Emtia piyasalarında risk algısı arttı

ABD'de mayıs ve haziran ayı tarım dışı istihdam verilerinde aşağı yönlü revizyonlar yapılırken, söz konusu aylara ilişkin istihdam kazanımları toplamda 258 bin kişi aşağı yönlü güncellendi .Trump'ın bakır ürünlerine yönelik yüzde 50 gümrük vergisi kararı, beklentilerin aksine kapsamlı kısıtlamalar içermeyerek, cevher, konsantre ve katot gibi temel girdiler vergiden muaf tutuldu

FED ŞAHİN ALGILANDI

Haftanın son işlem gününe kadar piyasalarda, Fed faiz kararı, Fed Başkanı Jerome Powell'ın "temkinli" yönlendirmeleri, Trump'ın imzaladığı tarife kararnamesi fiyatlamalar üzerinde etkili oldu.

Çarşamba günü Fed'in faizi sabit tutma kararı ve Başkan Powell'ın açıklamaları piyasalarca yakından takip edildi. Powell'ın, tarifelerin bazı malların fiyatlarına daha belirgin yansımaya başladığını söylemesi, eylülde faiz indirimi olasılığını zayıflattı.

Bunula birlikte Trump, perşembe günü bazı ülkelere yönelik gümrük vergilerinde artış öngören kararnameyi imzaladı. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, kararın ABD'nin ticaret açığını azaltma amacı taşıdığı belirtildi. Kararnameye göre, ülkelere yüzde 10 ila yüzde 41 arasında değişen oranlarda tarife uygulanacak.

Makroekonomik tarafta ise Fed, faizleri yüzde 4,25–4,50 aralığında sabit tutarken, gelecekteki faiz indirimlerine dair net sinyal vermemesi piyasalarda "şahin" algı yarattı ve doların değer kazanmasına yol açtı. Ayrıca, temmuzda beklentilerin üzerinde gelen ADP özel sektör istihdam verisi, Amerikan ekonomisinin dirençli seyrini ortaya koyarak Fed'in sıkı para politikasını sürdürebileceği beklentisini destekledi.

RİSK ALGISI YÜKSELDİ

Öte yandan, Çin ile ABD arasında Stockholm'de yeniden başlayan ticaret görüşmeleri ve ek tarifelere 90 günlük ara uzlaşmasının korunma çabaları, ticaret savaşının tırmanmayabileceği yönünde umut verdi.

Bu gelişmeler, istihdam verisine kadar olan süreçte dolar endeksini ve piyasalardaki risk algısını yükselterek, emtia fiyatlamaları üzerinde etkili oldu.

Ancak cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisi, ülkede istihdamın zayıfladığına işaret ederken, önceki aylara yönelik revizyonlar durumun göründüğünden daha kötü olabileceğini ortaya koydu.

Temmuzda tarım dışı istihdam, 73 bin kişi artarak piyasa beklentilerinin altında kaldı.

Bununla birlikte, önceki aylara ait tarım dışı istihdam verilerinde aşağı yönlü revizyonlar yapıldı. Mayıs ayında daha önce 144 bin olarak açıklanan istihdam artışı 19 bine, haziran ayında ise 147 bin olarak duyurulan artış 14 bine revize edildi. Böylece son iki aya ilişkin istihdam kazanımları toplamda 258 bin kişi aşağı yönlü güncellendi.

Zayıf temmuz verisinin yanı sıra önceki aylara yönelik sert aşağı yönlü revizyonlar, istihdam piyasasındaki yavaşlamanın daha belirgin hale geldiğine işaret ederken, ABD'de resesyon riskine yönelik endişeleri artırdı ve Fed'in eylül ayından başlayarak yıl sonuna kadar en az iki faiz indirimi yapacağı beklentilerini güçlendirdi.

Jeopolitik tarafta ise ABD ile Rusya arasında çıkabilecek olası bir nükleer savaş, mevcut risklerin en başına yerleşti.

Trump ile eski Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev'in karşılıklı açıklamaları, nükleer savaş endişelerini artırdı. Trump, Medvedev'in açıklamalarına tepki göstererek, nükleer silahlar konusunda tamamen hazır olduklarını ve iki nükleer denizaltının uygun bölgelere konuşlandırılması talimatı verdiğini açıkladı.

Söz konusu gelişmelerin ardından ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi 15 baz puanlık azalışla haftayı yüzde 4,22 seviyesinde tamamlarken, dolar endeksi yüzde 1,5 artışla 99,1'e çıktı.

ALTIN, 3 HAFTANIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDEN DÖNDÜ

Geçen hafta değerli metaller, açıklanan makroekonomik veriler ve Fed Başkanı Powell'ın söylemleriyle değer kayıpları yaşarken, tarım dışı istihdam verisinin ardından kayıplarının bir kısmını telafi etti.

Altın ve gümüşün ons fiyatı, ticaret anlaşmasının risk iştahını artırması, dolar endeksindeki güçlenme ve Fed Başkanı Powell'ın faiz indirimine yönelik temkinli söylemleriyle azalan güvenli liman talebiyle üç haftanın en düşük seviyelerine geriledi.

