralya ve Yeni Zelanda'da yasaklanmış olmasına rağmen, yurt dışından veya çevrimiçi olarak satın alınan ürünlerde bulunabiliyor.

Kampanyada, "Bu küçük ama güçlü mıknatıslar oyuncaklarda, buzdolaplarında, elektronik eşyalarda, hatta takılarda bile bulunabilir. Farkındalık yeterli değil ve bu durum neredeyse Millie'nin hayatına mal oluyordu. Mıknatıslar oyuncak değildir ve her ebeveyn ne kadar tehlikeli olabileceklerini bilmeyi hak ediyor" deniyor.

BENZER BİR VAKA DA TÜRKİYE’DEN

Millie’nin yaşadığı kâbusun çok benzeri geçtiğimiz hafta İstanbul’da yaşayan Mahmut ve İsmigül Nesim’in dört çocuğundan biri olan üç yaşındaki Berfin’in başına geldi. Berfin, mide ve bağırsaklarında 66 manyetik boncukla aylarca yaşadı. Bulantı ve kusma şikâyetiyle hastaneye kaldırılan minik kız, 5 saatlik kritik bir ameliyatla kurtarıldı. 

Opr. Dr. Mehmet Çakmak, minik Berfin'in vakasının şimdiye dek karşılaştıkları vakalar içinde rekor sayıda mıknatıs boncukla en şoke edici vaka olduğunu belirtti. Renkli mıknatısların küçük çocuklar için ölüm tuzağı olduğunu da vurgulayan Çakmak, "Her ay bu vakalarla karşılaşıyoruz, bu sözde oyuncakların satışı acilen yasaklanmalı" dedi.

TANI GENELLİKLE GÖZDEN KAÇIYOR, EN SIK BELİRTİ BULANTI VE KUSMA

“Herhangi bir küçük nesne gibi manyetik boncuklar da burundan başlayarak akciğerlere kadar olan solunum yollarına kaçtığında boğulma tehlikesi ve solunum yetmezliğine yol açabilir” diyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dr. Öğr. Üyesi Alper Özkılıç, mıknatıs yutma vakalarında en sık yaşanan belirtileri anlattı:

“Mıknatıs yutma vakalarında belirtiler daha geç olarak kendini gösterir çünkü çocuğun aralıklarla yuttuğu tek tek mıknatıslar zaman içinde birleşerek mide ve bağırsaklarda tıkanıklıklara ve dolaşım bozukluğuna yol açar. Bunlara bağlı belirtiler en sık bulantı kusma ve karın ağrısıdır. Bu şikayetlerle doktor başvurusunda genellikle bu tanı gözden kaçar fakat şikayetler tekrarlamaya başladığında doktorun çektirdiği karın grafisinde birleşmiş mıknatıs boncuklar görülerek tanı konur.”

YUTULAN MIKNATISLAR VÜCUTTA NASIL BİR HASARA YOL AÇIYOR?

Dr. Alper Özkılıç, “Yutulan çoklu mıknatıslar mideden ince bağırsaklara oradan da kalın bağırsaklara tek tek geçer. Fakat daha sonra bu boncuklar arasındaki manyetik çekim nedeniyle mide ve bağırsaklar arasında yapışmalar ve tıkanıklıklar olur. Aylarca aralıklı bulantı ve kusmalara yol açar. Eğer mide ve bağırsaklarda bu yapışma ve tıkanıklıklar sonucu dolaşım bozukluğu başlarsa mikrop üremesine bağlı kan zehirlenmesi yani sepsis tablosu gelişir. Bu aşamada ölümle sonuçlanabilir” dedi.

‘Çocuğum bir mıknatısı yutarsa ne yapmalıyım?’ sorusunun en doğru cevabı doktora gitmektir. Çocuğunuzun bu mıknatısları yuttuğunu düşünüyorsanız, derhal doktorunuzu arayarak danışmalı ve acil servise gitmelisiniz. Mıknatıs yuttuğundan şüphelenilen tüm çocuklara acil şekilde röntgen çekilmesi gerekir. Röntgen çekimi ile yemek borusunda pil olup olmadığının anlaşılmasına kadar çocuğa herhangi bir içecek veya yiyecek verilmemeli, çocuk kusturulmamalıdır.

