Dardanos un 2 bin 500 yıllık tümülüsü yeniden inceleniyor

Çanakkale'de 1959'da çimento fabrikasına ait inşaat çalışmaları sırasında bulunan 2 bin 500 yıllık Dardanos Tümülüsü'nün gizemi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve dünyanın çeşitli üniversitelerinden bilim heyeti tarafından yeniden inceleniyor.

Troas Bölgesi’ndeki bilinen en eski tümülüslerden olan mezar yapısı, koridor, ön oda ve asıl mezar odası olmak üzere üç bölümden oluşuyor.

İnşaat sonrası İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde görevli arkeologlarca yapılan kurtarma kazısı sırasında mezar odasında kum taşından yapılmış 3 yatak, inhumasyon (toprağa gömme) ve kremasyon (yakılarak gömme) olarak yerleştirilmiş birçok insan gömüsü ve ölü hediyeleri bulundu.

Kurtarma kazısında bulunan ahşap mobilyalar, ipek kumaş parçaları, altın süs eşyası, heykelcikler, sepetler, müzik aletleri, bronz, seramik ve ahşap kaplar, kandiller, kemik, sedef ve cam eşya, Çanakkale Arkeoloji Müzesi'nde koruma altına alındı.

Eserler, halen Troya Müzesi'nde korunuyor.

"ÇOK ÖNEMLİ BİR TÜMÜLÜSÜ İNCELİYORUZ"

Çalışmanın yürütücüsü Oxford Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuna Şare Ağtürk, Dardanos Tümülüsü'nün arkeoloji alanında çok önemli bir yapı olduğunu söyledi.

İncelemelerin ÇOMÜ, Troya Müzesi ve Oxford Üniversitesi işbirliğinde yürütüldüğünü belirten Ağtürk, "Tümülüs, 1959'da kazılmış, içeriği açısından UNESCO tescilli Gordion-Kral Midas ya da Vergina-Kral Philip mezarları ile karşılaştırılabilecek çok zengin bir tümülüs. Buradan çıkarılan eserler, şu anda Troya Müzesi'nde bulunuyor. Troya Müzesi ve Rektör Hocamızın desteği ve Oxford Üniversitesinin de ortaklığıyla yurt dışından gelen hocalarla bilim heyeti kurduk. Bütün eserleri tekrardan değerlendiriyoruz. Ekibimizde farklı bilim alanlarından farklı bilim insanlarımız var, sanat tarihçileri, arkeobotani uzmanları, malzeme bilimciler, epigraflar, fizikçiler var. Hep beraber bu buluntuları ve tümülüsü inceliyoruz" diye konuştu.

Çalışmaların hem Troya Müzesi'nde hem de tümülüste sürdüğünü anlatan Ağtürk, şu bilgileri paylaştı:

"Müze ve alan çalışmalarımız tamamlandıktan sonra da bu konuda bir kitap projemiz var. Aynı zamanda bir sergi yapmayı planlıyoruz. Dardanos başlığı altında bir sergi yapacağız. Burada yapılan ilk kurtarma kazısında bulunan bütün eserleri yeniden inceliyoruz. Burası milattan önce 5. yüzyıldan milattan sonra 2. yüzyıla kadar antik Dardanos’un ileri gelen bir ailesi için kullanılmış anıt mezar. İçerisinde mücevherler, süs eşyası, müzik aletleri, heykeller, kutu oyunları, sunu ve ilaç kapları gibi birçok mezar hediyesi bulunmuş.

Yeni bilimsel yöntemlerle incelendiğinde bu buluntular, bize bölge halkının kültürünü anlamak adına inanılmaz veriler sunuyor. Şimdi teknoloji değiştiği için arkeoloji de değişti. Mesela bulunan kapların içeriğinden ne tür ilaçlar ürettiklerine ya da ne tür kozmetik malzemeler kullandıklarına dair birçok bilgi edinebiliyoruz. Özellikle, eserler içerisinde çok önemli Afrodit heykelimiz var. Hem üretim teknolojisi hem de üzerindeki korunmuş renkleri ve altın işlemeleri açısından heykelin dünyada bilinen başka bir örneği yok. Bu heykelin, müzik aletlerinin ve diğer korunan kıyafetlerin yeniden dijital rekonstrüksiyonlarını yapıyoruz. Aslında hem Dardanos'un hem de Çanakkale'nin sembolü haline gelebilecek eserler bunlar çünkü çok ünikler."

