Devlet Hatun un uğruna gözyaşı döktüğü, Bursa nın incisi bakın nasıl il oldu Sözcü Gazetesi

Bir dönem Osmanlı'nın önemli sancaklarından biri olan ve Devlet Hatun’un çeyizi olarak Osmanlı topraklarına katılan Kütahya’nın, il statüsüne yükselişinin tarihi süreci dikkat çekti. Yıldırım Bayezid’in valilik yaptığı şehir, hem Osmanlı’ya geçiş süreci hem de Milli Mücadele’deki kritik rolüyle öne çıkıyor.

GERMİYANOĞULLARI’NDAN OSMANLILARA

Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasının ardından 1277’de Kütahya ve çevresi Germiyanoğulları Beyliği’ne geçti. Başkent ilan edilen şehir, 1381 yılında Osmanlı padişahı I. Murad’ın oğlu Yıldırım Bayezid ile evlenen Devlet Hatun’un çeyizi olarak Osmanlı topraklarına katıldı. Bu evlilikle Kütahya, Simav, Emet ve Tavşanlı Osmanlı egemenliğine geçti. Bayezid, 1389’a kadar Kütahya’da valilik yaptı. Germiyanoğulları Beyliği ise II. Yakup’un 1429’daki vasiyetiyle tamamen Osmanlı’ya bağlandı.

OSMANLI DÖNEMİNDE BÜYÜK MERKEZ

Osmanlı döneminde Anadolu Beylerbeyliği’nin merkezi haline gelen Kütahya’da birçok şehzade valilik yaptı. Şehzade Bayezid ve sonrasında II. Selim burada görev aldı. 1511’deki Şahkulu İsyanı, 1833’te Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’nın işgali ve aynı yıl imzalanan Kütahya Antlaşması gibi birçok önemli olaya sahne oldu.

Kent, Osmanlı döneminde mimari olarak da gelişti; camiler, medreseler, hanlar ve hamamlarla donatıldı. Selçuklulardan miras kalan çini sanatı bu dönemde zirveye ulaştı. Ayrıca, 1766 yılında Fincancılar Esnafı ile yapılan ve devlet gözetimindeki ilk toplu iş sözleşmesi olma özelliği taşıyan anlaşma da bu şehirde imzalandı.

MİLLİ MÜCADELE’NİN STRATEJİK NOKTASI

Kütahya, Kurtuluş Savaşı sırasında da önemli bir görev üstlendi. 1919’da başlayan Kuva-yi Milliye hareketi şehirde hızla örgütlendi. Kurulan Kütahya Milli Alayı, hem şehirdeki işgale karşı koydu hem de Batı Cephesi’nde görev yaptı. Mustafa Kemal Atatürk, 6 Ağustos 1920’de Kütahya’ya gelerek bu birliği yerinde denetledi ve başarılarından ötürü takdirname verdi.

1921’de Yunan işgaline uğrayan şehir, 30 Ağustos 1922’de Dumlupınar Meydan Muharebesi ile kurtarıldı. Bu zaferle birlikte Gediz, Emet ve Tavşanlı da özgürlüğüne kavuştu. Aynı yıl Türk ordusu İzmir’e kadar ilerleyerek Yunan işgalini tamamen sona erdirdi.

İL OLUŞU 1923’TE RESMİLEŞTİ

1867’de Hüdavendigar Vilayeti’ne bağlı bir sancak olan Kütahya, 8 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet’in ilanından hemen önce vilayet (il) statüsüne kavuştu. Kültürel mirası, stratejik konumu ve tarihsel rolüyle Kütahya, hem Osmanlı döneminde hem de Cumhuriyet’in kuruluş sürecinde önemli bir merkez olarak kayıtlara geçti.