ACİLLERE GEŞEN VAKA SAYISINDA ARTIŞ VAR

Türkiye’de acil servislere mıknatıs yutma sebebiyle gelen çok fazla çocuk var mı? diye sorduğumuz Özkılıç, “Son 10 yılda geliştirilen ve satışı yaygınlaşan küçük ve güçlü mıknatıs setleri, yetişkinler için stres oyuncakları olarak satılsa da genellikle çocuklar tarafından yutulmakta ve ciddi yaralanmalara hatta ölüme yol açıyor” dedi ve ekledi:

“Türkiye’de de acil servislere mıknatıs yutma sebebiyle gelen çocuk sayısında artış görülüyor. Büyükşehirlerde büyük referans hastanelerine bu sebeple ayda 3-5 vakanın başvurduğu bildiriliyor.”

MANYETİK BONCUK KULLANIMI TÜRKİYE’DE YASAK MI?

Dr. Alper Özkılıç, Türkiye’de manyetik boncuk kullanımı tamamen yasak olmadığını söyledi, “Ancak uyarı etiketi olmadan satış yapılamaz. Uygun uyarı taşıyan ürünler piyasaya arz edilebilir; aksi halde satış, ithalat veya dağıtım yasadışıdır. Ancak gerçek vakalar, uygulanmanın eksik olabileceğini veya uyarısız ürünleri hala dolaşımda olabildiğini gösteriyor” dedi.

İŞTE TEHLİKELİ MIKTANISLAR BULUNAN EŞYALAR

Tehlikeli mıknatısların bulunabileceği ev eşyaları: Buzdolabı süsleri, kablosuz kulaklıklar, hoparlörler, araç içi telefon tutucuları, laptop fanları, sabit diskler, mutfak dolaplarının kapak kilitleri, mıknatıslı perde tutucular, masa lambaları, modüler mobilyalarda kullanılan manyetik bağlantılar, mıknatıslı kırtasiye ve ofis ürünleri (mıknatıslı kalem, kitap ayracı, manyetik beyaz tahta aksesuarları, manyetik zımba).

Tehlikeli mıknatısların bulunabileceği oyuncaklar: Manyetik inşa setleri, mıknatısla çalışan yapbozlar ve eğitim oyuncakları, sahte piercing veya takı setleri, slime içine katılan mıknatıslar, antistres mıknatıs topları.

ABD Tüketici Ürünleri Güvenlik Komisyonu (CPSC) 2009-2011 yılları arasında mıknatıs yutmasının 1700 hastane ziyaretine yol açtığını bildirdi. Hastaların çoğu çocuktu. CPSC, 2014 yılında manyetik oyuncakların satışını yasakladı. Mıknatıs setlerine getirilen yasak, üreticilerin itirazı üzerine 2010 yılında bir yargıç tarafından kaldırıldı. Yargıç, CPSC’nin mıknatıs setlerinin fizik, biyoloji ve geometri kavramlarını modellemek ve açıklamak için kullanımını hesaba katmadığını ileri sürdü. Mahkeme, üreticilerin kendi güvenlik standartlarını belirlemelerine izin verdi. Bu, bazı durumlarda uyarılar ve ambalaj değişiklikleri anlamına geliyordu. Ancak bu eylemler gönüllü olduğu için bazı ürünlerin ambalajlarında uyarılar yer almıyordu. Yasağın uygulanması sırasında vaka sayısı önemli ölçüde azalmış, ancak yasağın kaldırılmasından dolayı istikrarlı bir şekilde artmıştır. 2019 yılında Zehir Danışma Merkezine 1600 vaka bildirilmiştir. Bu sayı, 2016 yılında bildirilen vaka sayısının 6 katıdır. Ekim 2022’de yüksek güçlü mıknatıslar için yeni bir güvenlik standardı yürürlüğe girdi. Bu standart, birden fazla gevşek mıknatıs veya ayrılabilen mıknatıs içeren yenilikçi masa oyuncakları da dahil olmak üzere belirli ürünler için geçerli. Bu ürünlerdeki mıknatısların artık çocukların yutamayacağı kadar büyük olması veya yutulduğunda iç yaralanma riskini azaltmak için daha zayıf manyetik alanlara sahip olması gerekiyor.