Diyarbakır da kazma vurulan her yer hazine! Kadim şehrin altından bakın ne çıktı

Diyarbakır’ın Ergani ilçesine bağlı kırsal Özbilek Mahallesi’nde 8 Mart’ta bir cenaze için yapılan mezar kazısında tarihi mozaik kalıntılarına rastlandı. Mahalle sakinleri, mozaiğin değerli olabileceğini düşünerek cenazeyi başka bir yere defnetti ve durumu jandarmaya bildirdi. Olay yerine gelen ekipler, bölgeyi koruma altına alarak Diyarbakır Müze Müdürlüğü’ne haber verdi.

Aynı gün bölgeye giden müze uzmanları, mozaiğin geç Roma ve erken Bizans dönemlerine ait olduğunu belirledi. Yapılan kazılarda mozaik zemininde içinde haç motifi bulunan Davut Yıldızı ve 6 satırlık eski Yunanca dilekçe yazısı ortaya çıkarıldı. Alan, şeritlerle çevrilip brandayla kapatılarak korumaya alındı.

Diyarbakır Müzesi Müdür Yardımcısı Mehmet Çelebi, mozaikli alanın tarihî önemine dikkat çekerek şunları söyledi:

"Mart ayının başlarında Ergani İlçe Jandarma Komutanlığı'ndan bize gelen bir ihbarla, söz konusu köyün günümüz mezarlarında yapılan bir defin işleminde, bir mozaikli alanın bulunduğu söylendi. Gelen ihbar üzerine aynı gün gidip yerinde bir inceleme yaparak, orada bir mozaikli alan tespit ettik. Daha sonra aynı hafta içinde yine arkeolog, sanat tarihçisi arkadaşlarımızdan oluşan uzman ekiplerimizle gidip yerinde bir inceleme yaptık ve orada gerçekten de bir mozaikli alanın olduğunu gördük. Bununla ilgili resmi yazışmalarımızı yaptık."

Kazı için gerekli izinlerin alınmasının ardından 11 Mart’ta kurtarma çalışmaları başlatıldı. Çelebi, "Yaklaşık 3 haftalık çalışmayla 35 metrekare alan içerisinde mozaikli alanı ortaya çıkardık. Geç dönem Roma, erken dönem Bizans dönemine tarihlenmektedir” dedi.

Mozaik zeminde yer alan sembollere ilişkin bilgi veren Çelebi şöyle konuştu:

“Büyük bir ihtimalle, mozaik zeminin o dönemdeki bir mimari yapının zemini olduğunu düşünüyoruz. Villa olabilir veya başka bir yapı olabilir. Onun zemin döşemesi mozaik niteliğinde. Üzerinde geometrik motifler mevcuttu. Onun dışında Davut Yıldızı ve Davut Yıldızı'nın içinde de haç motifi ortaya çıktı. Zeminde aynı zamanda 6 satırlık bir dilekçe yazısı bulunuyor.”

Kazı sonrası alanın yerinde korunmasına karar verildi. Çelebi, “Aslında yerinde korunmasında bir sebebi vardı. Çünkü orası bir Antik Kent. ‘Memalan Antik Kenti’ diye geçiyor orası. Antik kent olduğu için de ileriki zamanlarda yapılacak olan bir kazı neticesinde yerinde korunması gerekiyor. O yüzden de böyle bir karar alındı. Şu anda yerinde korunuyor” dedi.

Çelebi, mozaikli alanın bugüne dek köy mezarlığı olarak kullanıldığını, ancak keşfin ardından defin işlemlerine yeni düzen getirildiğini belirtti:

“Tabii bu söz konusu kazı çalışması yapıktan sonra da ister istemez muhtar başta olmak üzere köylüler biraz tedirgin oldular. ‘Bundan sonra defin işlemi nasıl gerçekleştirilecek?’ dediler. Onunla ilgili tabii biz Koruma Kurulu’na gerekli yazışmaları yaptık. Koruma Kurulu tarafından da yapılacak olan yeni definlerle ilgili mozaikli alanın dışına uzak bir yere definlerin gerçekleşmesi kararı alındı.”

Yeni mezarlık alanı belirlenene kadar definler geçici olarak uzak bir noktada yapılacak, mevcut alan ise tamamen koruma altında tutulacak.