Emekli Olup Çalışırsam Maaşım Kesilir Mi?

Merhaba Kıymetli okuyucularım, sizlerde soru ve görüşlerinizi [email protected] e-posta adresime iletebilirsiniz.

Türkiye’de emekli olmak mesele, ama olduktan sonra da geçinebilmek başlı başına başka bir mücadele. Birçoğumuz yıllarca çalışıp prim yatırdıktan sonra emekli olunca rahat etmeyi bekleriz. Ama sistem öyle bir işliyor ki, emekli çalışırsa ne maaşı tam alabilir ne de huzurla iş yapabilir. İşte bu karmaşanın adı: Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP). Kimden kesiliyor, kimden kesilmiyor? Hangi yılda sigortalı olduysan ne değişiyor? Gelin, bu kafa karıştırıcı düzeni birlikte çözümleyelim.

Sosyal Güvelik Destekleme Primi (SGDP) Nedir?

Belirli yaş, sigortalılık süresi ve prim ödeme günü şartını tamamlayıp emekli aylığı bağlanan sigortalılar, yaşlılık aylığı kesilmeden hizmet akdiyle (4/a kapsamında) çalışırlarsa, işverenleri bu kişiler için Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödemek zorunda. Yani devlet diyor ki:

“Sen emekli olabilirsin ama çalışacaksan, işveren senden dolayı bana yine prim ödeyecek.”

Ancak sistemde detaylar önemli: SGDP uygulaması, sigortalının ilk kez hangi tarihte çalışmaya başladığına göre değişiyor. İşte bu fark kritik. 2008 Öncesi ve Sonrası Ayrımıdır.

2008 yılı Ekim ayı öncesi ilk defa sigortalı olanlar

Bu kişiler emekli olup çalışmaya devam ettiklerinde, işverenleri tarafından prime esas kazançları üzerinden %32 oranında SGDP ödeniyor. Yaşlılık aylığı kesilmiyor. Yani emekli maaşı cebe girmeye devam ediyor.

2008 yılı Ekim ayı sonrası ilk defa sigortalı olanlar

Bu tarihten sonra sigortalı olup emekli olanlar çalışmaya devam ederse, yaşlılık aylıkları kesiliyor. Bu kişilerden kısa vade, uzun vade ve genel sağlık sigortası primi alınmaya başlanıyor. SGDP uygulanmıyor. Çalışmaları bittikten sonra yeni aylıkları, bu çalışmaları da dahil edilerek yeniden hesaplanıyor.

Kamu Çalışanları Ne Oluyor?

5335 sayılı Kanunun 30. maddesine göre: Emekli veya yaşlılık aylığı alanlar, maaşları kesilmeden genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri ve bunlara bağlı şirket ve kurumlarda çalışamaz. Yani kamuya girmek isteyen emeklinin ya maaşı kesilecek ya da çalışamayacak.

Ancak istisnalar var

Kimi vakıf üniversiteleri, bazı belediye şirketleri, %50’den fazla kamu payı olmayan kuruluşlarda emekliler maaşları kesilmeden görev alabiliyor.

SGDP Kimlerden Kesilmiyor?

Kendi adına tarımsal faaliyet yapan emekliler

Sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde çalışan Türk işçileri

Harp malulleri ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat Kanunu kapsamındaki maluller

Vazife malulleri

Bu gruplar SGDP kesintisinden muaf.

Yurtdışı Borçlanmasıyla Emekli Olanlar Ne Durumda?

3201 sayılı Kanuna göre yurtdışı hizmet sürelerini borçlanarak emekli olanlar, 19.06.2012 tarihine kadar Türkiye’de çalışmaya başlarlarsa aylıkları kesiliyordu. Ancak bu tarihten itibaren yurtdışı borçlanmasıyla emekli olanlar da SGDP’ye tabi olarak çalışabiliyor.

SGDP Ödenen Süre Sigortalılık Süresi Sayılır mı?

İşte işin can sıkan kısmı:

SGDP ödenen süreler ne malullük ne yaşlılık ne ölüm sigortası açısından sigortalılık süresi sayılmıyor.

Primler toptan ödeme olarak da geri verilmiyor.

Yani emekli çalışırsa ödediği prim, emekliliğine artı bir katkı sağlamıyor. Sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası bakımından güvence sağlanıyor.

Sistem öyle bir kurulmuş ki, emekliye “çalışma” demiyor ama çalışırsa da ya maaşını kesiyor ya prim yükü bindiriyor ya da ödediklerini ileride hiç saymıyor. Özellikle 2008 sonrası sigortalı olanlar için tablo daha da sert.

Her gün pazarda ucuza sebze, sokakta ek iş arayan, yaşını başını almış emekliler için bu tablo utanç verici. Yıllarca alın teriyle prim yatır, emekli ol, ama ya maaş yetmediği için çalışırken kesintiye uğra ya da prim ödediğin süreler hiç sigortalılık süresi sayılmasın.

Bu sistem değişmeden Türkiye’de emeklilik, yoksulluğun ve sosyal güvencesizliğin başka bir adı olmaya devam edecek.

Özellikle genç çalışanlar, bir gün bu düzenin nasıl işlediğini, bugün emeklilere ne yapıldığını çok iyi öğrensin. Çünkü yarın sıra onlarda olacak ve mevcut sistem, onlar için daha da ağır olacak.

Sizlerden Gelenler

SORU: Mehmet Bey Merhaba, öncelikle nasılsınız iyi misiniz? İyi ve sağlıklı olmanızı dilerim. Bilgisayarda tazminat ile ilgili bir yazı çarptı gözüme   hesaplamalar yıla göre değişiyor mu? Gerçekten doğru mudur bu yazı bilgilerinizi rica ederim mümkünse tabiki. Not:18 yıldır aynı iş yerinde çalışıyorum asgari ücretliyim şimdiden teşekkürler. Turgay Sığırcı

CEVAP: Merhaba, çok teşekkür ederim güzel dilekleriniz için, ben de size sağlık ve huzur dilerim. Sorunuza gelirsek; evet, kıdem tazminatı hesaplamalarında yıllara göre değişen rakamlar ve tavanlar söz konusu. Özellikle her yıl ocak ve temmuz aylarında memur maaş katsayısı değiştiği için kıdem tazminatı tavanı da güncelleniyor. Kıdem tazminatı hesabı şöyle yapılır: Her çalıştığınız tam yıl için, son brüt maaşınız üzerinden 30 günlük ücret tutarında kıdem tazminatına hak kazanırsınız. Ancak burada önemli bir detay var: Devlet, tavan ücret belirliyor. Yani brüt maaşınız tavanı aşsa da kıdem tazminatı hesaplanırken en fazla bu tavan üzerinden ödeme yapılabiliyor.