SonTurkHaber.com
close
up
Menu

Türkiye kavrulacak! Sıcaktan bunaltacak hava geliyor, Meteoroloji kritik illeri açıkladı

Nevşehir de otomobil ile hafif ticari aracın çarpıştığı kaza kamerada; 5 yaralı Nevşehir Haberleri

Yeni müşterilere faizsiz kredi faizsiz taksitli nakit avans veren bankalar listesi: Hangi banka ne kadar veriyor?

TIR şoförleri zamanla yarışıyor, taze ürün baskısı!

Julia Roberts ın deniz taksideki sevgi gösterisi magazin haberleri

Kassam dan yeni marş: Şehit önderler ed Dayf, Sinvar ve Heniyye ilk kez bir arada görüldü VİDEO İZLE

Son dakika: Meteoroloji den açıklama! Bu illerde yağmur var! Hava sıcaklıkları mevsim normalleri üzerinde 1 Eylül Hava Durumu Son dakika haberleri

CHP li Yavuzyılmaz paylaştı: Erdoğan ın ilk ve tek gerçek mal varlığı belgesi Sözcü Gazetesi

Bakanlıktan 170 bin çocuğa sosyal ve ekonomik destek

Aziz Yıldırım dan Ali Koç u tedirgin eden karar: Kadıköy de çarşı pazar karıştı

Yürümeyen bantlara kökten çözüm: İBB yürüyen bantları söktü Yerel Gündem Haberleri

Anıtkabir ve “Yeni Türkiye” Sözcü Gazetesi

Kıvanç Tatlıtuğ un dublörü görüntüleri paylaştı! Benzerlik dikkat çekti

Maçta duygu dolu anlar: Spiker Emre Tilev Veysel Karani yi anlattı VİDEO İZLE

Örgütlü Kötülüğe Karşı Yeni Şafak Pazar Eki Haberleri

Erbaş’ın koltuğunu kızları sallıyor Sözcü Gazetesi

Çocukları ilk gün kaygısına karşı hazırlayın Yerel Gündem Haberleri

Yaş üzüme talep azaldı: Üreticiler kurutmaya yöneldi

Türkiye ekonomisinin büyüme rakamları yarın açıklanacak Türkiye Ekonomisi Haberleri

Yer: Sakarya! Sokak ortasında canice katledildi, oğlu yaralandı

Eğitim kurumu aracılığıyla misyonerlik: Amerikan Koleji’nde Hristiyanlaştırılan Türk kızları Son Dakika Haberleri

Eğitim kurumu aracılığıyla misyonerlik: Amerikan Koleji’nde Hristiyanlaştırılan Türk kızları Son Dakika Haberleri

SonTurkHaber.com, Yenisafak kaynağından alınan verilere dayanarak bilgi yayımlıyor.

Tek partili yıllar, birçok açıdan Osmanlı’nın son dönemindeki eğilimler sürse de din, devlet ve toplum ilişkileri konusunda ciddi kırılmaların yaşandığı bir dönemdi. Medrese ve tekkeler gibi geleneksel dini eğitim kurumları kapatılırken, genç zihinler kültürümüze yabancı dini ve fikri akımlara karşı savunmasız bırakılmıştı. 1928’de Bursa Amerikan Kız Koleji’nde yaşanan tanassur (Hristiyanlaşma) vakası, bu çelişkinin ve manevi boşluğun çarpıcı bir yansımasıydı. “Tanassur Hadisesi” olarak kamuoyuna yansıyan bu olay, devletin dini alanı şekillendirme isteğinin, aslında nasıl bir manevi boşluk doğurduğunu ve bunun nasıl bir gerilim yarattığını net şekilde ortaya koyuyordu.

