Çöp sandı meğer hazineymiş Sözcü Gazetesi

Meksika'nın yüksek dağlarında yer alan izole bir mağarada, bir mağara araştırmacısı yıllar boyunca gizli kalmış inanılmaz bir keşfe imza attı. Mağara bilimci Katiya Pavlova, Guerrero eyaletindeki Tlayócoc adlı mağarada başta çöp sandığı eşyaların aslında yüzlerce yıl öncesine dayanan kutsal ritüel objeleri olduğunu ortaya çıkardı.

Deniz seviyesinden yaklaşık 2.380 metre yükseklikte bulunan Tlayócoc Mağarası, adını Nahuatl dilinde “Porsuk Mağarası” anlamına gelen bir kelimeden alıyor. Su ve yarasa gübresi kaynağı olarak bilinen bu mağara, yerli halkın bildiği bir yer olsa da kimsenin içine girmeye cesaret edememişti. Ta ki Eylül 2023’te Pavlova ve yerel rehber Adrián Beltrán Dimas mağaraya adım atana dek.

İkili, mağaranın derinliklerine indikçe daha zorlu bir yolculukla karşılaştı. Mağaranın yaklaşık 150 metre derinliğinde tavanın alçaldığı bir noktada, sadece 15 santimetrelik bir boşluktan geçmek zorunda kaldılar. Pavlova, "Adrian korkmuştu ancak önce ben geçerek ona bunun mümkün olduğunu gösterdim" diyerek yaşadıkları anları aktardı.

Bu zorlu geçişin ardından mağaranın derinliklerinde saklı 14 adet ritüel objesi gün yüzüne çıktı. Aralarında Strombus cinsine ait süslü bir salyangoz kabuğu, deniz kabuğundan yapılmış dört bilezik, taş diskler ve karbonize olmuş bir ağaç parçası bulunan eserler, ilk bakışta sade görünse de arkeolojik açıdan büyük önem taşıyor.

INAH (Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü) yetkilileri tarafından yapılan incelemeler sonucunda, objelerin düzeni ve yerleştirildiği konum, doğurganlık ritüellerine işaret etti. Özellikle bileziklerin, fallik çağrışımlar taşıyan sarkıtların çevresine dikkatlice yerleştirilmiş olması, bu teoriyi güçlendirdi.

Arkeolog Miguel Pérez Negrete, mağaraların İspanyol öncesi Mezoamerikan kültürlerde kutsal kabul edildiğini ve yeraltı dünyasının bir simgesi olarak görüldüğünü belirtti. Tlayócoc’un da bu anlamda bir doğurganlık tapınağı işlevi görmüş olabileceği düşünülüyor. Bulunan üç bilezikte, Venüs gezegeni ve zaman döngüsüyle bağlantılı "xonecuilli" adlı S şeklindeki semboller yer alırken; başka bir süsleme ise yaratıcı tanrı Quetzalcoatl’ı betimleyen bir figürü temsil ediyor olabilir.

Objeler, sabit nem oranı sayesinde yüzyıllardır bozulmadan kalmayı başardı. Uzmanlar, bu eserlerin MS 950-1521 arasına tarihlenen Postklasik döneme ait olduğunu ve bölgedeki az bilinen Tlacotepehua kültürüne mensup kişilerce yapılmış olabileceğini değerlendiriyor.