Domatesler zehir üretmeye başladı Sözcü Gazetesi

Bazı domates türleri, milyonlarca yıl önce kaybettikleri savunma mekanizmalarını genetik olarak geri kazanarak bilim dünyasını şaşırttı. İlk kez genetik ve kimyasal kanıtlarla desteklenen bu “tersine evrim” örneği, gelecekte başka canlıları da etkileyebilir.

ATA BİTKİLERİNİN GİZLİ SİLAHI GERİ DÖNDÜ

Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, Galápagos Adaları’ndaki yabani domatesler, atalarının zehirli alkaloid bileşiklerini yeniden üretmeye başladı. Bu maddeler, bitkileri otçullardan koruyan doğal bir savunma sistemi olarak işlev görüyor.

Özellikle patlıcanlarda bulunan bu toksik bileşikler, modern domateslerde yüzyıllardır görülmüyordu. Ancak Galápagos’un bazı bölgelerinde yetişen domatesler, atalarının savunma moleküllerini birebir aynı genetik yol üzerinden üretmeye başladı.

BİLİM İNSANLARI ŞAŞKIN: “GERÇEKLEŞTİĞİNE İNANMAK ZOR”

Araştırmanın baş yazarı Dr. Adam Jozwiak, bu durumu net bir şekilde özetlerken, “Genetik ve kimyasal kanıtlar çok açık. Atalara dönüş gerçekleşti” ifadelerine yer verdi. 

Bilim insanları durumu "tersine evrim" olarak tanımlıyor. Yani, canlıların evrimsel olarak kaybettiği özellikleri çevresel baskılar nedeniyle tekrar kazanması söz konusu.

SERT ORTAMLAR, SERT GENLERİ HAREKETE GEÇİRİYOR

Araştırmaya göre Galápagos’un zorlu ekosistemi, bu genetik dönüşümün tetikleyicisi olabilir. Özellikle daha genç ve çorak batı adalarında yetişen domatesler, eski tip savunma maddelerini yeniden üretirken; daha gelişmiş doğu adalarında modern bileşikler öne çıkıyor.

SADECE DOMATESLER Mİ?

Benzer “atalara dönüş” vakalarının daha önce yılanlar, balıklar ve bakterilerde görüldüğü biliniyordu. Ancak bu kadar net, kimyasal açıdan ispatlanmış bir örnek oldukça nadir. Araştırmacılar, iklim değişikliği ve çevresel krizlerin etkisiyle bu tür evrimsel geri dönüşlerin insanlar da dahil olmak üzere diğer türlerde yaşanabileceğini belirtiyor.

Dr. Jozwiak, “Bu değişim bir iki yılda olmaz ama çevresel şartlar yeterince değişirse, zamanla olabilir” dedi.