Tek partili yıllar, birçok açıdan Osmanlı’nın son dönemindeki eğilimler sürse de din, devlet ve toplum ilişkileri konusunda ciddi kırılmaların yaşandığı bir dönemdi. Erken Cumhuriyet’in yöneticileri dini kamusal alandan dışlamaya yönelik radikal adımlar atarken, özellikle şehirli genç kuşaklar arasında ortaya çıkan manevi boşluk, dönemin dikkat çeken toplumsal sorunlarından biri haline geldi.

1928’de Bursa Amerikan Kız Koleji’nde yaşanan tanassur (Hristiyanlaşma) vakası, bu çelişkinin ve manevi boşluğun çarpıcı bir yansımasıydı. Medrese ve tekkeler gibi geleneksel dini eğitim kurumları kapatılırken, genç zihinler kültürümüze yabancı dini ve fikri akımlara karşı savunmasız bırakılmıştı. “Tanassur Hadisesi” olarak kamuoyuna yansıyan bu olay, devletin dini alanı şekillendirme isteğinin, aslında nasıl bir manevi boşluk doğurduğunu ve bunun nasıl bir gerilim yarattığını net şekilde ortaya koyuyordu.

Osmanlı topraklarında Amerikan misyonerliği

Amerikan misyonerlik faaliyetleri, 1810’da Boston’da kurulan ve 1820’lerden itibaren Osmanlı topraklarında aktif olan Amerikan Bord teşkilatı aracılığıyla başladı. 19. yüzyılın ilk çeyreğinde William Goodell gibi misyonerler, eğitim çalışmalarına büyük hevesle girişmiş ve kısa sürede birçok Osmanlı vilayetinde misyon örgütlenmeleri gerçekleştirilmişti. 20. yüzyılın başlarında, bu faaliyetler kapsamında basit okuma-yazma kurslarından ileri düzeyli kolejlere kadar kapsamlı bir eğitim ağı kuruldu. Aslında misyonerlerin ilk hedefi Ermeniler ve Rumlar gibi Hristiyan azınlıklardı. Ancak Birinci Dünya Savaşı sonrasında bu grupların büyük oranda Türkiye’den ayrılmasıyla, misyonerlerin ilgisi bu kez Müslüman Türklere yöneldi.

Sonradan kız muallim mektebi olarak hizmet veren Bursa Amerikan Kız Koleji.

Bursa Amerikan Kız Koleji’nde dört kız öğrencinin Hristiyanlaştırılması

1876’da eğitim hayatına Ermeni ve Rum öğrencilerle başlayan Bursa Amerikan Kız Koleji, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra kapılarını Türk öğrencilere de açmıştı. Görece eğitim kalitesi ve teknik imkânlar varlıklı Müslüman ailelerin çocuklarını bu okula göndermesinin esas sebebiydi. Milli Mücadele yıllarındaki kısa bir duraklamanın ardından Lozan sonrasında okul neredeyse tamamen Türk öğrencilere eğitim verir hale geldi.

1928’de yaşanan Bursa Amerikan Kız Koleji’ndeki tanassur olayı, misyonerlik faaliyetlerinde doğrudan ve dolaylı yaklaşımlar arasındaki en belirgin kırılma noktalarından biri oldu. Bu olay, hem basının hem de devletin gözünü yabancı okulların asıl amaçlarına çevirdi. Olayın merkezinde Okul Müdürü Jeannie L. Jillson ile öğretmenler Edith Sanderson ve Lucille Day bulunuyordu. Tanassur vakası, emekli asker Rıza Bey’in kızı Kamuran ve kardeşi Nemika, matbaacı Vasıf Necdet Bey’in kızı Muadelet, Miralay Talat Bey’in kızı Seniha ve Dr. Yusuf Sadi’nin kızı Sabiha gibi Müslüman Türk öğrencilerin Hıristiyanlığa ilgi duymaya başlamasıyla patlak verdi.

