Dünün en çok konuşulan haberiydi: Trump ın Boeing sevdası ve altındaki mesajı Sözcü Gazetesi

SÖZCÜ ABD TEMSİLCİSİ SERDAR CEBE

Türkiye’nin 250 Boeing yolcu uçağı ve yeni F-16 paketine yönelik dev siparişi, Trump–Boeing ortaklığının son hamlesi olarak öne çıkıyor.

2017’de Air Force One pazarlığıyla başlayan bu ilişki, Trump’ın ikinci döneminde dev savunma projeleri ve diplomatik pazarlıklarla daha da güçlendi.

Trump için Boeing, ‘Made in USA’ vitrini; Boeing içinse milyarlarca dolarlık kontrat ve Beyaz Saray’a giden sıcak bir hat.

İlk dönemden itibaren ikinci döneme uzanan bir gökyüzü ortaklığı diyebiliriz. Trump'la Boeing arasındaki hikaye tek dönemlik bir başkanlık macerası olarak kalmıyor. 2017'den 2025 ve sonrası ikinci döneme uzanan bir çıkar ve güç ittifakı aslında. Dev savunma ihalelerinden uluslararası diplomasi üzerinden gelen milyarlarca dolarlık siparişlere kadar uzanan ilişki..."

TRUMP BOEİNG'İ NEDEN BU KADAR PARLATIYOR?

Trump neden Boeing'i bu kadar parlatıyor sorusunun sorulmasına da neden oluyor.

Her iki dönemi kapsayan geniş bir yanıt yelpazesi var aslında. Birinci dönemine baktığımızda 2017-2021 arası çok gösterişli bir başlangıç yapmıştı Boeing hikayesi.

Trump göreve gelir gelmez 'Boeing'in yeni başkanlık uçağı maliyeti kontrolden çıktı' diyerek çıkış yapmıştı. Ardından şirketin CEO'su ile pazarlık masasına oturup Airforce One'ı 3.9 milyar dolara bağladı. Bu hamle 'Ben pazarlık ederim, ABD kazanır' şovunun açılış penceresiydi desek yalan olmaz.

Suudi Arabistan'a 110 milyar dolarlık silah paketi sunuldu. Katar'a 12 milyar dolarlık F-15 satışı Kuveyt'e de Süper Hornet ısrarı geldi Trump'ın. Trump yabancı liderleri 'ABD uçağı al, dost kalalım' mesajı ile sıkıştırıyor. Boeing'in böylece kasasını doldurmuş oluyor.

Boeing'in Washington'daki lobi gücü bu dönemde tavan yaptı. 2018'de 15 milyon doları aşan lobi harcaması yaptı. 2017 vergi reformunda elde edilen 1.1 milyar dolarlık vergi avantajı sağlandı şirkete. 20 milyar dolarlık hisse geri alımı bunun kanıtı olarak gösteriliyor.

Şirket Trump'ın yemin törenine 1 milyon dolar bağışladı. Tabii bu siyasi dostluğu da pekiştirdi. Boeing ve Trump'ın ilişkisi ikinci dönemde de devam ediyor.

Dev siparişler yeni tartışmaları da beraberinde getiriyor. 2025'te Beyaz Saray'a geri dönen ABD Başkanı Trump Boeing'le ilişkisini daha da ileri götürüyor.

ORTA DOĞU ATAĞI YAPTI

Orta Doğu atağı yaptı. Birleşik Arap Emirlikleri'nin ulusal hava yolu Etihad, Boeing 787 ve 777X'ten oluşan dev bir filo siparişi verdi. Trump bunu 200 milyar dolarlık ABD -BAE anlaşmasının simgesi olarak herkese duyurmuştu.

TÜRKİYE İLE DEV PAZARLIK

Türkiye ile dev bir pazarlık yapılıyor. 25 Eylül'de Cumhurbaşkanı Erdoğan Washington'da olacak. Burada yapılacak görüşmede Türkiye'nin 250 adet Boeing yolcu uçağı siparişi ve yeni F-16 anlaşması masada bulunuyor.

DİPLOMATİK KOZ

Trump yine Boeing'i diplomatik koz olarak kullanıyor diyebiliriz. Airforce One krizinden bahsedecek olursak yeni başkanlık uçağının teslimtı 2027 yılına sarktı. Trump gecikmelere öfkeli. Boeing ise tedarik zinciri sorunlarıyla boğuşuyor. Yeni nesil savaş uçağı da yine projeler arasında.

ABD Hava Kuvvetleri 6. nesil savaş uçağı projesi bu. F-47 için Boeing'i ana üretici seçti. Bu şirketin askeri havacılıkta elini güçlendirdi.

Gökyüzü her zaman mavi değil. Ticaret savaşları, Çin'deki pazarlık, riskler, Katar'ın Trump'a hediye etmeyi planladığı lüks Boeing 747-8 uçağı gibi etik tartışmalar şirketi ve Beyaz Saray'ı zorluyor diyebiliriz ama Trump'ın çok umurunda olmadığını söyleyebiliriz.

Neden Boeing? Trump için Boeing ABD sanayisinin canlı bir dekoru aslında. Devlet ihaleleri, ihracat siparişleri ve iş yaratıyoruz propagandası Trump için önemli. Seçmene, iş dünyasına ABD önce mesajı veriyor.

Bir tarafta resmi olarak ilgisi yok ama Trump'ın ABD içinde popüler olması için bu anlaşmaların önemi büyük. Boeing içinse Trump dönemi milyarlarca dolarlık kontrat ve Beyaz Saray'a açılan sıcak para anlamına geliyor.

Trump için Boeing'i 'Made in USA' sloganın bir parçası haline getiriyor. Birinci dönemde gösteri ve vergi anlaşmalarıyla başlayan ilişki ikinci dönemde dev siparişler, gecikme krizi, diplomatik pazarlıklarla devam ediyor.

Boeing'in kasası dolarken Trump'ın da hem iç politikada hem de küresel sahnede ABD'nin uçağı üzerinden kendi gücünü tescillemesi anlamına geliyor.