Deprem uyarılarında yeni dönem: Google 2 milyardan fazla telefonla sarsıntıları tespit ediyor Teknoloji Haberleri

Depremleri saniyeler öncesinden haber vermek artık sadece yer altına gömülü sismik istasyonlarla sınırlı değil. Google’ın geliştirdiği yeni sistem, dünyadaki iki milyardan fazla Android telefonu birer mikro sismograf gibi kullanarak erken uyarı ağlarına alternatif bir yapı oluşturdu. 98 ülkede milyonlarca kişiye deprem uyarısı gönderen bu sistemin, özellikle gelişmiş teknolojik altyapısı olmayan bölgelerde hayat kurtarıcı etkisi olması bekleniyor.

Google’ın Android telefonlar üzerinden kurduğu küresel deprem uyarı sistemi, üç yılda 11 binden fazla depremi tespit etti. Sarsıntılardan elde edilen verilerle çalışan bu sistem, sabit sismik istasyonlara ihtiyaç duymadan toplu hareket verileriyle yerel depremleri belirleyebiliyor. Her ne kadar kusursuz olmasa da, uzmanlara göre bu dijital ağ, özellikle erken uyarı altyapısı olmayan ülkelerde kritik bir boşluğu doldurabilir.

Google Android telefonları deprem dedektörüne dönüştürüyor

Firstpost'ta yer alan habere göre; Google’ın 2021 ile 2024 yılları arasında iki milyardan fazla Android telefondan topladığı hareket sensörü verileriyle depremleri tespit ettiği ve 98 ülkede milyonlarca kişiye otomatik uyarılar gönderdiği ortaya çıktı. Geçtiğimiz hafta Science dergisinde yayımlanan bir analiz, sistemin geleneksel sismometrelerle yarışacak düzeyde hassas çalıştığını ortaya koydu.

Analize göre, sistem bugüne kadar 11 binden fazla deprem kaydetti ve performans açısından geleneksel sismometrelere denk sonuçlar verdi.

Bağımsız deprem araştırmacıları, Google’ın sistemini takdir ederken, kamu yetkililerinin bu sisteme güvenmeden önce Google’ın sahip olduğu teknolojiye dair daha fazla şeffaflık çağrısında bulunuyor.

Uyarı sistemine erişim 10 kat arttı

Meksika, Japonya ve ABD’nin batı kıyısı gibi bazı bölgelerde klasik sismometre tabanlı erken uyarı sistemleri uzun süredir kullanılıyor. Google ise 2020 yılında Android telefonları kullanarak erken sarsıntıları tespit edebilen kitlesel kaynaklı bir sistem başlatmıştı.

Son üç yıla ait veriler bu sistemin etkili olduğunu ve zamanla iyileştiğini ortaya koyuyor. Google, her yıl dünya genelinde binlerce kişinin deprem nedeniyle hayatını kaybettiğini ancak mobil tabanlı uyarı sistemleri sayesinde 2019’dan bu yana erken uyarıya erişimin 10 kat arttığını belirtiyor.

California Teknoloji Enstitüsü’nden sismolog Allen Husker, Nature dergisine verdiği demeçte, “Bu gerçekten etkileyici. Dünya genelindeki çoğu ülkenin bir deprem erken uyarı sistemi yok ve bu sistem bu boşluğu doldurabilir,” ifadelerini kullandı. Ancak o da Google’ın veri ve algoritmalarına daha fazla erişim gerektiğini savunuyor.

Google’ın bilim insanları ise mümkün olduğunca şeffaf olduklarını, ancak telefonlardan toplanan ham verilerin gizlilik nedeniyle paylaşılmadığını belirtiyor. Science dergisindeki makalenin de sistemin nasıl çalıştığını daha iyi anlatmak amacıyla hazırlandığını vurguluyorlar.

Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’den sismolog ve Google misafir öğretim üyesi Richard Allen, “Bu makalenin esas amacı buydu. Umarım araştırma camiası bunu takdir eder,” dedi.

Deprem uyarı sistemi nasıl çalışıyor?

Android Deprem Uyarı Sistemi, doğruluktan çok kapsayıcılığı ön planda tutuyor. Android kullanıcılarının büyük kısmı, telefonlarında hareket verisi toplamaya varsayılan olarak izin verdiği için, sistem geniş bir kullanıcı ağına yayılıyor.

Google’ın algoritmaları, farklı bölgelerdeki jeolojik ve inşaat yapıları ile telefonlardaki sensör farklılıklarını dikkate alarak sinyalleri analiz ediyor.

Ancak büyük depremleri tespit etmede hâlâ zorluklar yaşanabiliyor. Sistem, 2023 yılında Türkiye’de meydana gelen iki büyük depremi olduğundan daha düşük ölçtü ve 4,5 milyon uyarı gönderdi. Ancak algoritmada yapılan güncellemeler sonrası yapılan yeniden analiz, sistemin o zamanlar 10 milyon telefona acil “Harekete Geç” uyarısı gönderebileceğini ortaya koydu.

Washington Üniversitesi’nden sismolog Harold Tobin, “Bu gelişmeler, Google’ın 2023’ten bu yana sistemi geliştirmek için çalıştığını ve bunun somut olumlu sonuçlar verdiğini gösteriyor,” değerlendirmesinde bulundu.