Sabiha’nın manevi bunalım haliyle arayışta olduğu bir dönemde öğretmeni Sanderson’a yönelmesiyle aralarında dini sohbetler başlamıştı. Zamanla bu sohbetlere Muadelet ve Seniha da dahil oldu. Sanderson onlara İncil kopyaları vererek Hıristiyanlığa davette bulundu. Öğretmen Lucille Day ise özellikle Muadelet’le yoğun dini konuşmalar yaptı. Aynı dönemde Kamuran ve Nemika da Hıristiyanlığa ve İncil’e karşı bir yakınlık hissetmeye başladılar.

Olay, eski öğretmen Behice Hanım ile “Uyanık Yavrular” adını taşıyan bir grup öğrencinin, Hıristiyanlığa ilgi duyan arkadaşlarını izlemeye başlamasıyla gün yüzüne çıktı. 4 Aralık 1927’de Muadelet’in günlüğünün çalınması ve ardından Hamide adlı bir öğrencinin 24 Aralık’ta Muadelet, Seniha ve Kamuran’ın Protestanlığa geçtiğini öne sürerek günlüğü ve bazı İngilizce kitapları Bursa Milli Eğitim Müdürlüğü’ne teslim etmesi, süreci resmi bir soruşturmaya dönüştürdü. Milli Eğitim Müfettişi Necip Bey’in hazırladığı rapor doğrultusunda, 31 Ocak 1928’de okul “dini propaganda” gerekçesiyle kapatıldı ve öğrenciler farklı okullara nakledildi.

Olayın basındaki yankıları

Olay ortaya çıktıktan sonra basına intikal etmiş ve uzun sürecek tartışmaların fitili ateşlenmiştir. 2 Şubat 1928 tarihinde Hayat mecmuasında ilk olarak imzasız bir şekilde yayınlanan Tanassur Hadisesi başlıklı yazı kamuoyunda oluşan tepkileri de özetler niteliktedir:

“Bursa Amerikan Mektebi’ndeki Türk kızlarından birkaçı tanassur [Hristiyanlaşma] etmiş. Mücerret [tek başına] olarak alınırsa basit alelade bir vaka. Birkaç yüz milyon insanlık Müslüman camiasının birkaç ferdi o camiadan çıkarak birkaç yüz milyon insanlık Hristiyan camiasına iltihak [katılma] etmiş. Lakin vakıanın tevlit ettiği [doğurduğu] aksülamelleri [tepki], gazetelerin neşriyatını, Bursa’da çocukları bu mektepte okuyan ailelerin uğradıkları tehyici [sarsıntı] ve hadise akabinde bu ailelerin hep birden çocuklarını mektepten almaları vakıasını düşünürsek, alelade bir mesele karşısında olmadığımızı anlarız.

Hadise Türk camiasında derin bir tesir yapmıştır. O derecede ki laik Cumhuriyet Hükümeti’nin Maarif idaresi bile işe müdahaleye lüzum görmüştür. Bu itibarla mesele mücerret [bağımsız] olarak değil, içtimai [toplumsal] siyak ve sibak [öncesi ve sonrası bağlam] dahilinde ve şümullü [kapsamlı] bir surette tahlil ve münakaşa edilmeye değer.”

Yargılama süreci, iddialar ve savunmalar

Okul Müdürü Jeannie L. Jillson ile öğretmenler Lucille Day ve Edith Sanderson hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulmuş, üçü de Türk Ceza Kanunu’nun 526. maddesi ve Mekâtib-i Hususiye Talimatnamesi’nin 37. maddesi kapsamında yargılanmıştı. Söz konusu madde öğrencilerin kendi din ve mezhepleri dışında bir inanca yönlendirilmesini ya da bu yönde baskı yapılmasını açıkça yasaklıyordu.