Ağtürk, eserlerin bulunduğu gibi paketlendiklerini ve çok iyi korunduklarını dile getirerek, arkeolojide çok nadir bulunabilen organik malzemelere ulaştıklarını söyledi.

"Kumaşlar, tekstil kıyafetler, ayakkabılar, ahşap müzik aletleri var, bunları inceliyoruz" diyen Ağtürk, şunları kaydetti:

"Mesela ayakkabılar, ahşap ve deriden yapılmış, kadınlara ait ayakkabıların üzeri altın işlemelerle bezenmiş. Ayakkabı üretiminde hangi ağacı, hangi hayvan derisini kullanmışlar, ne tür yapım aşamaları izlemişler, anlamaya çalışıyoruz. Burada yaşayan insanların nasıl üretim yaptıklarını, nasıl modalarının olduğu, nasıl ilaç ya da kozmetik malzeme ürettiklerine dair bilgilere ulaşmaya çalışıyoruz.

Genel olarak buluntular bölgede yüksek statülü, müzik ve entelektüel eğitim almış kadınların varlığına ve önemine işaret ediyor. Sadece Dardanos ve Çanakkale özelinde değil aslında tüm arkeoloji bağlamında çok heyecan verici verilere ulaşıyoruz. Bir yıl sonra bütün çalışmaları bitirip sonuçları, güzel bir sergiyle ve kitapla herkesle paylaşmayı planlıyoruz. Bugün yaptığımız bu çalışma süreciyle Dardanos'un üniversitemiz ve Troya Müzesi için çok güzel bir alana dönüşmesini umut ediyoruz."

"DARDANOS'U KÜLTÜR MEDENİYET MERKEZİ HALİNE DÖNÜŞTÜRMEK İSTİYORUZ"

ÇOMÜ Rektörü Prof. Dr. Cüneyt Erenoğlu da Dardanos Tümülüsü'nün üniversite sınırlarında bulunan önemli bir arkeolojik yapı olduğunu söyledi.

Bölgenin yaklaşık yarım asır önce bulunduğunu ve ilk kez kazıldığını dile getiren Erenoğlu, "Burası Dardanos'a da adını veren bir kral mezarı. Biz bölgeyi 1 yıl önce peyzaj yönünden elden geçirdik. Çok atıl durumdaydı. Tuna Şare Ağtürk Hocamızın da katkılarıyla burada önemli bir çalışmaya başladık. Troya medeniyetinin de aslında izlerini taşıyor burası, kral mezarı olması hüviyetiyle. Kıymetli hocalarımız, akademik, ekonomik yönden ilk çalışmaları yapıp bize bir yol haritası çizecekler" dedi.

ÇOMÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sencan Altınoluk da bu projenin çok kıymetli olduğunu ifade etti.

Çalışmanın Çanakkale ve Troas bölgesi için çok önemli olduğunu vurgulayan Altınoluk, "Sikkeler tarihi üzerinden çalışıyorum. Dardanos'un tarihini bu yönüyle bir şekilde inşa etmeye çalışacağız. Bütün buluntularla, hepsi birbiriyle ilişkili. Burada Dardanos kenti, Troas bölgesinin en erken kentlerinden. Dolayısıyla birbirleriyle ilişkileri açısından da bazı gerçekleri ortaya çıkaracak bir çalışma yapmış olacağız" şeklinde konuştu.

Avusturya Bilim Akademisinde görevli Dr. Christos Tersiz de böyle bir projenin parçası olduğu için mutluluk duyduğunu belirterek, "Benim uzmanlığım müzik aletleri. Burada çok ünik müzik aletleri bulunmuş. Ben burada bulunan eserler arasında 3 enstrüman olduğunu, bunların da harplar olduğunu tespit ettim, bunları çalışıyorum. Tüm parçalar birleştiğinde bu eserlerin toplam 3 adet olduğunu kesin anlayabilirsek burada en azından 3 kadın gömüsünün olduğunu tahmin ediyorum" dedi.

Bu çalışmada bulunmaktan dolayı memnuniyet duyduğunu ifade eden Oxford Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Maria Stamatopoulou da "Dardanos Tümülüsü, sadece Troas için değil tüm Akdeniz Havzası için çok önemli. Çok fazla organik materyal bulunduğu için burada yaşayan insanların nasıl üretim yaptıklarını ve yaşam biçimlerinin de anlaşılması için önemli bir kaynak olarak karşımıza çıkıyor" diye konuştu.