Dünyanın en yaşlı ikinci ağacı Türkiye de bulunuyor

Haberturk sayfasından alınan verilere göre, SonTurkHaber.com bilgi veriyor.

Evren; 14 milyar, dünya ise 4.3 milyar yıl yaşında...

Zaman zaman evrenin ve dünyanın yaşını, insan ömrüyle kıyaslayıp, süresel olarak kainatta ne kadar iz bıraktığımızı düşünüyorum. Bu düşüncenin abesle iştigal olduğunu, aradaki farkın zihnin kavrama yetisi sınırlarının çok dışında olduğunu biliyorum ama ayda yılda bir de olsa kıyaslamaktan vazgeçemiyorum.

Geçtiğimiz hafta Burdur'un Ağlasun ilçesinde gördüğüm ağaç, bana o kıyaslamayı bu kez ağaçla insan ömrü üzerine yaptırırken, aklıma; "Türkiye'deki en yaşlı ağaç, acaba kaç yaşındadır?" sorusunu getirdi.

Çimlenerek mi yoksa dikilerek mi var olduğu bilinmeyen, varlığının ilk günüyle Türklere Anadolu'nun kapılarını açan Malazgirt Savaşı'na kadar daha 247 yıl olan 1201 yaşındaki Doğu çınarını; "Hey ağaç! Anlat bakalım, nelere şahit oldun?" şeklindeki iç sesimle incelerken Türkiye'deki en yaşlı ağacın hangisi ve kaç yaşında olduğunu merak ettim. Türkiye'nin en yaşlı, dünyanın ise en yaşlı ikinci ağacının yaşını öğrenince yaşını, insan ömrüyle kıyaslamaya başladım. Havsalam bu kıyaslamaya da olanak tanımayınca evren ve dünyanın yaşını, insan ömrüyle kıyaslamaktan tamamen vazgeçtim.

AĞAÇLA İLGİLİ İKİ ÖZLÜ SÖZ

♦ "Bir kimse bir ağaç dikerse Allah, o ağacın meyvesi kadar o kimseye sevap yazar." (Hz. Muhammed)

♦ "Ormansız bir yurt, vatan değildir." (Atatürk)

Türkiye'de en yaşlı ve onu takip eden diğer tarihi ağaçlara geçmeden önce ormanlık alanlarımızın istatistiklerine bir göz atalım.

2024'te orman alanımız; 23.363.084 hektar olarak ölçüldü. Bu da 78.356.200 hektar olan ülkemizin % 29'unun ormanlık alan olduğunu gösteriyor.

• Koru Ormanı... 22.290.533 hektar

• Baltalık Orman... 1.072.551 hektar

2020 - 2024 arasındaki orman varlığımızdaki artışın, yangınlarda yitirdiğimiz ormanlık alanlardan daha fazla olması, her yangınla yanan içimizi ferahlatan bir istatistik olarak göze çarpıyor. 2020 - 2024 arasında orman varlığı; yaklaşık 500 bin hektar artarken, 216 bin hektarlık ormanlık alanı yangınlarda kaybettik.

2024, önceki 4 yıla oranla en fazla sayıda orman yangını çıkan yıl oldu. 2024'te; 3.797 adet orman yangını çıktı.

2020 - 2024 ORMAN VARLIĞI / YANAN ORMAN (HEKTAR)

♦ 2020

Orman Varlığı... 22 milyon 900 bin

Yanan Ormanlık Alan... 20 bin 971 (% 0.09)

♦ 2021

Orman Varlığı... 23 milyon 100 bin

Yanan Ormanlık Alan... 139 bin 503 (% 0.60)

♦ 2022

Orman Varlığı... 23 milyon 200 bin

Yanan Ormanlık Alan... 12 bin 799 (% 0.05)

♦ 2023

Orman Varlığı... 23 milyon 360 bin

Yanan Ormanlık Alan... 15 bin 520 (% 0.06)

♦ 2024

Orman Varlığı... 23 milyon 400 bin

Yanan Ormanlık Alan... 27 bin 485 (% 0.11)

* Parantez içindeki yüzdeler, yanan alanların, tüm ormanlara olan oranını gösteriyor.

2025'te orman varlığı, 23 milyon 400 bin hektarı geçerken, yanan ormanlık alanın kaç hektar olduğu henüz açıklanmadı.

2024'TE ORMAN YANGINLARININ NEDENLERİ VE YANAN ALAN MİKTARI

♦ Kasıt... 117 (218 Hektar)

♦ İhmal / Dikkatsizlik / Kaza... 1.839 (19.959 Hektar)

♦ Doğal... 730 (736 Hektar)

♦ Sebebi Bilinmeyen... 1.111 (6.572 Hektar)

DÜNYADA DURUM NEDİR?

Küresel ısınmanın da tetiklediği yangınlar, her geçen gün daha fazla ormanlık alanın kaybedilmesine yol açıyor. 2024'te yayınlanan rapora göre; son yıllarda orman yangınları, küresel bir felakete dönüşmüş durumda.

2001 - 2024 arasında bütün dünyada orman yangınları nedeniyle toplam; 152 milyon hektar ağaç örtüsü yanarken, en yüksek kayıp 13.5 milyon hektarla 2024'te gerçekleşti.