Behice Hanım, Amerikalı öğretmenlere yönelik suçlamalarını 12 başlık altında topladı. Bu suçlamalar arasında bazı kız öğrencilerin Hıristiyan olması, Muadelet’in günlüğünde yer alan dini ifadeler, okulda “Ave Maria” gibi dini müziklerin çalınması, öğrencilere İncil ve çeşitli dini kitapçıkların verilmesi, cuma ve pazar günleri arasında ayrım yapılması, bazı öğrencilere özel ilgi gösterilmesi, dini içerikli resimlerin okulda yer alması, yemeklerden önce gizlice dua edilmesi ve yasaklı kitapların okutulması gibi iddialar vardı. Behice Hanım’a göre Amerikalı öğretmenler Türk kızlarını hem dini hem ahlaki açıdan etkiliyor, Amerikan kültürünü empoze ederek onların Türk kimliğinden uzaklaşmasına neden oluyordu.

13 Şubat 1928’de başlayan ilk duruşma, halkın ve basının yoğun ilgisini çekti. Muadelet’in günlüğü ve bazı öğrencilerin ifadeleri, okulda gerçekten misyonerlik faaliyetleri yürütüldüğünü ortaya koyuyordu. Lucille Day de 16 Şubat tarihli bir yazışmasında, Paskalya sabahı Muadelet, Nemika ve Seniha ile yürüyüşe çıktığını, onlara İncil’den bölümler okuduğunu, Kamuran’a ise İncil hediye ettiğini ve dini sohbetler yaptığını itiraf etmişti.

Amerikalı öğretmenler savunmalarında Türk milletine ve genç Cumhuriyet’e duydukları hayranlığı vurgulayarak kamuoyunun sempatisini kazanmaya çalıştılar. Jillson, ABD’deyken Türkiye’nin başarılarını çevresiyle paylaştığını öne sürdü. Lucille Day ise, kendi ülkelerinin de bir Cumhuriyet olduğunu hatırlatarak, bu nedenle Türkiye’ye özel bir yakınlık hissettiğini söyledi. Türkçeyi, Türk kültürünü ve İslam’ı sevdiğini, camilere gidip dua ettiğini, hatta Müslüman Türkleri Hıristiyan yapmak gibi

bir niyetinin asla olmadığını dile getirdi.

Lucille Day, savunmasında Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereği okulda dini içerikli materyal kullanılmadığını söyledi. Öğrenciler dini sorular sorduğunda ise onlara “Devlete söz verdik, bu konuları konuşmayacağız” şeklinde yanıt verdiklerini belirtti. Ayrıca ABD’deki eğitim sisteminin de laik olduğunu vurguladı. Edith Sanderson da benzer bir tutum sergileyerek, bireysel olarak dini sohbetler yaptığını kabul etti ancak okul genelinde sistemli bir propaganda yürütülmediğini savundu.

Tercüme odasına ev sahipliği yapan Babıali.

Okul kalıcı olarak kapatılıyor

Hâkim Nizamettin Bey, 30 Nisan 1928’de davayı karara bağladı. Jillson, Sanderson ve Day kısmen suçlarını kabul etmeleri, öğrencilerin ifadeleri, tanık anlatımları ve özellikle Muadelet’in günlüğündeki açık bilgiler doğrultusunda, 3’er gün hafif hapis ve 3’er lira para cezasına çarptırıldı. Mahkemenin kararında, bu cezaların gerekçesi olarak, kendilerine emanet edilen çocukların dini ve milli değerlerini yasalara aykırı biçimde değiştirmeye çalışarak onları ailelerinden ve ülkelerinden uzaklaştırmaları gösterildi.

Avukat Ali Haydar Bey, kararı temyize taşıyarak dosyanın yeniden incelenmesini istedi. Ancak temyiz mahkemesi, 17 Eylül 1928’de yerel mahkemenin kararını onayladı. Bu süreçte okulun yeniden açılma ihtimali ise tamamen ortadan kalktı. ABD Büyükelçisi Joseph C. Grew’ün girişimleri ise okulun açılmasına yetmedi.

Laiklik hamlelerinin görünmeyen sonuçları

Bursa’daki tanassur olayı Cumhuriyet’in ilk yıllarında dinin kamusal alandan dışlanmasının ve geleneksel dini kurumların tasfiyesinin doğurduğu derin manevi boşluğun ilginç bir göstergesiydi. Devletin laikleşme hamleleriyle birlikte dini eğitim kanallarının kapatılması genç nesilleri kültürel aidiyetinden koparmış, Batılı ve misyoner aktörlerin etkisine daha açık hale getirmişti.

