Deniz Hoca’dan muhteşem buluş

Türk bilim insanı Deniz Kent, ABD’de Silikon Vadisi’nde kurduğu Prolific Machines Ar-Ge Laboratuvarı ve opto-genetik (ışıkla hücreleri araştıran) çalışmalarıyla dünya ilaç ve et sektörüne adını yazdıracak bir buluşa imzasını attı. Işıkla hücreleri kontrol etmeyi başaran Kent, kanserden demansa kadar hücreyle yapılan ve antikor çeşitlerini içeren tüm ilaçları çok uygun maliyetlere üretimini gerçekleştiriyor. Ayrıca ABD’de çok sayıda şef, ışık hücrelerinden yeni et çeşitleri üretilmesi için firmaya yatırım yaptı. Her şefin kendi etini dizayn edebileceğini belirten Kent, “Lokantacılık için yeni bir çağ diyebiliriz. Hiçbir hayvana ait olmayan, daha farklı, bildiğimizin dışında da et tatları olacak” dedi. Time Magazine’in de 2024’ün ‘Top Inventions’larından (En iyi buluşlar) biri olarak seçtiği Prolific Machines, ayrıca Bill & Melinda Gates Vakfı’ndan da daha yüksek kaliteli ve daha uygun fiyatlı monoklonal antikorlar üretmek için hibe aldı.

İLAÇLAR DAHA UCUZA ÜRETİLECEK

Kent, ışıkla hücreleri kontrol ettiği yeni keşfi ve gelecekte insanlığa sağlayacağı yararlarına ilişkin sorularımızı özetle şöyle yanıtladı: “Keşfimiz, optogenetik olarak adlandırılan, optik ve genetik bilimlerinin aynı anda kullanıldığı bir bilim dalı ile hücrelerin ışığa duyarlı proteinleri sentezlemesini sağlamak. Bu yöntemle hücreleri ışıkla kontrol edebiliyoruz. Değişik renkte ışık ile hücrelere müdahale ederek seçilmiş proteinleri daha az kimyasal ile ve daha güvenli şekilde sentezleyebiliyoruz. Biyolojiden yapılan herhangi bir ürünü de böyle üretebiliyoruz. Mesela ilaç, et, süt ürünleri, plastik... Hücreden yapılan herhangi bir şey veya hücrelerin yaptığı herhangi bir şey. Işık kullanarak, hücreden her şeyi yapabiliyoruz. Şu an ilk önce ilaçlar üzerinden çalışmaya başlıyoruz. Bu ilaçları, kullandığımız teknoloji ile daha ucuza üretebiliyoruz. 200 litrelik bir reaktörümüz var. Hücreyle yapılan tüm ilaçları üreteceğiz. Kimyayla yapılan ilaçlar olmayacak. Özellikle protein ilaçları; mesela antikor ve antikor çeşitleri olacak. Şeker, kanser, demans gibi birçok hastalığa yardım edebiliyor bu ilaçlar.  Dünya çapında ışık kullanarak ilaç üretimine gelecek 5 sene içerisinde başlayacağız.”

GERÇEK ETLE HİÇ BİR FARKI YOK

Et üretimiyle ilgili çalışmaların 2-3 yıl içinde artacağını söyleyen Türk bilim insanı Kent, “Işıkla Wagyu (Japon ineği) eti yaptık. Sadece yatırımcılara göstermek için. 30 yatırımcıya yedirdik. Bu et üretimi daha sağlıklı da olacak. Mesela proteinini yükseltebiliyorsun, vitamin ve mineral değerlerini yükseltebiliyorsun. Birçok şef bize yatırım yaptı ve o şefler bu teknolojiyi kullanarak yeni et çeşitlerine ulaşmak istiyorlar. Yani sadece hayvanların eti değil, kendilerinin desenlediği et. Düşünün yani her şef kendi etini dizayn edebiliyor. Lokantacılık için yeni bir çağ diyebiliriz. Hiçbir hayvana ait olmayan, bildiğimizin dışında da et tatları olacak” dedi.

90 MİLYON DOLAR YATIRIM ALDI

 Hataylı bir ailenin çocuğu olan Deniz Kent, Silikon Vadisi’nde kurucu ortağı olduğu Prolific Machines şirketi ile dikkat çekiyor. Time Magazine’nin 2024’ün “Top Inventions” listesine girmeyi de başaran Prolific Machines, dünyanın en iyi yatırımcılarından yaklaşık 90 milyon dolar da yatırım aldı. 

TÜRKİYE’DE DE İKİ FABRİKA KURACAĞIM

Projesini Türkiye’ye de taşımayı planlayan Deniz Kent, “Işık kullanarak biyoüretim yapmak yeni bir buluş ve Türkiye’de bunu kimse bilmiyor. Bu Türkiye için de önemli bir teknoloji olacak. Çünkü yemek yapabiliyorsun, ilaç yapabiliyorsun, birçok ihtiyacımızı bununla giderebiliyorsun. Şu an fabrikamız Amerika’da; ama Türkiye’de de iki fabrika açmayı düşünüyorum. Biri ilaç için, diğeri de et için” diyor.