Avrupa Birliği ülkelerinde yılın başından bu yana çıkan orman yangınlarında; 1 Ocak 2025 - 29 Temmuz 2025 arasında 292 bin 855 hektar büyüklüğünde alan yandı. Söz konusu kayıp, bu dönemde, geçen yılın aynı dönemine göre iki katın üzerinde artış gösterdi.

EN ÇOK ROMANYA’DA YANDI (HEKTAR)

♦ Romanya... 123.026

♦ İspanya... 35.923

♦ İtalya... 34.018

♦ Fransa... 23.471

♦ Yunanistan... 18.360

♦ Portekiz... 10.009

♦ Almanya... 4.969

Avrupa Birliği dışındaki Avrupa ülkelerinde de bir hayli fazla alan orman yangınlarında yok oldu.

AVRUPA BİRLİĞİ DIŞINDAKİ ÜLKELERDEKİ ORMAN YANGINLARI (HEKTAR)

♦ Birleşik Krallık... 45.748

♦ Bosna Hersek... 23.454

♦ Sırbistan... 16.706

♦ Karadağ... 14.088

♦ Norveç... 2.412

DÜNYANIN EN YAŞLI İKİNCİ AĞACI TÜRKİYE'DE

Yazının başındaki konuya gelecek olursak; dünyanın en yaşlı ikinci, Türkiye'nin ise en yaşlı ağacı Zonguldak'ın Alaplı ilçesinde bulunuyor. 4115 yaşındaki porsuk ağacı; depremlere, kuraklığa, don olayına ve daha birçok doğal afete meydan okudu / okuyor.

Porsuk ağacının tohumu yeşerdiğinde; Mısır / Sakkara'daki dünyanın en eski piramidi olan 4675 yaşındaki Djoser Basamaklı Piramit'in yapımının üzerinden henüz 560 yıl geçmişti. 4 BİN YIL DAHA YAŞAYABİLİR

Tohum yeşermesi Bronz Çağ’a tarihlenen Porsuk ağacının tarihlendirilmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi’nden Dr. Ercan Oktan ve Anturia Danışmanlık’tan Dr. Murat Yıldız tarafından yıllık halkaların laboratuvarda incelenmesiyle yapıldı. Yapılan incelemelerde ayrıca, ağacın hâlâ oldukça sağlıklı olması ve en az 4 bin yıl daha yaşayabileceği saptandı

* Bronz Çağ: M.Ö 3300 - M.Ö. 1200

PORSUK AĞACININ TOHUMU YEŞERDİĞİNDE TARİHİN AKIŞINI DEĞİŞTİREN OLAYLARIN GERÇEKLEŞMESİNE DAHA BİNLERCE YIL VARDI

♦ Paranın icadına... 1390

♦ Kağıdın icadına... 1890

♦ Roma İmparatorluğu'nun kurulmasına... 2063

♦ Hz. İsa'nın doğumuna... 2090

♦ Hz. Muhammed'in doğumuna... 2660

♦ Büyük Hun İmparatorluğu'nun kurulmasına... 2442

♦ Türklerin Anadolu'ya yerleşmesine... 3161

♦ Osmanlı İmparatorluğu'nun kurulmasına... 3389

♦ Barutun icadına.... 3415

♦ Matbaanın icadına... 3540

♦ İstanbul'un fethine.... 3543

♦ Amerika kıtasının keşfine... 3582

Djoser Basamaklı Piramit, M.Ö. 2670 - 2650 arasında inşa edildi.

İlla ki daha fazla sayıda anıt ağaç vardır ama tespit edilebildiği kadar Türkiye'de yaşı, bin ve üzeri 28 anıt ağaç bulunuyor.

Birçok bölgede, yaşının binin üzerinde olduğu tahmin edilen ağaç bulunuyor. Ne var ki iç yapılarının bozulması nedeniyle testlerle yaşlarını kesin olarak öğrenmek mümkün olmuyor.

Antalya'daki 2327 yaşındaki sedir ambar ağacı

AĞAÇLARIN YAŞLARI NASIL HESAPLANIYOR?

Ağaçların yaşları; halkalarının sayılması veya çapraz referanslandırılması veya radyokarbon tarihlemesi yoluyla hesaplanıyor. Günümüzde kayıtlarda yer alan dünyanın en yaşlı ağacı, 4856 yaşındaki Metuşelah, ABD sınırları içinde yer alıyor. Doğu Kaliforniya'daki Inyo County'deki Beyaz Dağlar'da bulunan Büyük Havza kıllı kozalak çamı türündeki ağacın çimlenme tarihi ise yapılan testlere göre; M.Ö. 2833...

HZ. NUH'UN DEDESİ

Tohumu; dünyanın en büyük piramidi olan Keops Piramidi'nin yapımından 271 yıl önce yeşeren Metuşelah ağacı adını, 969 yıl yaşadığına inanılan Metuşelah'tan alıyor. 950 yıl yaşadığına inanılan Hz. Nuh, Metuşelah'ın torunu.

Çimlenmeyle değil, dikilme suretiyle günümüze kadar varlığını sürdüren en yaşlı ağaç Sri Lanka'da bulunuyor. 2311 yaşındaki Jaya Sri Maha Bodhi, İmparator Asoka'nın kızı Sanghamitra tarafından dikildi.