Dev altın madeninde gizli anlaşma iddiası

Kırgızistan’da madencilik sektöründe yeni bir adım atıldı. Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamaya göre, Cumhurbaşkanı Sadr Caparov, Isık Göl bölgesine düzenlediği çalışma ziyareti sırasında devlete bağlı Kumtör altın madenini ziyaret ederek, maden çalışanlarıyla bir araya geldi. Açıklamada, Caparov’un şimdiye kadar yer üstü üretim teknolojisinin kullanıldığı altın madeninde, yer altı üretim projesini resmi olarak başlattığı bildirildi.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov ziyareti sırasında yaptığı konuşmada, madenin 23 Ağustos 2022 tarihinde devlet mülkiyetine geçtiğini ve yüzde 100 devlet şirketi ilan edildiğini hatırlattı. Önemli bir etkinliğin gerçekleşmekte olduğuna işaret eden Caparov, "Kumtör madeninde yer altı altın üretimine ilişkin çalışmalar resmi olarak başlamıştır. Kumtör’de üretim projesinin başlatılması, çevreyi koruma ve bugüne kadar hayatta kalan buzullarımızı korumak için atılan önemli bir adımdır" ifadelerini kullandı.

"YABANCI ŞİRKET, YOZLAŞMIŞ MEMURLARLA GİZLİ ANLAŞMALAR YAPTI"

Yer altı üretimi ile ilgili çalışmaların 20 yıl önce başlaması gerektiğine vurgu yapan Sadr Caparov, "Ancak yabancı şirket, eski yetkililer ve yozlaşmış memurlarla gizli anlaşmalar yaparak daha ucuz ve kolay bir seçenek olan açık ocak madenciliğini tercih etti ve bu şekilde buzulları yok etti. Davidov ve Lısıy gibi ünlü buzulların büyük kısmını kaybettik" diye konuştu.

Madenin kamulaştırıldığı gün yer altı üretim projesine başlama talimatı verildiğini, böylece yerli uzmanların çalışmalarıyla ilk yer altı cevherlerinin çıkarılmaya başladığını kaydeden Caparov, "Bugün itibarıyla yaklaşık bin 600 metre tünel kazıldı ve Kumtör ton başına 5 gramdan fazla altın içeren değerli cevherleri çıkarmaya hazır" dedi. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadr Caparov, yer altı üretim proje süresinin 17 yıl olarak hesaplandığını ve 147 ton altınlık jeolojik rezervlerin devlet bilançosuna kaydedildiğini aktardı.

"KUMTÖR, 40-50 YIL DAHA ÜLKE VE HALKIN YARARINA ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEKTİR"

Yer altı üretimin en önemli avantajının aşırı miktarda boş kayaçların çıkarılmasını kısıtlamak olduğunu dile getiren Caparov, "Açık ocak yönteminde 1 ton cevher elde etmek için 60 tona kadar boş kayaç çıkarılması gerekiyordu, bu da dünya standartlarına göre aşırı bir miktardır. Kumtör’ün büyük bir geleceği var, 40-50 yıl daha ülke ve halkın yararına çalışmaya devam edecektir" dedi. Caparov, yer altı üretimin yanı sıra açık ocak üretiminin devam edeceğini, ancak önceliğin kademeli olarak yer altı madenciliğe verileceğini belirtti.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadr Caparov, mayıs 2021’den bu yana Kumtör’den elde edilen gelirin 3 milyar 445 milyon dolar olduğunu söyleyerek, "Ülke bütçesine vergi ve diğer ödemeler şeklinde 891 milyon dolar girdi. Bu süre zarfında 54 tondan fazla altın üretildi. Kumtör’un yabancı bir şirket tarafından yönetildiği 28 yılda, Kırgızistan sadece 100 milyon dolar temettü elde etti. Son 3 yılda 441 milyon dolar temettü aldık" dedi.

MADENİN MÜLKİYETİ, 2022 YILINDA TAMAMEN KIRGIZİSTAN’A GEÇTİ

Kırgızistan hükümeti, Kanada merkezli Centerra Gold Inc. 2004’ten itibaren işlettiği Kumtör madenine, çevreye büyük zarar vermek ve ulusal çıkarları karşılamamak gerekçesiyle 2021 yılında kayyum atamıştı. Suçlamaları kabul etmeyen şirket, Ontario Yüksek Mahkemesi’ne başvurmuş, daha sonra madenden çekilmişti. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadr Caparov, 2022 yılında madenin mülkiyetinin tamamen Kırgızistan’a geçtiğini duyurmuştu. Kumtör madeni, 2020’de ülke ekonomisinin yüzde 12,5’ini oluşturmuştu.

Kumtör projesinde yolsuzluk olaylarına ilişkin açılan davada ise aralarında eski başbakan, bakan ve milletvekillerinin bulunduğu yetkililer gözaltına alınmıştı.