Ancak cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin altında kalmasıyla, altın haftayı yükselişle tamamlarken, gümüş ise kayıplarının bir kısmını telafi etti.

Bu gelişmelerle değerli metallerde, ons bazında fiyatlar, altında yüzde 1 değer kazanırken, paladyumda yüzde 0,8, gümüşte yüzde 3 ve platinde yüzde 6,2, değer kaybetti.

TRUMP'TAN GERİ ADIM

Baz metallerde tamamlanan haftada negatif bir seyir izlenirken, Trump'ın tarife adımları fiyatlamalar üzerinde etkili oldu.

Trump'ın bakır ürünlerine yönelik yüzde 50 gümrük vergisi kararı, beklentilerin aksine kapsamlı kısıtlamalar içermeyerek, cevher, konsantre ve katot gibi temel girdiler vergiden muaf tutuldu.

Bu hamle, COMEX'te ABD bakır fiyatlarını bir günde yüzde 17'den fazla düşürürken, son haftalarda Londra küresel endeksine karşı oluşan fiyat primini de ortadan kaldırdı.

Analistler, Trump'ın daha sonra daraltılmış bir tarife uygulamasına geçmesini bir "U dönüşü" olarak değerlendirirken, bu adımın yüksek gümrük maliyetlerinin ABD ekonomisi tarafından kaldırılamayacağı endişesini yansıttığını belirtti.

Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 23,4, çinkoda yüzde 3,5, alüminyumda yüzde 2,4, kurşunda yüzde 2,2 ve nikelde yüzde 1,6 değer kaybetti.

PETROLDE ARZ ENDİŞESİ

Petrol fiyatlarında, ABD ile AB arasındaki ticaret anlaşması talebe dair belirsizlikleri azaltırken, Trump'ın Rusya'ya Ukrayna'daki savaşı bitirmesi için verdiği süreyi azalttığını açıklaması fiyatları pozitif yönlü etkiledi.

Trump'ın, Rusya'ya Ukrayna'daki savaşı bitirmesi için verdiği süreyi 10-12 güne indirdiğini açıklaması ve Medvedev ile yaşanan karşılıklı açıklamalar, küresel arz endişelerini artırdı.

ABD ile Avrupa Birliği (AB) arasında varılan ticaret anlaşması, AB ürünlerinin büyük kısmına yüzde 15 ithalat vergisi getirmesine rağmen, küresel ticaretin 3'te 1'ini etkileyebilecek olası bir ticaret savaşını önleyerek yakıt talebine dair karamsar beklentileri azalttı.

Öte yandan, beklentilerin altında kalan tarım dışı istihdam verisinin ardından, dünyanın en büyük petrol tüketicisi olan ABD'de talebin zayıflayabileceği endişesiyle, Brent petrolün varil fiyatı cuma günü yaklaşık yüzde 3,47 düşerek 69,08 dolardan kapandı.

Doğal gaz piyasasında ise ABD ile AB arasındaki ticaret anlaşması kapsamında Avrupa Birliği, ABD'den stratejik enerji alımlarını artırma taahhüdünde bulundu.

Analistler, anlaşmanın uzun vadede ABD'den gelecek yüksek hacimli LNG arzı nedeniyle küresel gaz fiyatları üzerinde baskı oluşturabileceğini ve piyasanın arz fazlasıyla karşı karşıya kalabileceğini belirtti.

Bu gelişmelerle, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 2,5 artarken, New York Ticaret Borsasında işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 0,9 değer kaybetti.

TARIM EMTİALARINDA FİYATLAR KARIŞIK SEYRETTİ

Tarım emtia cephesinde, tamamlanan haftada arz-talep dengesi yakından izlenirken, tarım dışı istihdam verisinin yarattığı küresel ekonomik tedirginlik de fiyatlamalar üzerinde etkili oldu.

Buğday fiyatlarında, Rusya'nın 2025-2026 dönemi buğday ihracat tahmini 43,3 milyon tona yükseltildi. Üretim tahmini de 83,6 milyon tona çıkarken, bu durum küresel arzı artırarak fiyatlar üzerinde baskı oluşturdu.

Mısır fiyatlarında, Brezilya'da Safrinha hasadının yüzde 66 ile geçen yılın gerisinde kalması Asya ihracatı açısından arz riski oluştururken, ABD artan etanol üretimi de mısır talebini destekleyen bir diğer unsur oldu.

Öte yandan analistler, ekonomik yavaşlama sinyali olarak değerlendirilen istihdam verilerinin yatırımcıları riskli varlıklardan uzaklaştırdığını, bu durumun tarımsal emtia piyasasında vadeli kontratlarda satış baskısı yaratabileceğini belirtti.

Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsasında kile başına fiyatlar pirinçte yüzde 2,9, soya fasulyesinde yüzde 3,2, buğdayda yüzde 4 değer kaybederken, mısırda yüzde 2,9 yükseldi.

ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'te libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 3,8, şekerde yüzde 0,6 ve pamukta yüzde 2,7 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 9,7 azalışla tamamladı.