Döviz almak isteyen TL bulamayacak Sözcü Gazetesi

Hazine ve Maliye Bakanlığı CHP krizinin büyüme ihtimaline hazırlık yaptı; Merkez Bankası’ndaki mevduatını 1.2 trilyon TL’ye çıkardı. Bununla birlikte krizlerin piyasadaki hareketini frenlemek için, piyasadaki fazla likiditeyi tümüyle çekti. Yani kriz halinde kimse döviz alabilmek için gereken TL’yi bulamayacak.

Hazine tarihte ilk kez mevduatını, 21 Ağustos’ta 1 trilyon TL’nin üzerine çıkardı. “Piyasadaki fazla likiditeyi çekmek için Merkez’e yardım ediyor” gibi teknik nedenler gösterenler oldu. Ancak daha önce Hazine’nin böyle bir yardım yapmadığını hatırlatarak, “Olası krizlere hazırlandığı”nı söylemiştik.

CHP il yönetiminin 2 Eylül’de bir mahkeme kararıyla iptal edilip kayyum atanması ile Hazine’nin siyasi krizlerden önceden haberi olduğu ve buna göre hazırlık yaptığı artık kesinleşmiş oldu.

İl yönetimine kayyum atanan davada dilekçenin 14 Ağustos’ta verildiği, bu tarihlerden itibaren Hazine’nin TL mevduatını artırmaya başladığı anlaşıldı. 21 Ağustos’ta mevduat 1 trilyon 13 milyar TL’yi bulurken, Hazine döviz mevduatı 12 milyar dolara çıktı. Normalde bu rakam 8 milyar doları geçmezdi.

21 Ağustos’ta pik yapan mevduat, ödemelerle bir miktar düştü ama geçen hafta Hazine bu rakamı yeniden, hızla büyüttü ve geçtiğimiz cuma günü 1 trilyon 193 milyar TL’ye çıkardı.

Hazine ve Merkez Bankası koordineli giderek, hem TL mevduatı artırdılar hem de piyasadaki fazla likiditeyi tümüyle emdiler. Yani kriz büyürse piyasaya etkisinin büyümesine karşı önlem aldılar. Daha önce 561 milyar TL olan fazla likidite geçtiğimiz cuma günü 765 milyar TL emildi. Yani Cuma günü piyasada artık fazla para bırakılmadı, fazla yerine piyasada 204 milyar TL likidite açığı oluştu. Bankalar artık likidite için Merkez Bankasına mahkum hale geldi.

Bunun nedeni; kriz çıktığında piyasadaki TL fazlasının dövize dönme ihtimalini sınırlamak. Yani insanlar kriz büyüdüğünde yeniden döviz almaya kalkışsalar, döviz alacak TL’yi kolay kolay bulamayacaklar.

SİYASİ KRİZ BÜYÜYECEK Mİ?

19 Mart’ta İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla başlayan krizden ekonomi yönetiminin haberdar edilmediğini, yönetimin piyasadaki hareketler konusunda panik halinde davranmasından anlamıştık. 2 Eylül’de ise Merkez Bankası anında döviz satıp, 19 Mart’taki gibi kurların hızla yukarı çıkmasını bu kez önledi.  Dolayısıyla geçen hafta döviz rezervlerindeki erime daha düşük oldu.

2 Eylül’de başlayan son krizden ekonomi yönetiminin haberdar edildiği açık. Mahkemeye verilen dilekçe ardından Hazine hazırlık yapmaya başlamış. Hazine’nin mevduatını 1.2 trilyon TL’ye çıkarıp, piyasadaki tüm likiditeyi kurutması, siyasi krizin büyüyebileceğinin işareti olarak kabul edilebilir.

Hazine’nin cephanesini bu rakama çıkarmak için, hem iç hem de dış borçlanmayı aşırı artırdığı unutulmamalı. Bu kadar yüksek faizle yapılan borçlanmalar önümüzdeki dönem faiz yükünü iyice artıracak. Bu da yetmedi dün, harçlar başta olmak üzere vergilerde yüklü zamlar yapıldı.

İktidar siyasi krize hazırlık yapıyor ama yaptığı hazırlığın Hazine’ye maliyeti çok yüksek. Artan yükün, yine dar ve sabit gelirli başta, geniş toplumsal kesimlerin daha fazla yoksullaşmasına neden olacağı açık.