Diş eti kanıyorsa kalp de ağlayabilir Sözcü Gazetesi

Kalp, ağızdan darbe yer mi?

Evet. Diş eti iltihabı denildiğinde akla yalnızca diş kaybı gelir. Oysa 21. yüzyıl tıbbı bu görüşü geride bıraktı. Ağız sağlığına ilişkin sorunlar yalnızca estetik veya çiğneme bozukluğu değil; tüm vücut sistemlerini etkileyen birer iltihap kaynağı olarak görülüyor.

Özellikle kalp ve damar sistemi, bu iltihabın en çok zarar verdiği alanların başında geliyor. Neden mi? Çünkü ağızda başlayan enfeksiyon, yalnızca ağızda kalmaz.

Diş eti hastalıkları nasıl başlar?

En basit haliyle: diş fırçalamadığınızda ya da fırçalama eksik kaldığında, dişlerin üzerinde plak tabakası oluşur. Bu bakteri yığını zamanla diş eti hattına yerleşir. Başta hafif kızarıklık, hassasiyet ve kanamayla kendini gösteren gingivitis, ilerlediğinde periodontitis adını alır. Bu evrede artık diş kökü, kemik dokusu ve bağlar da iltihaptan etkilenmiştir. Görünürde yalnızca ağız içi problem gibi dursa da, bu aşamada bakteriler ve iltihap hücreleri kana karışmaya başlar.

Araştırmalar ne söylüyor?

Harvard Üniversitesi tarafından yürütülen 25 yıllık bir çalışmada, düzenli diş taşı temizliği yaptıran bireylerde kalp krizi riski %23 daha düşük bulundu. Başka bir çalışmada, ileri evre diş eti hastalığı olan bireylerde koroner arter hastalığı gelişme riski %24 daha fazla saptandı.
European Society of Cardiology ise 2022 kılavuzunda, ağız sağlığının kardiyovasküler risk hesaplamasında dikkate alınması gerektiğini önerdi (Kaynak: ESC Guidelines, 2022).

1- Dişlerinizi sabah ve akşam en az 2 dakika fırçalayın.
2- Diş ipi veya arayüz fırçası kullanmayı ihmal etmeyin.
3- 6 ayda bir mutlaka diş hekimi kontrolüne gidin.
4- Diş eti kanamasını “geçici hassasiyet” sanmayın.
5- Şekerli ve asitli gıdaları sınırlayın, ardından su için.
6- Geceleri ağız kuruluğu yaşıyorsanız, tükürük salgısını artıran ağız gargaraları kullanın.
(Kaynak: International Dental Journal, 2021)

Kimler daha yüksek risk taşır?

- Dişlerini günde 1 kezden az fırçalayanlar.
- 6 aydan uzun süredir diş taşı     temizliği yaptırmayanlar.
- Diş eti çekilmesi ve kronik     kanaması olanlar.
- Sigara içen bireyler.
- Tip 2 diyabet hastaları.
- Kronik stres yaşayanlar.
- Ailesinde kalp hastalığı bulunanlar. (Kaynak: Cleveland Clinic, 2023)

Kalp doktorları neden diş soruyor?

Artık birçok kardiyolog, özellikle damarlarında yaygın tıkanıklık olan hastalara diş eti değerlendirmesi de yapılmasını öneriyor. Çünkü damar hastalığının tek nedeni kolesterol değil; vücutta süren iltihap kaynakları da önemli. Ve bu kaynakların başında diş eti hastalıkları geliyor.

Diş eti hastalığı ve kalp riski bağlantısı

- Diş eti hastalığı olan bireylerde CRP değeri ortalama 2 kat yüksek.
- Kalp krizinden ölen hastaların %40’ında periodontitis geçmişi saptanmış.
- Diş taşı temizliği yaptıran bireylerde felç riski %14 daha az. (Kaynak: American Heart Journal, 2023)

İltihap kana karışırsa ne olur?

Periodontitis sırasında ağız içi bakteriler (özellikle Porphyromonas gingivalis ve Fusobacterium nucleatum) doğrudan kan damarlarına girebilir. Bu bakteriler ya da onların ürettiği toksinler, bağışıklık sistemini uyarır. Sistemik yanıt olarak salınan sitokinler, C-reaktif protein (CRP) ve interlökin-6 (IL-6) gibi maddeler, damar duvarlarını tahriş eder. Bu süreç, kalp krizine giden en önemli mekanizmalardan biri olan aterosklerozu (damar sertliği) başlatır. Yani ağız iltihabı, kalbin duvarlarına yavaş yavaş zarar verir. (Kaynak: Journal of Clinical Periodontology, 2021)

Risk nasıl yayılıyor?

Damar duvarında biriken bakteriler, bağışıklık hücrelerini cezbeder. Burada biriken hücreler “temizlik” yapmak isterken, damarda yağ birikimini ve kireçlenmeyi hızlandırır.
Sonuç: Damar tıkanıklığı gelişir.

Tıkanan damar, kalp kasına giden kanı keserse kalp krizi, beyne giden damarda olursa felç ortaya çıkar. Ağızdaki iltihap, bazen yıllar sonra hayati bir damarın suskun düşmesine neden olabilir.

YARIN

- Alzheimer önce ağızda başlar mı?
- Diş eti bakterileri beyne nasıl ulaşır?
- Gingivalis ve beta-amiloid ilişkisi
- Ağız hijyeninin Alzheimer riskini artırma mekanizması
- Günde kaç kez fırçalamak yetiyor?