Bu vaka modernleşme adına yapılan sert müdahalelerin, toplumun ruh dünyasında nasıl çatlaklar oluşturduğunu ve bu çatlakların dış etkilere nasıl zemin hazırladığını da açıkça ortaya koymaktadır. Dini kimliğin ihmal edildiği bir toplumsal mühendislik çabası, sonunda tam da engellenmek istenen etkilerin önünü açmıştır.

Önemli haberleri ve güncellemeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:90
embedKaynak:https://www.yenisafak.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 10 Ağustos 2025 04:07 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Türkiye kavrulacak! Sıcaktan bunaltacak hava geliyor, Meteoroloji kritik illeri açıkladı

31 Ağustos 2025 19:53see190

Nevşehir de otomobil ile hafif ticari aracın çarpıştığı kaza kamerada; 5 yaralı Nevşehir Haberleri

31 Ağustos 2025 02:02see184

Yeni müşterilere faizsiz kredi faizsiz taksitli nakit avans veren bankalar listesi: Hangi banka ne kadar veriyor?

31 Ağustos 2025 13:35see178

TIR şoförleri zamanla yarışıyor, taze ürün baskısı!

31 Ağustos 2025 09:17see169

Julia Roberts ın deniz taksideki sevgi gösterisi magazin haberleri

31 Ağustos 2025 12:33see165

Kassam dan yeni marş: Şehit önderler ed Dayf, Sinvar ve Heniyye ilk kez bir arada görüldü VİDEO İZLE

31 Ağustos 2025 00:41see163

Son dakika: Meteoroloji den açıklama! Bu illerde yağmur var! Hava sıcaklıkları mevsim normalleri üzerinde 1 Eylül Hava Durumu Son dakika haberleri

01 Eylül 2025 07:40see155

CHP li Yavuzyılmaz paylaştı: Erdoğan ın ilk ve tek gerçek mal varlığı belgesi Sözcü Gazetesi

01 Eylül 2025 01:03see153

Bakanlıktan 170 bin çocuğa sosyal ve ekonomik destek

31 Ağustos 2025 15:09see114

Aziz Yıldırım dan Ali Koç u tedirgin eden karar: Kadıköy de çarşı pazar karıştı

31 Ağustos 2025 21:21see114

Yürümeyen bantlara kökten çözüm: İBB yürüyen bantları söktü Yerel Gündem Haberleri

31 Ağustos 2025 04:06see114

Anıtkabir ve “Yeni Türkiye” Sözcü Gazetesi

01 Eylül 2025 05:03see113

Kıvanç Tatlıtuğ un dublörü görüntüleri paylaştı! Benzerlik dikkat çekti

30 Ağustos 2025 23:00see112

Maçta duygu dolu anlar: Spiker Emre Tilev Veysel Karani yi anlattı VİDEO İZLE

30 Ağustos 2025 23:53see112

Örgütlü Kötülüğe Karşı Yeni Şafak Pazar Eki Haberleri

31 Ağustos 2025 04:11see111

Erbaş’ın koltuğunu kızları sallıyor Sözcü Gazetesi

01 Eylül 2025 05:39see110

Çocukları ilk gün kaygısına karşı hazırlayın Yerel Gündem Haberleri

31 Ağustos 2025 04:08see110

Yaş üzüme talep azaldı: Üreticiler kurutmaya yöneldi

01 Eylül 2025 09:27see110

Türkiye ekonomisinin büyüme rakamları yarın açıklanacak Türkiye Ekonomisi Haberleri

31 Ağustos 2025 09:42see108

Yer: Sakarya! Sokak ortasında canice katledildi, oğlu yaralandı

31 Ağustos 2025 06:14see107
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları