SonTurkHaber.com
close
up
Dünya genelinde her hafta 1 dil yok oluyor! Peki bir dil neden ölür?

Dünya genelinde her hafta 1 dil yok oluyor! Peki bir dil neden ölür?

SonTurkHaber.com, Haberturk kaynağından alınan verilere dayanarak bilgi yayımlıyor.

Küçük bir köy topluluğunda 90 kişi tarafından konuşulan bir dil, 30 yıl içinde yarı yarıya nasıl azalır? Dil, kimlik ve prestij arasında sıkışan bu süreç bize, dillerin biyolojik sistemlerden farklı olarak sosyal dinamiklerle nasıl yok olduğunu gösteriyor. İşte detaylar!

DİLİN SÖNÜŞÜ VE KÜRESEL ARDIŞIKLIK

Dünya genelinde yaklaşık 6.900 dil konuşuluyor, ancak uzmanlara göre bunların yarısından fazlası 21. yüzyılın sonuna dek yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Küçük topluluklar savaş, katliam ve doğal felaketler gibi ani olaylarla dillerini kaybedebilirken, daha yaygın bir neden, kuşaklar arası dil aktarımının yavaş yavaş kesilmesi. Bireyler sosyal ve ekonomik avantaj elde etmek için prestijli dilleri tercih etmeye başlıyor.

TARİHİN KATLİAMI DİLLERİ ŞEKİLLENDİRİR

El Salvador’da 1932’deki kıyım, Lenca ve Cacaopera gibi yerli dillerin konuşurları arasında kimliklerini gizleme amacıyla terk edilmelerine yol açtı. Bu örnek, dilin yalnızca bir iletişim aracı değil; aynı zamanda aidiyet, politik kimlik ve hayatta kalma stratejisi olduğunu gösteriyor.

ARAPÇA’NIN YÜKSELİŞİ KARŞISINDA KİPTİ DİLİ

Mısır’da Arapça, 7. yüzyılda Kıpti dilinin kullanımını büyük ölçüde azalttı. İnsanlar hem ayrımcılıktan kaçmak hem de sosyal avantaj kazanmak için Arapça konuşmaya yöneldi. Kıpti, akademi ve dini ritüellerde kaldı; ama günlük dil olarak terk edildi, böylelikle ‘prestijli’ dil politikaları küçük dillerin yok oluşunu hızlandırdı.

TAYAP: PAPUA YENİ GİNE’DEKİ GÖLGE DİL

Papua Yeni Gine’de yalnızca birkaç yüz kişinin konuştuğu Tayap dili, yaklaşık 30 yılda konuşur sayısını 90’dan 45’e düşürdü. Kökeni antik bir adaya uzanan dilin yok oluşunun nedeni, haberleşme açısından daha güçlü olan Tok Pisin’in prestiji ve yeni nesile çekim gücü. Böylelikle Tayap, her geçen gün kökünden kopuyor.

DİL ÖLÜMÜNÜN SOSYAL MEKANİZMASI

Diller, biyolojik türler gibi doğal nedenlerle değil, sosyal sistemlerin baskısı altında ölür. Dil öldüğü zaman, konuşan bireyler ona olan bağlılıklarını yitirmiştir; ebeveynler, çocuklara öğretmemeyi tercih eder hale gelir. Bu süreç çoğu zaman bilinçli bir tercih değil, ekonomik, kültürel ve politik baskıların sonucu olarak ilerler.

CANLANDIRMA MÜCADELELERİ

Dil yaşamaya geri dönebilir. İbranice’nin yeniden dirilişi tarihsel bir başarıdır. Diller, kayıt altına alınabilir, kamusal hayata taşınabilir ve okullarda öğretilerek canlanabilir. Ancak bunun için devlet politikaları, sivil inisiyatifler ve yerel toplulukların ortak çalışması şart.

Kaynak: Brittanica, Lithub

En son güncellemeleri ve haberleri takip etmek için SonTurkHaber.com'ı izlemeye devam edin, biz durumu takip ediyor ve en güncel bilgileri sunuyoruz.
seeGörüntülenme:84
embedKaynak:https://www.haberturk.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 14 Haziran 2025 08:18 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

İmamoğlu suz 125 günde İstanbul da neler oldu? Tek tek açıklandı

24 Temmuz 2025 11:56see217

Diyarbakır da 4 kişinin öldüğü yangına ilişkin iddianame hazırlandı

25 Temmuz 2025 02:02see182

Witkoff tan açıklama Dış Haberler

24 Temmuz 2025 20:24see181

Mudurnu da atıl kümeste çıkan yangın ormana sıçradı; alevler büyümeden söndürüldü Bolu Haberleri

25 Temmuz 2025 00:59see180

Faizsiz kredi veren bankalar listesi 2025: Yüzde 0 faiz veren bankalar hangisi ve şartları nelerdir?

24 Temmuz 2025 15:59see165

YKS’nin imam hatipli şampiyonları Yeni Şafak’a anlattı: Çağa önder olma gayesindeyiz VİDEO İZLE

24 Temmuz 2025 20:49see163

Meteoroloji den Güneydoğu ya kuvvetli rüzgar uyarısı

24 Temmuz 2025 12:17see160

Ciro Immobile den Beşiktaş ve Türkiye sözleri! Futbol Haberleri

25 Temmuz 2025 00:24see127

Ole Gunnar Solskjaer: Bizim için hayal kırıklığı oldu! Futbol Haberleri

25 Temmuz 2025 00:34see126

Eurofighter anlaşması Yunanistan ı harekete geçirdi: İzin vermeyecekmiş

25 Temmuz 2025 01:18see125

Zulaladıkları yer hayret ettirdi! İstanbul da narkotik ekipleri düğmeye bastı: Çekiciden 60 kilo kokain çıktı

25 Temmuz 2025 08:01see120

Sinop ta kaçakçılık operasyonu: Çok sayıda silah ele geçirildi Sözcü Gazetesi

25 Temmuz 2025 01:10see119

Katil İsrail Gazze de bir gazeteciyi daha öldürdü

25 Temmuz 2025 03:47see119

Selçuk Bayraktar ve Hakan Fidan Tercihfest te aday öğrencilerle buluşacak

25 Temmuz 2025 03:15see119

Mardin de motosikletin çarptığı yaya öldü; kaza sonrası kamerada

25 Temmuz 2025 02:04see118

Otoda ÖTV sistemi sil baştan yenilendi Ekonomi Haberleri

25 Temmuz 2025 04:09see118

Konut alımında yeni dönem: Bakan tarih vererek açıkladı Sözcü Gazetesi

24 Temmuz 2025 13:17see118

Termometreler 52 dereceyi gördü: Bir il adeta kavruluyor!

24 Temmuz 2025 13:29see117

Traktörünü alan çiftçiler yangını söndürmeye koştu

24 Temmuz 2025 22:04see117

ABD den Kuzey Kore için yeni yaptırım kararı

25 Temmuz 2025 04:37see116
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları