Elektronik sigaradaki isim, şekil, aroma kandırmacasına dikkat! Sağlık Haberleri

TÜSAD (Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği) tütün bağımlılığının zararlarına dikkat çekmek ve tütün kaynaklı hastalıklara karşı farkındalık yaratmak için Dünya Tütünsüz Günü olarak kabul edilen 31 Mayıs'ta, bilinmesine rağmen göz ardı edilenler ve yanlış olmasına rağmen doğru kabul edilen inanışlar konusunda önemli uyarılarda bulundu.

TÜSAD Tütün Kontrolü Çalışma Grubu Başkanı Doç. Dr. H. Volkan Kara, dünyamızda her yıl 8 milyon kişinin tütün, sigara ve nikotin ilişkili hastalıklardan hayatını kaybettiğini, bu kişilerden en az 1 milyonunun ölüm nedeninin ise "tütün ürünlerine pasif maruziyet" olduğunu belirtti.

"Ülkemizde her gün 300 vatandaşımızı sigarayla ilişkili hastalıklar yüzünden kaybediyoruz" diyen Kara, TÜSAD Tütün Kontrolü Çalışma Grubu adına yaptığı açıklamasında, "Bu ölümler kesinlikle önlenebilir, insanlarımızı hayata bağlayabiliriz" dedi.

BAĞIMLILIK SAHNESİNDE YENİ AKTÖR

Bu yüksek rakamlara rağmen yapılan eğitim, farkındalık çalışmaları sayesinde tütün ve ürünlerinde tüketim düştüğünü, ancak bu kez de yeni bir tehlikenin ortaya çıktığına dikkat çeken Doç. Dr. Kara, şu değerlendirmeleri yaptı:

* Pazar küçülünce elektronik sigara ortaya çıktı: Gençlerimizi eğittik, onları sigaradan uzak tuttuk, kullanıcılara bırakma hizmetiyle sağlıklı bir hayat imkânı sunduk, satış ve tüketimle ilgili işe yarayan uygulamalar yaptık. Tütün, sigara, nikotin pazarı küçüldü. Ancak bu kez de pazara elektronik sigara adlı yeni bir ürün sunuldu.

* Farklı şekillerde üretilerek cazibesi artırılıyor: Elektronik sigaralar geleneksel sigaralara, puroya, pipoya modern zamanın ürünü kalemlere veya hafıza çubukları gibi günlük eşyalara benzeyebiliyor. USB görünümlü olan kullan-at modellerin taşınma ve gizleme konusunda öğrencilerin ilgisini çektiğini biliyoruz.

* Sosyal medyada milyarlarca kez izlenen içerikler var: Tütün ve nikotin endüstrileri yeni nesil kullanıcıları kandırmak için dikkatlice tasarlanmış ürünler ve aldatıcı taktikler kullanıyor. Elektronik sigara, nikotin keseleri ve ısıtılmış tütün ürünlerini tanıtan pazarlama içerikler sosyal medya platformlarında 3,4 milyardan fazla kez görüntülendi. Denetimin zayıf kaldığı her ortamda gizli reklam, sponsorluk gibi eski taktiklerin kullanıldığını görüyoruz.

* Kandırmacanın bir yolu da binlerce farklı tat: Manipülatif ürün tasarımları, çekici aromalar ve gösterişli pazarlama ile bu ürünler arzu nesnesi haline geliyor. Bu ürünlerde yaklaşık 16 bir farklı aroma tespit edilmiş. Bu durum çocuklar ve gençlere yönelik büyük kandırmacanın önemli bir parçası. Bu aromalar çocukların, gençlerin nikotin ve tütün ürünlerin kullanımına başlamasının bir numaralı nedeni olarak gösteriliyor.

* İsim, şekil, mekanizma farklı olsa da hepsi aynı: Ürünler farklı ad, renk ve şekillerde piyasaya sunuluyor. İsim, şekil mekanizma farklılıkları kafa karıştırıcı olabiliyor. Gençlerin bu ürünleri 'paff' ya da 'jeberik' adıyla anması sigara – nikotin ürünü olduğunu görmezden gelmesi rastlantısal değil, bilinçli yapılan yanlı reklamların bir sonucu bu durum.

"ZARARI AZALTILMIŞ" ZARARSIZ DEMEK DEĞİL

Bu ürünler için 'dumanının su buharı gibi zararsız ya da zararı azaltılmış olduğuna dair' gerçek dışı beyan ve tanıtımlar yapıdığına dikkat çeken Doç. Dr. Kara, bu konuda şu vurguları yaptı: "Bu ürünlerin tamamı için 'elektronik sigara' ismini kullanmaya ve 'zararsız nikotin olmayacağını' yüksek sesle söylemeye devam etmeliyiz. Tütün endüstri kârlı ticaretlerinin devamı için yeni ürünleri dünya çocuklarına servis ediyor. Birçok ülkede gençlerin e-sigara kullanım oranı yetişkinleri geçmiş durumda. 'Su dumanı' yalanı ile bu ürünleri deneyen, kullanan gençlerin nikotin bağımlısı olması, gelecekte klasik sigara içme olasılığı da daha yüksek."

E-SİGARAYLA BIRAKMA TEDAVİSİ YAPILMIYOR

Nikotin ve tütün ürünlerinin kullanıcıları bir bağımlılık döngüsüne hapsetmek üzere tasarlandığı tespitini paylaşan Kara, sözlerini şöyle sürdürdü: "Katkı maddeleri tütünün sertliğini maskeleyerek başlamayı kolaylaştırıyor ve bırakmayı zorlaştırıyor. Hiç bir sağlık otoritesi tarafından sigara bırakma tedavisinde e-sigara kullanıldığı beyan edilmemiştir. Elektronik sigara kullanıcılarının, hayatlarını 'çoklu' kullanıcı olarak devam ettiği (her iki ürünü de kullandığı) biliniyor. Elektronik sigarayı ülkelerine tedavi amaçlı sokan bazı ülkeler ürünlerin gençlere de ulaşması sonucu nikotin epidemisi başladığının öz eleştirisini yapıyor."

YENİ BİR HASTALIK OLAN 'EVALI'YE DİKKAT!

Kara, ilk defa 2019'da ABD'de tanımlanan EVALI hastalığına (e-cigarette and vaping use associated lung injury- elektronik sigara kullanımıyla ilişkili bir akciğer hasarı) dikkat çekerek şu bilgileri paylaştı: "Elektronik sigara kullanımının neden olduğu EVALI, literatüre giren çok ciddi bir klinik durum. Ani akciğer hasarı ile solunum yetmezliğine yoğun bakım ihtiyacına evrilebilir ölümle sonuçlanabiliyor. Bilim insanları hala e-sigaraların kullanımının anlık ve uzun vadeli sağlık etkileri hakkında veri oluşturmaya devam ediyor. Gelecekte yeni ve farklı olumsuz etkilere de hazırlıklı olmalıyız. Tüm tuzak ve hilelerini görüp önlem almalı tütün endüstrisini hayatımızın dışında bırakmalıyız."