Demografik alarm: Türkiye 2040’ta yaşlılar ülkesi olacak Sözcü Gazetesi

TÜSİAD'ın yayınladığı “Yaşlılık Politikaları Araştırması: Demografik Dönüşüm ve İhtiyaçlar” başlıklı raporu, Türkiye'de sağlıklı yaşamdan, demografik yapıya kadar alarm verdiğini ortaya koydu. Sağlıklı yaşam süresi hızla azalırken, kendini mutlu hissedenlerin oranı da düştü.

Raporda, 2040 yılında Türkiye’de her altı kişiden birinin 65 yaş ve üzeri olacağı belirtiliyor. Öngörülen bu tarih dünya ortalamasına göre 10 yıl erken. Bunun yanı sıra küresel eşik 2050 olarak tahmin ediliyor. Ayrıca Türkiye'de 55-64 yaş aralığındaki nüfus azalırken, 75 yaş ve üzeri grubun yaşlı nüfus içindeki payı artacak.

MUTLULUK VE SAĞLIK ALARM VERİYOR

Raporda, yaşlı bireylerin mutluluğunda ciddi bir düşüş yaşandığı ifade edildi. 2018 yılında kendini mutlu hisseden 65 yaş üstü bireylerin oranı %61,2 iken, bu oran 2023’te %56’ya düştü. Türkiye, kişi başına düşen GSYH açısından dünya ortalamasının üzerinde yer almasına rağmen, yaşlıların mutluluk düzeyinde ortalamanın altında kalıyor. Dünya Mutluluk Raporu'na göre 60 yaş ve üzerindeki bireylerin mutluluğu açısından Türkiye 143 ülke arasında 92. sırada.

SAĞLIKLI YAŞAM SÜRESİ KISALIYOR

2000 yılında küresel ortalama yaşam süresi 66 yıl iken, 2021 itibarıyla bu rakam 71 yıla çıktı. Türkiye’de doğuşta beklenen yaşam süresi kadınlar için 76 yıl, erkekler için 70.8 yıl olarak belirtiliyor. Fakat sağlıklı yaşam süresi de açıklanan raporda azalma eğiliminde. Örneğin, 65 yaşındaki bir bireyin sağlıklı yaşayacağı süre 2016-2018 döneminde 6.6 yılken, 2020-2022 aralığında bu süre 6.3 yıla geriledi. Türkiye’de yaşlı bireylerin yaklaşık %79’u kronik hastalıklara sahip ve %32’si bu durumun günlük yaşamlarını ciddi biçimde etkilediğini belirtiyor. Ayrıca yaşlıların %27’si evde bakım talep ederken, bu hizmetten faydalanabilenlerin oranı yalnızca %2.5.

DEMOGRAFİK ALAN DARALIYOR

Etkinlikte konuşan TÜSİAD Sosyal Kalkınma Yuvarlak Masası Başkanı Yılmaz Yılmaz, Türkiye’nin demografik avantaj döneminin sona ermekte olduğuna dikkat çekti. Türkiye’nin hala genç nüfus yapısına sahip olduğunu belirten Yılmaz, bu fırsatın etkili şekilde değerlendirilebilmesi için çalışma çağındaki bireylerin niteliğinin artırılması, üretkenliğin desteklenmesi ve sosyal güvenlik sistemlerinin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı.

POLİTİKA ÖNERİLERİ VE YOL HARİTASI

Rapor, yaşlı nüfusa yönelik sürdürülebilir bir gelecek inşa edebilmek adına kapsamlı öneriler sunuyor:

Politika Geliştirme: Yaşlılık politikaları bütüncül ve veri temelli bir yaklaşımla ele alınmalı; kurumlar arası iş birlikleriyle uygulamaya konulmalı.

Sağlık ve Bakım Erişimi: Koruyucu sağlık hizmetleri yaygınlaştırılmalı, yaşlıların özel ihtiyaçlarını karşılayabilecek erişilebilir sağlık ve bakım çözümleri geliştirilmeli.

Bakım Altyapısının Güçlendirilmesi: Kurumsal bakım kapasitesi artırılmalı; uzun dönemli ve evde bakım hizmetleri yaygınlaştırılmalı. Kaliteli hizmet sunumu yasal düzenlemelerle güvence altına alınmalı.

Ekonomik Güvence: Yaşlı yoksulluğu ile mücadele kapsamında emeklilik sistemi ve sosyal yardımların kapsayıcılığı artırılmalı, sürdürülebilir finansal yapılar kurulmalı.

Yaş Dostu Şehirler: Sağlıklı ve aktif yaşlanmayı teşvik edecek şehir planlamaları yapılmalı; erişilebilir konutlar, ulaşım imkânları ve sosyal alanlar yaygınlaştırılmalı.

Toplumsal Katılım ve Dayanışma: Yaşlıların toplumsal hayata katılımı desteklenmeli, kuşaklar arası dayanışmayı artıracak sosyal etkinlikler ve ortamlar sağlanmalı.